Article by Anna Von Stefenelli

Nga từ lâu đã không còn chỉ tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái. Con người giờ đây cũng bị sử dụng một cách có chủ ý như công cụ gây áp lực chính trị. Gần đây, điều đó thể hiện rõ qua các vụ trục xuất.

Đây là một hình thức chiến tranh hỗn hợp diễn ra âm thầm. Không có bom, không có tên lửa, không có khói. Nó có thể được nhìn thấy sau hàng rào biên giới rỉ sét: 17 chiếc giường, bê tông xám xịt, gần như không khí không lưu thông. Và những con người đang ốm yếu. Đói. Không hộ chiếu.

Câu hỏi đặt ra là: Tại sao Nga không đưa họ trở lại quê hương?
Câu trả lời đơn giản nhưng tàn nhẫn: bởi vì mục đích không phải là đưa họ về, mà là dùng họ làm công cụ.

Chiến lược mới: Trục xuất như một vũ khí của Nga

Ngày 19 tháng 7, Ukraine đã sơ tán 43 công dân khỏi một trại tạm bợ ở biên giới với Gruzia. Những người này từng bị Nga trục xuất – nhưng không phải về quê hương mà là vào một kiểu “hầm quá cảnh”. Theo chính quyền Ukraine, Nga đang cố tình sử dụng biện pháp trục xuất như một công cụ chiến tranh.

“Nga đang công cụ hóa việc trục xuất công dân Ukraine qua Gruzia,” – Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Andrii Sybiha viết trên nền tảng X.
Ông cáo buộc Mátxcơva đang sử dụng trục xuất như một phương tiện chiến tranh – ngụy trang bằng thủ tục hành chính, nhưng mang tính phi nhân đạo rõ rệt.

Theo tổ chức tình nguyện Volunteers Tbilisi, tổng cộng 56 người Ukraine đã bị trục xuất sang Gruzia – phần lớn không giấy tờ, trong tình trạng nghèo đói, nhiều người mang bệnh nặng. Họ bị nhốt trong một tầng hầm chỉ có 17 giường gần cửa khẩu Nga-Gruzia.

“Không thức ăn, không nước uống, không nhà vệ sinh,” – Maria Belkina từ Volunteers Tbilisi nói với AFP.
“Một số người nghi mắc bệnh lao hoặc HIV.”

Nhiều người đã bị kẹt ở đó từ cuối tháng 6 – trong điều kiện không thể gọi là nhân đạo, dù chỉ trong ngắn hạn. Ukraine đã đưa được 43 người về qua Moldova, còn 13 người còn lại đang được đàm phán. Kyiv Independent cho biết nhiều trường hợp khác sẽ tiếp tục diễn ra.

Nga nhắm đến điều gì?

Hành động trục xuất của Nga không đơn thuần là thủ tục hành chính, mà là một đòn chiến lược nhằm làm suy yếu Ukraine. Những con người mắc kẹt ở biên giới Gruzia không phải nạn nhân ngẫu nhiên, mà là một phần của chiến thuật được tính toán kỹ lưỡng.

Các mục tiêu chính mà Nga muốn đạt được gồm:

1. Làm tiêu hao nguồn lực có hệ thống:
   Mỗi vụ trục xuất buộc Ukraine phải huy động lãnh sự, tổ chức hậu cần, liên hệ với nước thứ ba, cung cấp chăm sóc y tế và đưa người về nước. Điều này làm tiêu tốn nhân lực, tài chính và thời gian – những nguồn lực đang rất cần thiết ở nơi khác.

2. Làm suy yếu năng lực ngoại giao:
   Việc cố tình đưa người đến các nước thứ ba như Gruzia khiến Ukraine phải tìm kiếm giải pháp đa phương – một quá trình chính trị phức tạp và tốn thời gian.

3. Phô diễn quyền lực mang tính biểu tượng:
   Khi Ukraine phải “giải cứu” công dân khỏi trại tạm bợ, Nga cho thấy mình kiểm soát quyền tự do đi lại của họ – và gián tiếp cho thấy ai đang “đặt luật chơi”.

Trục xuất làm vũ khí – không phải lần đầu trong lịch sử

Những gì Nga đang làm không phải là mới – chỉ là hiếm khi lộ rõ đến vậy. Trên thế giới, việc dùng con người làm công cụ chính trị đã từng diễn ra:

• Mỹ, từ năm 2025, bắt đầu trục xuất người di cư sang những quốc gia thứ ba như Eswatini – một nước độc tài ở châu Phi mà nhiều người bị trục xuất chưa từng nghe đến.

• Trong Chiến tranh Lạnh, Mỹ trục xuất các nhà hoạt động cánh tả.

• Liên Xô, từng dùng biện pháp trục xuất hàng loạt để đe dọa các cộng đồng ở Baltic.

Mẫu số chung: Ai kiểm soát việc “ai được đi đâu” – sẽ kiểm soát narrative chính trị, nỗi sợ công chúng và ảnh hưởng quốc tế.

Trường hợp Kolomijets – biểu tượng cho bước leo thang mới

Một trong những người bị trục xuất gần đây là Andriy Kolomijets – một tù nhân chính trị từng bị giam ở Crimea do Nga chiếm đóng. Anh bị buộc tội cố sát hai cảnh sát Nga – cáo buộc bị các tổ chức nhân quyền cho là có động cơ chính trị. Kolomijets từng tham gia phong trào Euromaidan ủng hộ phương Tây năm 2014.

Việc Nga đưa anh đến nơi “xám xịt” về pháp lý và chính trị là một tín hiệu rõ ràng: đây không phải sự nhầm lẫn – mà là thông điệp.

Theo AFP, có thể sẽ có tới 800 công dân Ukraine khác rơi vào tình cảnh tương tự trong vài tuần tới – nhiều người từng là tù nhân và không có giấy tờ.

Ukraine đang cố gắng ứng phó. Nhưng chừng nào Nga còn dùng con người như những quân cờ, cái giá mà Ukraine phải trả vẫn sẽ rất đắt.

Russlands neue Frontlinie: Wie Deportation zur Waffe wird