Bài của Michael Maier

Thỏa thuận thương mại và thuế quan giữa EU và Mỹ còn bao gồm một nội dung quan trọng liên quan đến năng lượng: thay thế hoàn toàn nguồn năng lượng từ Nga bằng LNG và công nghệ từ Mỹ.

Theo thông báo từ Ủy ban châu Âu (EC), mục tiêu chiến lược là "loại bỏ hoàn toàn nhập khẩu năng lượng từ Nga". Thỏa thuận bao gồm việc EU sẽ tăng cường nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), dầu mỏ, nhiên liệu hạt nhân và công nghệ tiên tiến từ Mỹ, đồng thời tạo điều kiện cho các khoản đầu tư trong lĩnh vực này cho đến hết năm 2028.

EU chuẩn bị cơ sở hạ tầng đón LNG từ Mỹ

Theo EC, khối lượng đầu tư dự kiến trong thỏa thuận này lên tới 700 tỷ euro, trong đó phần lớn sẽ dành cho việc mua LNG của Mỹ. EU cho biết hiện đã xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng có khả năng nhập khẩu lên đến 250 tỷ mét khối LNG mỗi năm – cao gấp đôi so với nhu cầu nhập khẩu hiện tại.

“12 trạm LNG mới và 6 dự án mở rộng đã được đưa vào hoạt động, tăng thêm 70 tỷ mét khối công suất nhập khẩu mỗi năm,” EC cho biết. Các trạm này được đặt tại Bỉ, Đức, Tây Ban Nha, Phần Lan, Pháp, Hy Lạp, Ý, Litva, Malta, Hà Lan, Ba Lan và Bồ Đào Nha. Các quốc gia không giáp biển như Áo, Hungary hay Slovakia sẽ nhập LNG thông qua các nước trung chuyển trong EU.

Hiện nay, Mỹ là nhà cung cấp LNG lớn nhất cho châu Âu, chiếm hơn 55% tổng lượng LNG nhập khẩu của EU trong năm nay, với khoảng 50 tỷ mét khối/năm. Theo EU, hệ thống hiện tại vẫn còn đủ công suất dự phòng để tiếp nhận thêm LNG từ Mỹ nhằm thay thế hoàn toàn nguồn cung từ Nga.

Qatar gặp khó vì luật chuỗi cung ứng của EU

Không chỉ Nga bị ảnh hưởng, Qatar – nhà cung cấp LNG lớn thứ ba cho EU – cũng đang đối mặt với trở ngại lớn. Theo chỉ thị 2024/1760 của EU về chuỗi cung ứng, các công ty lớn phải đảm bảo tuân thủ quyền con người và bảo vệ môi trường trên toàn bộ chuỗi cung ứng, kể cả tại các quốc gia ngoài EU.

Phát ngôn viên EC cho biết, chỉ thị áp dụng đối với các công ty có quy mô lớn, đạt ngưỡng doanh thu và số lượng nhân sự nhất định. Đặc biệt, luật cũng áp dụng với các công ty nước ngoài nếu đạt doanh thu ròng lớn trong thị trường EU.

Do đó, các nhà cung cấp từ những quốc gia không đáp ứng yêu cầu về nhân quyền và môi trường có thể bị cấm xuất khẩu LNG sang EU hoặc phải chịu mức phạt hàng tỷ euro.

Bộ trưởng Năng lượng Qatar Saad Sherida Al-Kaabi đã sớm cảnh báo EU: nếu luật này không được bãi bỏ, Qatar sẽ chuyển LNG sang các thị trường “ổn định” hơn.

Câu hỏi đặt ra: liệu luật này có được áp dụng cho cả LNG nhập khẩu từ Mỹ hay không? LNG của Mỹ được khai thác chủ yếu bằng công nghệ fracking (nứt vỡ thủy lực) – vốn bị chỉ trích gây hại môi trường. Ngay cả Đức cũng cấm tuyệt đối fracking trong lãnh thổ của mình.

Nga vẫn âm thầm đàm phán với Mỹ?

Nếu EU áp dụng luật chuỗi cung ứng đối với cả Mỹ, một khả năng được nêu ra là: EU có thể mua khí tự nhiên của Mỹ thông qua đường ống Nord Stream 2 – vốn bị đình chỉ từ sau vụ nổ ngày 26/9/2022. Theo báo Nga Neftegaz, việc vận chuyển LNG bằng tàu kém hiệu quả kinh tế hơn so với đường ống.

Hiện EU vẫn đang chặn mọi giao dịch liên quan đến các tuyến Nord Stream 1 và 2, nhưng phía Mỹ và Nga được cho là vẫn duy trì các cuộc đối thoại kín. Gần đây, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã gặp đại diện của Kremlin, và Đặc phái viên Steve Wittkoff chuẩn bị tới Moscow. Theo cựu Tổng thống Donald Trump, “tin hay không tùy bạn.”

Cũng theo Neftegaz, vẫn chưa rõ liệu thỏa thuận thương mại EU – Mỹ có kéo theo sự thay đổi trong chính sách cấm vận của EU hay không. Trong diễn biến liên quan, nhà đầu tư Mỹ Stephen Lynch, người ủng hộ đảng Cộng hòa, mới đây đã ngỏ ý muốn tiếp quản dự án đường ống Nord Stream.

Nguồn: Berliner Zeitung, Neftegaz, EU Commission

Russland raus, Katar wackelt: EU setzt auf LNG aus Amerika