Tác giả: Lars-Eric Nievelstein 

"Phán quyết hoàn toàn công bằng"

Ukraine có thể nhận được hàng tỷ USD từ Nga, một phần vì việc ngừng cung cấp khí đốt. Tổng thống Volodymyr Zelensky kỳ vọng vào các phán quyết của tòa trọng tài quốc tế.

Kyiv – “Nga đã đơn phương cắt nguồn cung khí đốt mà không có lý do pháp lý chính đáng.” Đây là tuyên bố của Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu Liên bang Đức (BMWK) vào tháng 9/2024, liên quan đến các đường ống Nord Stream. Chính việc Nga cắt nguồn cung này có thể khiến nước này thiệt hại hàng tỷ USD. Và Ukraine đang hy vọng hưởng lợi lớn từ tình huống này.

Tòa trọng tài yêu cầu Gazprom bồi thường – Ukraine có thể nhận 6,9 tỷ USD

Cụ thể, Ukraine đang kỳ vọng nhận 6,9 tỷ USD thông qua một loạt các phán quyết trọng tài quốc tế chống lại tập đoàn năng lượng Gazprom của Nga. Theo trang tin Kyiv Independent dẫn lời Tổng thống Zelensky, những quyết định này “hoàn toàn công bằng, cho thấy rõ trách nhiệm của Nga và Gazprom, đồng thời khẳng định sức mạnh của luật pháp quốc tế.”

Naftogaz giành thắng lợi pháp lý trước Gazprom

Vụ việc liên quan đến nhiều tranh chấp pháp lý trong đó Gazprom là bên bị kiện. Vào tháng 6, tập đoàn quốc doanh Ukraine Naftogaz đã thắng kiện tại một tòa trọng tài quốc tế ở Thụy Sĩ, buộc Gazprom phải bồi thường khoảng 1,37 tỷ USD.

Ngoài ra, Kyiv Independent còn nhắc đến một phán quyết tại La Hay (The Hague) vào năm 2023, xử về việc Nga chiếm đoạt bất hợp pháp tài sản của Naftogaz ngay sau khi sáp nhập Crimea.

Ukraine hy vọng thi hành phán quyết qua tài sản Nga ở nước ngoài

Ukraine kỳ vọng rằng luật pháp quốc tế sẽ được áp dụng để thi hành các phán quyết trọng tài. Nếu Nga không tự nguyện thanh toán, Ukraine có thể yêu cầu các tòa án quốc gia tại nhiều nước thi hành bản án, ví dụ bằng cách tịch thu tài sản Nga ở nước ngoài.

Tài sản Nga bị phong tỏa tại EU – cơ hội tiếp cận hàng trăm tỷ euro

Liên minh châu Âu hiện đã đóng băng hơn 200 tỷ euro tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga, hiện do công ty Euroclear (Bỉ) quản lý. Ukraine muốn sử dụng những khoản này để tái thiết đất nước, nhưng EU vẫn đang tìm kiếm giải pháp pháp lý an toàn. Nếu các phán quyết trọng tài quốc tế được công nhận, đây có thể là chìa khóa mở ra quyền tiếp cận các quỹ bị đóng băng.

Tính đến nay, EU mới chỉ sử dụng tiền lãi từ các tài sản này để hỗ trợ Ukraine, trong đó một phần đã được giải ngân qua chương trình Ukraine Facility.

Một số quốc gia như Estonia đã đi trước, tự thông qua luật để tiếp cận tài sản Nga bị phong tỏa. Tuy nhiên, vẫn còn phải chờ xem liệu các phán quyết trọng tài có đủ sức nặng pháp lý để khai thông hàng tỷ euro này không.

Gazprom tiếp tục thua kiện vì ngừng cung cấp khí đốt

Đây không phải là lần đầu Nga (hoặc Gazprom) thua kiện. Năm 2024, Gazprom bị đưa ra tòa do ngừng cung cấp khí đốt không lý do từ năm 2022 cho công ty năng lượng Uniper, dẫn đến nguy cơ phải bồi thường 13 tỷ euro.

Trong một vụ kiện khác, tòa án tuyên bố Gazprom nợ công ty năng lượng Áo OMV khoảng 230 triệu euro, chưa tính lãi và chi phí – một lần nữa vì lý do không giao khí đốt như cam kết.

Russia-Ukraine war: Why German neo-Nazis are fighting Putin