Article by Karsten-Dirk Hinzmann

Căng thẳng giữa Mỹ, Nga và Trung Quốc tại Bắc Cực gia tăng rõ rệt, đặc biệt xoay quanh đảo Greenland – nơi đang trở thành "con mắt tiền tiêu" của NATO tại vùng băng giá. Nga cảnh báo sẽ có phản ứng quân sự.

Moskva – Đại sứ Nga tại Đan Mạch, ông Vladimir Barbin, mới đây tuyên bố với hãng tin nhà nước RIA Novosti: "Trong trường hợp bị đe dọa, Nga sẽ buộc phải thực hiện các biện pháp quân sự và kỹ thuật phù hợp để đối phó."

Tuyên bố trên được đưa ra sau khi các báo cáo cho thấy Mỹ và Đan Mạch đang tăng cường hiện diện quân sự tại Greenland – hòn đảo tự trị thuộc Đan Mạch, vốn được xem là khu vực chiến lược ở Bắc Cực. Theo The Moscow Times, Nga lo ngại NATO đang biến Bắc Cực thành một “bàn đạp cho các cuộc xung đột tiềm tàng”.

Greenland – "con mắt" phòng thủ của Mỹ khiến Nga lo ngại

Theo New York Times, căn cứ Pituffik ở Greenland cho phép Mỹ phát hiện sớm các vụ phóng tên lửa, tính toán quỹ đạo và kích hoạt hệ thống phòng thủ tên lửa, được xem như “con mắt phòng thủ ngoài rìa” của nước Mỹ.

Đan Mạch mới đây đã cho triển khai chiến đấu cơ F-16 tới Kangerlussuaq, phía tây Greenland, đồng thời thông báo sẽ đầu tư hơn 2 tỷ USD vào các tàu chiến, máy bay không người lái tầm xa và giám sát vệ tinh, nhằm tăng cường an ninh khu vực Bắc Cực.

Chuyên gia địa chính trị Klaus Dodds nhận định với Newsweek:

"Khu vực quanh Bắc Cực đang cho thấy cách mà ba cường quốc lớn – Trung Quốc, Nga và Mỹ – đang phô diễn sức mạnh quân sự và kinh tế để giành lợi thế chiến lược và tài nguyên."

Nga lo ngại bị bao vây, Trung Quốc và Mỹ chen chân

Tuy hiện không có tranh chấp lãnh thổ rõ ràng ở Bắc Cực, nhưng theo giáo sư Dodds, cuộc chiến Ukraine đã lan rộng ảnh hưởng đến vùng băng giá, khi các bên đều đang ráo riết gia tăng hiện diện quân sự.

Reuters đưa tin, các tàu nhà nước Nga và Trung Quốc từng bất ngờ xuất hiện ngoài khơi Greenland. Chính quyền Trump trước đây từng cáo buộc Đan Mạch không đủ khả năng bảo vệ hòn đảo, khi lực lượng tại chỗ chỉ gồm 4 tàu tuần tra cũ, 1 máy bay giám sát nhỏ và các đội tuần tra chó kéo xe để canh gác một vùng rộng gấp bốn lần nước Pháp.

Mỹ dẫn đầu, châu Âu nhập cuộc – Nga chuẩn bị đáp trả

Đan Mạch không giấu tham vọng mở rộng hợp tác quân sự với Mỹ tại Greenland. Thỏa thuận quân sự mới với chính quyền Biden cho phép quân đội Mỹ tiếp cận sâu hơn các căn cứ không quân Đan Mạch, theo hãng tin AP. Nhiều ý kiến lo ngại đây là dấu hiệu “nhượng chủ quyền” cho Mỹ.

Mặt khác, giới phân tích cho rằng Mỹ có thể từ bỏ ý định thâu tóm Greenland nếu đổi lại có thể xây dựng một tấm lá chắn quân sự mạnh mẽ chống lại Nga tại khu vực. Cùng lúc, Greenland cũng đang nổi lên như nguồn tài nguyên quý giá, khi biến đổi khí hậu làm lộ ra nhiều mỏ khoáng sản hiếm như lithium, niobi và zircon.

Bắc Cực – nơi khởi nguồn cho một cuộc xung đột toàn cầu?

Tạp chí War on the Rocks cảnh báo: Bắc Cực đang trở thành chiến trường tiềm tàng cho các cuộc đối đầu lớn, không chỉ do căng thẳng từ Ukraine mà cả từ nguy cơ xung đột liên quan đến Đài Loan. Aaron Brady viết rằng:

“Bắc Cực là đấu trường cạnh tranh hàng ngày và có thể trở thành mặt trận của những cuộc chiến trong tương lai ở Đại Tây Dương hoặc Thái Bình Dương. Không bên nào – Mỹ, Nga hay Trung Quốc – có thể lùi bước mà không cảm thấy thua thiệt.”

Viễn cảnh đáng sợ hơn, theo Brady, là một cuộc chiến tranh hạt nhân trong tương lai có thể khởi phát từ Bắc Cực, nơi có những tuyến đường biển đang dần dễ lưu thông hơn do băng tan.

In der Arktis glimmt die Lunte: Putins Botschafter kündigt Vergeltung an