Trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, chính quyền Nga tiếp tục đẩy mạnh chiến dịch kiểm soát thông tin nội địa. Mới đây, quốc hội nước này đã thông qua một đạo luật mới, mở rộng phạm vi kiểm duyệt và hình sự hóa hành vi đơn thuần là tìm kiếm thông tin trên mạng. Với quy định mới, người dân Nga giờ đây không chỉ bị cấm chia sẻ, mà còn có thể bị phạt chỉ vì “đọc” những gì nhà nước coi là cực đoan – bao gồm cả các nội dung chống tham nhũng hay chỉ trích bộ máy quyền lực.

Chặn dòng chảy thông tin – Tẩy não một cách hợp pháp

Đạo luật mới không chỉ là một văn bản pháp lý, mà là một công cụ kiểm soát tư tưởng được hợp pháp hóa. Khi các trang web độc lập, mạng xã hội, và tổ chức đối lập đều bị liệt vào danh sách "cực đoan", thì việc tiếp cận thông tin nhiều chiều trở thành... tội ác. Người dân bị bó buộc trong “buồng vọng thông tin” do nhà nước dựng nên – nơi mọi dữ liệu đều được kiểm duyệt, định hướng và phục vụ cho mục tiêu chính trị.

Việc phạt hành vi quảng cáo VPN – công cụ cho phép người dùng vượt tường lửa – cho thấy chính quyền Nga quyết tâm chặn đứng mọi ngả đường dẫn đến sự thật. Tự do tìm kiếm thông tin, một quyền căn bản trong thế giới hiện đại, giờ đây bị bóp nghẹt dưới danh nghĩa “chống cực đoan”.

Một chiều là đúng – đa chiều là phản động?

Khi quyền được biết, được đặt câu hỏi và được tiếp cận thông tin bị cấm đoán, thì sự thật trở thành độc quyền của kẻ cầm quyền. Những tiếng nói trái chiều không còn là một phần của xã hội dân chủ mà bị biến thành mục tiêu cần tiêu diệt. Việc siết chặt mạng xã hội, xử phạt người dùng, thậm chí bắt giam những người bày tỏ ý kiến trái với “tuyên truyền chính thống” đang biến mạng Internet – biểu tượng của tự do và kết nối – thành một chiếc lồng thông tin.

Không thể không nhắc đến trường hợp của chính trị gia đối lập Alexei Navalny – người đã bị giam giữ và qua đời trong hoàn cảnh mờ ám. Giờ đây, ngay cả các tổ chức từng do ông sáng lập cũng bị xóa sổ, nội dung liên quan bị coi là “độc hại”, và ai đọc, chia sẻ cũng có thể phải đối mặt với hình phạt.

Quyền lực không kiểm soát là nguy cơ lớn nhất

Việc hợp pháp hóa sự kiểm duyệt toàn diện không chỉ phản ánh sự thiếu tự tin của chính quyền trước dòng chảy thông tin toàn cầu, mà còn là dấu hiệu cho thấy một hệ thống quyền lực đang co cụm và sợ hãi chính nhân dân mình. Một chính quyền vững mạnh không cần phải sợ sự thật. Ngược lại, chỉ những kẻ yếu mới cần dùng đến bạo lực và kiểm duyệt để bảo vệ chính mình khỏi tiếng nói phản biện.

Trong một thế giới mà thông tin là tài nguyên chiến lược, việc Nga dùng luật pháp để bóp nghẹt Internet và mạng xã hội là bước lùi nghiêm trọng về tự do dân sự. Nó không chỉ ngăn cản người dân tiếp cận thông tin trung thực, mà còn làm suy kiệt đời sống trí tuệ và tinh thần của toàn xã hội. Một đất nước không có quyền được biết, quyền được nói, sớm hay muộn cũng đánh mất quyền phát triển.

Censorship in Russia: New law restricts Internet use