Tác giả: Riecke, Torsten Kuchenbecker, Tanja.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đang có chuyến thăm cấp nhà nước tới Vương quốc Anh, với trọng tâm là tăng cường hợp tác quốc phòng chung. Câu hỏi đặt ra: liệu Đức có thể hưởng lợi từ liên minh an ninh này?

Khi Tổng thống Macron đến Anh vào thứ Ba (1/7/2025) để bắt đầu chuyến thăm cấp nhà nước kéo dài ba ngày, ông không chỉ đến để thắt chặt quan hệ song phương – mà còn gửi thông điệp tới cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Một mặt, Macron được tiếp đón trọng thể bởi Vua Charles III – một động thái mang tính biểu tượng trước khi Trump đến Anh. Mặt khác, hai cường quốc hạt nhân châu Âu – Pháp và Anh – đang muốn thể hiện năng lực tự vệ độc lập của châu Âu, điều mà Đức cũng có thể được hưởng lợi.

Đức muốn một "ô hạt nhân" riêng cho châu Âu

Kể từ khi nhậm chức, Thủ tướng Đức Friedrich Merz đã thúc đẩy ý tưởng xây dựng một "ô hạt nhân châu Âu" độc lập với Mỹ, và tìm kiếm sự hợp tác an ninh chặt chẽ hơn với Pháp và Anh.

Đức đã ký Hiệp ước Aachen với Pháp năm 2019, trong đó có điều khoản hỗ trợ lẫn nhau khi bị tấn công. Dự kiến, ông Merz cũng sẽ ký một hiệp định tương tự với Thủ tướng Anh Keir Starmer vào ngày 17/7 tại London.

Pháp và Anh hiện là hai quốc gia duy nhất tại châu Âu sở hữu vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, tàu ngầm hạt nhân của Anh nằm dưới quyền chỉ huy tối cao của NATO, trong khi Pháp tự quyết định khi nào và làm thế nào sử dụng khả năng răn đe hạt nhân.

Mô hình cho Đức: Hiệp ước Lancaster House

Pháp và Anh từng ký Hiệp ước Lancaster House năm 2010 – một thỏa thuận an ninh toàn diện, bao gồm cả hỗ trợ quân sự khi cần thiết. Hiệp định này hiện là hình mẫu cho thỏa thuận quốc phòng song phương giữa Đức và Anh – được xây dựng từ năm ngoái thông qua Thỏa thuận Trinity House về hợp tác quân sự.

Trong bối cảnh mối đe dọa từ Nga ngày càng rõ rệt sau cuộc chiến ở Ukraine, chuyến thăm của Macron đến Berlin được giới quan sát đặc biệt chú ý. Chuyên gia Sébastien Maillard từ Viện Jacques Delors cho rằng: "Tình hình địa chính trị hiện nay khiến việc ký kết các thỏa thuận như vậy trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết."

Lo ngại về việc châu Âu bị chia rẽ

Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo rằng việc có quá nhiều thỏa thuận song phương có thể khiến châu Âu bị "phân mảnh", đặc biệt khi nhiều điều khoản đã được bao hàm trong NATO. Jakob Ross từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Đức cho rằng: "Nguy cơ là châu Âu sẽ bị rạn nứt nếu không phối hợp thống nhất."

Vấn đề người tị nạn: điểm nóng chính trị

Bên cạnh quốc phòng, một chủ đề nhạy cảm khác trong cuộc gặp là ngăn chặn dòng người tị nạn vượt qua eo biển Manche sang Anh. Trong 6 tháng đầu năm 2025, hơn 20.000 người đã vượt biên trái phép vào Anh – tăng gần 50% so với năm ngoái. London cáo buộc cảnh sát Pháp chưa làm đủ để ngăn chặn các băng nhóm buôn người.

Pháp có thể đồng ý nhận lại những người vượt biên bằng thuyền, nhưng điều đó đồng nghĩa Pháp sẽ chuyển người di cư sang các nước EU đầu tiên họ đặt chân đến. Năm nước, bao gồm Hy Lạp và Malta, đã tuyên bố phản đối – và nếu thực hiện, thỏa thuận Pháp-Anh này có thể khiến EU rơi vào xung đột nội bộ, đặc biệt với các nước như Ý, vốn đã chịu áp lực lớn về di cư.

Liên minh quân sự mới?

Cả Macron và Starmer đều muốn tái khẳng định liên minh “các nước sẵn sàng hành động” – hướng đến khả năng giám sát một lệnh ngừng bắn tiềm năng tại Ukraine. Hai nhà lãnh đạo sẽ cùng tới căn cứ quân sự Northwood vào thứ Năm để thể hiện sự sẵn sàng triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình. Trong khi đó, Berlin vẫn còn dè dặt và chờ đợi cam kết rõ ràng từ Mỹ, điều mà ông Trump vẫn chưa đưa ra.

• Pháp và Anh đang tăng cường hợp tác quốc phòng, với trọng tâm là khả năng răn đe hạt nhân và hỗ trợ quân sự.

• Đức đang muốn hòa vào trục hợp tác này, song vẫn dè chừng việc làm mờ vai trò của Mỹ.

• Thỏa thuận di cư giữa Anh – Pháp có thể gây căng thẳng với các nước EU ở tuyến đầu.

• Châu Âu đang đứng trước ngã rẽ chiến lược giữa tự cường và duy trì liên minh xuyên Đại Tây Dương.

Đây là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của một lãnh đạo EU đến Anh kể từ Brexit – và nó có thể là bước đầu cho một trật tự an ninh mới của châu Âu.

Verteidigung: Europas Atommächte rücken militärisch zusammen