Bình luận bởi John Hufnagel

Trong thời đại mà ranh giới giữa chiến tranh và hòa bình ngày càng mờ nhạt, nước Đức đang trở thành mục tiêu của một loại hình xung đột mới: chiến tranh lai (hybrid warfare) đến từ Nga. Dù không có tuyên bố chiến tranh chính thức giữa hai quốc gia, nhưng hàng loạt vụ tấn công mạng, phá hoại hạ tầng và chiến dịch gây ảnh hưởng chính trị lại liên tục diễn ra – với nghi ngờ ngày càng rõ ràng rằng Moscow đứng đằng sau.

Chiến tranh không tiếng súng

Từ khi Nga phát động chiến tranh xâm lược Ukraine, Đức đã trở thành một trong những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất Kiev, cả về chính trị lẫn quân sự. Điều này khiến Berlin rơi vào tầm ngắm của Kremlin. Theo giới chức an ninh Đức, tình báo quân sự Nga (GRU) đã thiết lập mạng lưới "đặc vụ dùng một lần" – những kẻ hoạt động xuyên biên giới, khó truy vết và chuyên thực hiện các hành vi phá hoại.

Mục tiêu không chỉ là hạ tầng

Chiến tranh lai không chỉ nhắm vào nền kinh tế và hệ thống năng lượng. Nga còn tấn công cả xã hội, giáo dục và chính trường Đức.

Một ví dụ là chiến dịch phá hoại với mục tiêu làm mất uy tín Đảng Xanh: ống xả xe ô tô bị dán kín bằng bọt xây dựng, kèm nhãn dán có hình Bộ trưởng Kinh tế Robert Habeck với khẩu hiệu "Hãy xanh hơn nữa!". Theo điều tra của Der Spiegel, dấu vết dẫn đến các đầu mối liên quan đến Nga.

Trong một vụ khác, dữ liệu cho thấy đã có tìm kiếm thông tin về các vụ tấn công tại Mannheim trước khi chúng xảy ra – làm dấy lên nghi ngờ về sự điều phối từ bên ngoài, nhằm củng cố sự ủng hộ đối với đảng AfD – vốn có xu hướng thân Nga.

Hạ tầng trọng yếu trong tầm ngắm

Các hệ thống hạ tầng trọng yếu như cáp ngầm dưới biển, mạng lưới điện và logistics cũng trở thành mục tiêu. Nga được cho là đã sử dụng “hạm đội bóng tối” để phá hoại cáp dưới biển Baltic – gây ảnh hưởng đến kết nối viễn thông giữa các nước châu Âu.

Trong một sự cố nghiêm trọng gần đây, hỏa hoạn tại nhà máy Diehl ở Berlin – nơi sản xuất thiết bị quốc phòng – được nghi là do gián điệp Nga. Thậm chí, năm 2024 từng có kế hoạch tấn công giám đốc Rheinmetall, một trong những nhà thầu quốc phòng lớn nhất nước Đức.

Không chỉ doanh nghiệp lớn, hệ thống chuyển phát nhanh quốc tế như DHL cũng trở thành mục tiêu. Các gói hàng chứa thiết bị gây cháy đã được gửi đến Mỹ, Canada, Ba Lan và Anh, trong đó một vụ đã dẫn đến tai nạn máy bay ở Litva.

Mặt trận thông tin – vũ khí nguy hiểm

Ngoài những cuộc tấn công vật lý, Nga còn đẩy mạnh chiến tranh thông tin. Các “trang song trùng” (doppelganger sites) giả mạo báo chí uy tín như Spiegel, Welt, hay t-online được sử dụng để lan truyền thông tin thân Nga. Cộng đồng học thuật cũng không thoát khỏi: năm 2024, các hacker Nga giả danh Viện Kinh tế Thế giới Kiel để phát tán phần mềm độc hại.

Ai đứng sau?

Trung tâm của những hoạt động này là GRU – cơ quan tình báo quân sự Nga. Một bộ phận đặc biệt mang tên “Phòng nhiệm vụ đặc biệt” trong trụ sở biệt danh “Aquarium” ở Moscow được cho là nơi chỉ đạo các chiến dịch này. Họ không chỉ tuyển mộ trong nước mà còn mở rộng đến Ukraine, Serbia và các nước nghèo khác.

Đức cần làm gì?

Chính phủ liên bang đã xác định mối đe dọa này trong chiến lược an ninh quốc gia: “Đức cần đối phó hiệu quả với các hình thức đe dọa lai thông qua hợp tác quốc tế sâu rộng.” Tuy nhiên, các bước đi cụ thể vẫn còn chậm chạp.

Nhà nghiên cứu Erich Schmidt-Eenboom cảnh báo rằng ngành công nghiệp Đức đặc biệt dễ tổn thương trước tấn công mạng và gián điệp công nghệ. Ông khẳng định: "Chúng ta có thể cải thiện hệ thống bảo vệ, nhưng không thể bịt kín hoàn toàn lỗ hổng."

Xã hội dân sự cũng cần tăng cường nhận thức. Chính phủ Đức đang cân nhắc cập nhật Hướng dẫn ứng phó khủng hoảng quốc gia, vốn vẫn còn ở phiên bản từ năm 2019, chưa đề cập tới chiến tranh lai.

Kết luận

Chiến tranh lai không phải là viễn tưởng mà là thực tế ngày càng rõ ràng đối với Đức và cả châu Âu. Khi mà Nga không ngần ngại triển khai các hình thức tấn công đa dạng – từ hỏa hoạn, phá hoại, đến chiến tranh tâm lý – thì thời gian dành cho Berlin đang dần cạn kiệt.

Bài học ở đây không chỉ là củng cố quân sự, mà còn là nâng cao khả năng miễn dịch xã hội, bảo vệ không gian thông tin, và kiên định với các giá trị dân chủ trước một kẻ thù không tuyên bố nhưng đầy nguy hiểm

Hybride Kriegsführung: Wie Russland Deutschland ins Visier nimmt