Từ thượng nguồn của đất Nghệ An như sông Giăng, sông Hiếu…

 

 

Từ thượng nguồn của đất Hà Tĩnh như Ngàn Phố, Ngàn sâu…

 

 

Rồi dòng sông Minh chảy ra từ trong lòng núi Hồng Lĩnh…

 

 

Tất cả đều đổ về sông Lam, cho nên trong lịch sử xa xưa Sông Lam mới có tên gọi là sông Cả. Những làng mạc xóm thôn dọc hai bên bờ từ thượng nguồn cho tới hạ nguồn của dòng sông Cả đều thuộc đất Hoan Châu, lịch sử đặt tên gọi là Xứ Nghệ.

 

 

 

 

Cho dù bây giờ đã chia thành hai tên gọi Nghệ An và Hà Tĩnh, bờ bắc sông Cả là đất Nghệ An, bờ Nam sông Cả có cả Nghệ An và Hà Tĩnh. Cho dù như thế thì Nghệ an và Hà tĩnh từ xa xưa đã chung một dòng lịch sử, một dòng văn hóa, một làn điệu dân ca mênh mang tình người, lan toả đôi bờ trên một dòng sông,  thì tất yếu cho đến ngày nay cũng còn mãi chung một dòng hương vị ẩm thực. Văn hóa Xứ Nghệ rất riêng, nên hương vị ẩm thực cũng rất riêng, nó không hoa lá như ẩm thực đất Bắc, không cầu kỳ kiêu sa như ẩm thực xứ Huế, cũng không ngọt ngào như ẩm thực Sài Gòn.

 

 

 

 

Ẩm thực Xứ Nghệ đậm đà, mộc mạc, như tính cách người Xứ Nghệ. Người Xứ Nghệ tuy mang vẻ ngoài thô kệch, quê mùa, nhưng tâm hồn lãng mạn, nên hương vị ẩm thực Xứ Nghệ cũng thi vị như tâm hồn người Xứ Nghệ. Cái riêng của văn hóa ẩm thực Xứ Nghệ nổi bật ở phong cách gia vị rất khác lạ. Bạn có thể bắt gặp người dân kho thịt gà với một nắm hành tăm, vài cái lá chanh; Bạn cũng có thể nhìn thấy nhân dân sử dụng chỉ với một nắm xơ mít và lưng chén tương lúc họ kho cá… với sự thông minh và khéo léo, người phụ nữ Xứ Nghệ đã biến những thứ tưởng như không thể ăn được thành món ăn lạ miệng, không nơi nào có như nham củ chuối, nhút  mùng, nhút mít…

 

 

 

 

Thi vị của Ẩm thực Xứ Nghệ người đời không thể không công nhận, vì từ rất lâu, nó đã  gắn liền với thơ ca :

 

 

 

“Ai ơi cà Xứ Nghệ

Càng mặn lại càng dòn

Nước chè xanh Xứ Nghệ

Càng chát lại càng ngon

Tình Xứ Nghệ không mau

Nhưng bén rồi sâu lắng

Quen Xứ Nghệ quen lâu

Càng tình sâu nghĩa nặng…”

 

 

 

 

Ẩm thực Xứ Nghệ còn được lịch sử ghi nhận như “Cá rô Bàu Nón” là món ăn một thời chỉ dành để tiến cung. Và cũng chính món “cá kho tương Nam Đàn” ấy trong bài thơ “Khóc Bác” của người nuôi quân đã làm rơi lệ biết bao nhiêu người con Việt Nam kính yêu Bác Hồ Chí Minh.

 

 

 

“Đâu ngại đường xa, chuyện nắng mưa

Từng nhen ngọn lửa, đứng bên lò

Mười năm cấp dưỡng, con hằng ước

Được bữa làm cơm đón Bác Hồ.

 

Biết Bác không quên miếng cà dòn

Quên cơm độn sắn, cá kho tương

Con từng nghỉ phép về quê Bác

Học muối tương cà, kho cá ngon.

 

Cà pháo hôm nay mặn muối rồi

Cá vàng màu nghệ, bếp đương sôi,

Bỗng tin Bác mất, trời mưa lớn

Đôi đũa con cầm bỗng tụt rơi!

…”

 

 

 

Còn nhiều nữa những điều tôi muốn nói về Ẩm thực Xứ Nghệ. Nhưng có lẽ rồi tôi sẽ từ từ giới thiệu chi tiết hơn với các bạn cùng với công thức chế biến của mỗi món ăn. Vâng! Nếu bạn muốn khám phá sự mới lạ, mời bạn ghé thăm Xứ Nghệ chúng tôi, bạn sẽ được tận hưởng những hương vị mà bạn chưa từng gặp ở vùng quê khác !