Ở Sài Gòn, lâu lâu nhớ món don nhưng đi đến đâu ăn thử cũng đều không phải là con don đặc trưng của Quảng Ngãi, thay vào đó là con hến.

 
Tô Don Quảng Ngãi.

Chỉ có mỗi tỉnh Quảng Ngãi mới có con don, don chỉ xuất hiện ở sông Trà và Sông Vệ. Vào mùa khô hạn (khoảng tháng 4,5), người dân quanh hai con sông này lại vào mùa cào don. Nhưng có nhiều người lại cho rằng vào thời điểm tháng 7 Âm lịch don xuất hiện cũng nhiều.

Don sống dật dờ, vùi mình trong cát nên việc cào don cực kỳ khổ sở. Lỡ hôm nào xui gặp nước lớn, người cào don có ngâm mình hàng giờ đồng hồ cũng không đủ cho cả nhà ăn đã thèm nói chi đến chuyện buôn bán. Vì vậy, những ai có dịp du lịch hè ở Quảng Ngãi thì mau mau tranh thủ thưởng thức món don. Chứ hẹn Quảng Ngãi vào dịp tết thì chỉ có ăn toàn con hến. Dù don và hến cùng họ hàng với nhau, có thêm bao nhiêu gia vị, nhưng nếu trong tô không phải con don có màu vàng và những tua hồng bào quanh thì món ăn chẳng thể nào đúng vị.

Sau khi được cào về, người ta ngâm don, rửa sạch sẽ rồi cho vào nồi nước sôi, khuấy mạnh và đều tay liên tục cho don hả miệng. Sau đó nước luộc don được cho vô một cái nồi khác, nêm nếm vừa ăn tùy theo khẩu vị của mỗi người. Riêng con don để ở rổ, rồi đãi lấy ruột (nếu nhà nào thích ăn béo thì có thể phi hành tỏi). Sau đó bẻ bánh tráng sống cho vào tô, đổ nước don vào rồi cho con don vô, rắc thêm hành tây, hành lá, ớt xiêm và rải rác vài hột tiêu xay nhuyễn, rồi bẻ bánh tráng nướng vào, cộng với tép tỏi Lý Sơn và mùi cay thơm của ớt hiểm. Món này cực kỳ ngon miệng cho những ngày hè nắng nóng.

Để thay đổi khẩu vị, bạn có thể làm món don xào rất đơn giản mà cực kỳ ngon. Ở Sài Gòn, lâu lâu nhớ món don nhưng tôi đi đến đâu ăn thử cũng đều không phải là con don đặc trưng của Quảng Ngãi, mà thay vào đó là con hến. Khi ăn món don tại Sài thành, hầu như những người dân ở tỉnh thành khác đều không hài lòng vì vị tanh tanh cho dù đã gia giảm không biết bao nhiêu gia vị. Nếu có dịp ghé Quảng Ngãi, bạn có thể thưởng thức món don này tại khu đối diện Núi Bút, hoặc dọc đường Quang Trung hay Trần Hưng Đạo.