Cho dù đó là ngôn ngữ, biểu tượng hay thể chế văn hóa, Moscow đã xóa bỏ bản sắc Belarus trong một thời gian dài và đã làm như vậy kể từ năm 2022. Nhà phân tích Friedman nói: "Điện Kremlin không tiếc chi phí và hành động trên quy mô lớn".

 

Có phải nó chỉ là ngôn ngữ?© IMAGO/SNA

Kể từ năm học này, Mikalaj đã có một cái tên khác. Các giáo viên tại trường học của cậu ấy ở Belarus bây giờ gọi cậu bé 15 tuổi là "Nikolai" thay vì Mikalaj. Đây là biến thể của Nga. Ngôn ngữ giảng dạy cũng đã thay đổi. Mikalaj - hay Nikolai - bây giờ phải nói tiếng Nga thay vì tiếng Belarus.

"Rõ ràng là con cái chúng tôi đang cố tình tước đoạt tiếng mẹ đẻ, lịch sử và bản sắc Belarus của chúng", cha của Mikalaj, người chỉ muốn đặt tên cho mình là Anatoli vì sợ hậu quả. "Nhưng các bậc cha mẹ chúng tôi được khuyên không nên đặt câu hỏi về vấn đề Nga hóa."

Trường của Mikalaj là một trong những trường tốt nhất trong cả nước  trong hệ thống giáo dục, Belarus đã trải qua ảnh hưởng toàn diện của Nga đối với nền kinh tế, chính trị và văn hóa.

Đây không phải là lần đầu tiên bản sắc Belarus bị đẩy lùi. Trong thời Sa hoàng và Liên Xô, Nga đã áp đặt ngôn ngữ, biểu tượng và thể chế văn hóa của mình lên Belarus. Tuy nhiên, với sự kết thúc của Liên Xô vào năm 1991, Belarus bắt đầu khẳng định lại bản sắc của mình. Tiếng Belarus trở thành ngôn ngữ chính thức, một lá cờ quốc gia trắng-đỏ-trắng thay thế lá cờ từ thời Liên Xô.

Giai đoạn này chỉ kéo dài một thời gian ngắn. Khi Alexander Lukashenko nhậm chức tổng thống vào năm 1994, ông đã biến tiếng Nga thành ngôn ngữ chính thức cùng với các biểu tượng quốc gia-dân tộc Belarus và bãi bỏ. Lá cờ được giới thiệu vào năm 1995 - ngoài sự thiếu của búa và liềm còn trông gần giống như lá cờ từ thời Liên Xô.

Trong khi đó, Lukashenko chuyên quyền đã nắm quyền trong hơn ba thập kỷ. Ông là một đồng minh trung thành của Điện Kremlin và mở ra cánh cửa cho người hàng xóm lớn của mình. Trên đường phố thủ đô Minsk, tiếng Belarus giờ đây khó có thể nghe thấy. Kinh doanh chính thức được tiến hành bằng tiếng Nga, cũng phổ biến trong hầu hết các phương tiện truyền thông.

Belarus phụ thuộc vào các khoản vay của Nga và nguồn cung năng lượng giá rẻ. Về mặt chính trị cũng như quân sự, chính phủ ở Minsk đã liên minh với Moscow. Điều này cho phép Tổng thống Nga Vladimir Putin triển khai quân đội và vũ khí ở Belarus cho cuộc chiến chống lại Ukraine.

"Rõ ràng với tôi, Belarus của chúng tôi đã bị chiếm đóng" Đất nước đang bị sỉ nhục, người đoạt giải Nobel văn học Belarus Svetlana Alexievich, bà là nhà văn, người sống lưu vong ở Đức, nói. Và sẽ rất khó để người Belarus phục hồi văn hóa sau này".

"Tiếng Nga là ngôn ngữ của tôi"

Việc thực thi nhất quán tiếng Nga là một vấn đề. Lukashenko từng đưa tin trên truyền thông nhà nước Nga rằng ông Putin đã cảm ơn ông ta vì điều đó. Ông ta đã nói: "Tiếng Nga là ngôn ngữ của tôi". Những tuyên bố như: "Chẳng có gì hay ho khi được thể hiện bằng tiếng Belarus" cũng đã được ông Lukashenko nói.

Ngay cả trong thời Xô Viết, việc sử dụng hàng ngày của ngôn ngữ Belarus đã giảm và vẫn được thực hiện chủ yếu ở phía tây và phía bắc của đất nước cũng như ở các vùng nông thôn. Tuy nhiên, vào năm 1994, khoảng 40% học sinh vẫn được dạy bằng tiếng Belarus. Ngày nay nó là khoảng 9 phần trăm. Và mặc dù tiếng Bêlarut, giống như tiếng Nga, là một ngôn ngữ Đông Slav, nhưng từ vựng khác nhau đáng kể.

"Ngôn ngữ Belarus ngày càng được coi là dấu hiệu của sự không trung thành chính trị và bị bỏ rơi để ủng hộ tiếng Nga trong hành chính công, giáo dục, văn hóa và các phương tiện truyền thông đại chúng, theo chỉ đạo của hệ thống phân cấp hoặc vì sợ bị phân biệt đối xử", Báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc về tình hình nhân quyền ở Belarus, Anaïs Marin cho biết.

Đồng thời, tiếng Belarus đã trở thành một "biểu tượng của tự do". Tác giả Alina Nahornaja nói. Ngày càng có nhiều người muốn nói tiếng Bêlarut, nhưng họ lại sợ nói một cách công khai. Trường của Mikalaj gần đây là một trong số ít trường học ở nước này vẫn được dạy bằng tiếng Belarus.

"Điện Kremlin không tiếc chi phí"

Hiện nay có "Nhà Nga" tại bốn thành phố của Belarus, nhằm quảng bá văn hóa và ảnh hưởng của Nga. Ở nơi ấy, các hội thảo, câu lạc bộ phim, triển lãm và các cuộc thi được tổ chức. "Mục tiêu là thiết lập các câu chuyện của Nga để càng nhiều người Belarus chấp nhận nói tiếng Nga", nhà phân tích Alexander Friedman nói. "Điện Kremlin không tiếc chi phí và hành động trên quy mô lớn". Trong tình huống cô lập thông tin, chẳng hạn như ở Belarus, điều này có thể đặc biệt hiệu quả và nguy hiểm.

Vào năm 2021, ông Putin đã xuất bản một bài báo trong đó ông phủ nhận sự tồn tại của một Ukraine độc lập, cựu giám đốc Nhà hát Yanka Kupala của Belarus, Pavel Latushka, người hiện đang sống lưu vong ở nước ngoài với tư cách là một người đối lập, cho biết thêm. "Ngay cả khi đó, với cả chúng tôi, Putin cũng đang theo đuổi các mục tiêu ở Belarus như ở Ukraine", và Belarus sẽ trở thành như món tráng miệng của ông ta. Latushka nói về tham vọng của Putin.

Belarus als "Putins Nachspeise"?: Lukaschenko setzt auf massive Russifizierung (msn.com)