Tuyến đường sắt theo kế hoạch là kết nối thành phố Kashgar của Trung Quốc với Andijan ở vùng viễn đông của Uzbekistan. Khoảng một nửa trong số 523 km tuyến đường sẽ chạy qua Kyrgyzstan. Từ Andijan, các chuyến tàu sẽ đến Thổ Nhĩ Kỳ và cuối cùng là châu Âu thông qua các tuyến đường hiện có qua Turkmenistan và Iran. Tuyến đường mới là "tuyến đường ngắn nhất" giữa châu Á và châu Âu, và việc vận chuyển hàng hóa sau đó sẽ chỉ mất 15 ngày, theo một phân tích năm 2022 của tổ chức tư vấn GFSIS. Cho đến nay, hàng hóa chủ yếu được vận chuyển bằng đường sắt từ Trung Quốc đến châu Âu qua Kazakhstan và Nga, thông qua cái gọi là "hành lang phía bắc". Tuyến đường sắt mới sẽ rút ngắn khoảng cách giữa Trung Quốc và châu Âu xuống 900 km, theo Tạp chí Đường sắt Quốc tế.

Trung Quốc và Nga: Putin chỉ là một đối tác cấp dưới

Tiềm năng của tuyến đường mới qua Kyrgyzstan và Uzbekistan "đã tăng lên đáng kể trong bối cảnh cuộc xâm lược hiện tại của Nga ở Ukraine và một số lượng lớn các biện pháp trừng phạt cứng rắn mà Mỹ và EU áp đặt lên Điện Kremlin", phân tích của GFSIS cho biết. "Hành lang phía bắc qua Nga, từ lâu đã thống trị quá cảnh giữa Đông và Tây, chắc chắn sẽ mất đi tầm quan trọng". Ngoài Nga, Kazakhstan, trước đây là một quốc gia trung chuyển quan trọng trong giao thông đường sắt giữa Trung Quốc và châu Âu, cũng sẽ bị ảnh hưởng. "Nếu dự án hoàn thành, Uzbekistan và Kyrgyzstan có thể trở thành đối tác trung chuyển chính cho hàng xuất khẩu của Trung Quốc - thay vì Nga và Kazakhstan".

Theo tờ South China Morning Post của Hồng Kông, Tổng thống Vladimir Putin gần đây đã từ bỏ sự phản đối của mình đối với dự án này. Theo nhiều nhà phân tích, Nga chỉ là "đối tác cấp dưới" trong quan hệ với Trung Quốc, ông Putin đang nhảy múa theo giai điệu của người Trung Quốc. Bắc Kinh dường như hiện cũng đang khiến người Nga loay hoay về một dự án đường ống được lên kế hoạch vận chuyển khí đốt tự nhiên của Nga đến Trung Quốc.

Tuyến đường sắt mới đi qua Nga

Các kế hoạch cho tuyến đường mới được vạch ra từ những năm 1990, và một tuyên bố đầu tiên đã được ký kết vào năm 1997. Tuy nhiên, do cuộc khủng hoảng chính trị ở Kyrgyzstan từ năm 2005 đến năm 2010, dự án đã bị tạm dừng; mãi đến năm 2012, trong chuyến thăm Bắc Kinh của Tổng thống Kyrgyzstan lúc đó là Almazbek Atambayev, ý tưởng này mới tăng tốc trở lại. Thời gian sau, người đứng đầu nhà nước và lãnh đạo đảng Trung Quốc Tập Cận Bình cũng công bố ý tưởng của ông về một "Con đường tơ lụa mới", một dự án cơ sở hạ tầng khổng lồ để kết nối Trung Quốc với châu Âu. Tuy nhiên, tranh chấp về tuyến đường qua Kyrgyzstan đã dẫn đến sự chậm trễ hơn nữa trong những năm gần đây. Những điều này bây giờ dường như đã được giải quyết.

Kể từ năm 2020, một hành lang giao thông dài 4380 km giữa Lan Châu ở Trung Quốc và thủ đô Tashkent của Uzbekistan đã đi vào hoạt động. Tuy nhiên, hàng hóa phải được chuyển từ tàu hỏa sang xe tải ở biên giới Kazakhstan và được nâng trở lại tàu hỏa sau khi vận chuyển qua Kazakhstan, điều này làm chậm đáng kể việc vận chuyển. Một kết nối đường sắt hiện có giữa Trung Quốc và Uzbekistan qua Kazakhstan cũng được coi là không kinh tế.

Đường sắt mới trị giá tám tỷ đô la Mỹ

Theo Tân Hoa Xã, ông Tập Cận Bình đã nói về một "dự án đột phá" vào thứ Năm. Một "tầm nhìn" trở thành "hiện thực", theo người đứng đầu nhà nước Trung Quốc. Dự án đường sắt thể hiện "tinh thần cộng đồng quốc tế  vững chắc của ba nước cùng thúc đẩy hợp tác, phấn đấu cùng phát triển". Hiện tại không biết khi nào công việc xây dựng sẽ bắt đầu. Tân Hoa Xã chỉ nói rằng Tổng thống Kyrgyzstan Sadyr Japarov đã bày tỏ hy vọng "tuyến đường sắt sẽ sớm được hoàn thành và đưa vào hoạt động". Theo South China Morning Post, chi phí xây dựng đường dây dự kiến sẽ là tám tỷ đô la Mỹ. (SH)

Bittere Niederlage für Putin: Neue China-Eisenbahn nach Europa düpiert Russland (msn.com)