Bài viết của Müller, Mareike

Ukraine và Mỹ dự định ký một thỏa thuận về tài nguyên thô vào thứ Sáu. Tuy nhiên, trước ống kính truyền hình, cuộc thảo luận đã diễn biến theo chiều hướng ngoài dự đoán – khiến nhiều người quan sát sửng sốt.

Sau một cuộc tranh cãi chưa từng có, Tổng thống Mỹ và Tổng thống Ukraine đã chấm dứt cuộc thảo luận về thỏa thuận tài nguyên giữa hai nước, dù đã được chuẩn bị trong nhiều ngày. Nhà lãnh đạo Ukraine, Volodymyr Zelensky, đã rời Nhà Trắng sớm sau cuộc đối đầu với Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống JD Vance – mà không ký kết thỏa thuận. Ngay sau đó, chính phủ Mỹ đã hủy bỏ cuộc họp báo chung.

Mâu thuẫn nổ ra ngay tại Nhà Trắng

Cuộc tranh cãi bắt đầu khi Zelensky nhiều lần sửa lỗi phát ngôn của Trump liên quan đến diễn biến chiến sự tại Ukraine. Đáp lại, Trump cáo buộc Zelensky đang đẩy thế giới đến bờ vực Chiến tranh Thế giới thứ ba. "Đất nước của ông đang gặp rắc rối lớn," Trump nói. "Họ sẽ không giành chiến thắng." Phó Tổng thống Vance thì chỉ trích Zelensky vì thiếu lòng biết ơn đối với Mỹ.

Zelensky đã đến Mỹ cùng một phái đoàn, trong đó có Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Yulia Svyrydenko, người dự kiến ký thỏa thuận tài nguyên cùng Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Besent. Theo thỏa thuận, Mỹ và Ukraine sẽ thành lập một quỹ đầu tư, trong đó Ukraine đóng góp 50% doanh thu từ tài nguyên thiên nhiên, dầu mỏ và khí đốt của mình trong tương lai.

Các chính phủ hai nước đã tích cực chuẩn bị cho thỏa thuận này trong nhiều tuần. Nhiều chuyên gia dự đoán đây có thể là bước đệm cho một thỏa thuận ngừng bắn tiềm năng. Tuy nhiên, theo nhiều nguồn tin từ Nhà Trắng, cả hai bên đã không ký kết văn bản sau vụ tranh cãi.

Trước đó, Ukraine đã cố gắng điều chỉnh thỏa thuận theo hướng có lợi cho mình, hạn chế quyền khai thác tài nguyên của Mỹ trong nhiều thập kỷ mà không có sự đền bù tương xứng.

Phó Tổng thống Mỹ Vance cáo buộc Zelensky thiếu tôn trọng

Ukraine luôn nhấn mạnh rằng họ cần đảm bảo an ninh để ngăn chặn nguy cơ bị Nga tấn công một lần nữa, nhưng Mỹ không sẵn sàng đưa ra cam kết đó.

Tại cuộc gặp trong Phòng Bầu dục, Zelensky nhấn mạnh: "Chúng ta không thể chỉ nói về một lệnh ngừng bắn," và chỉ ra rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần phá vỡ các thỏa thuận ngừng bắn trước đây. "Chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận chỉ một lệnh ngừng bắn, vì nó không thể có hiệu quả nếu không có đảm bảo an ninh."

Trump bác bỏ quan điểm này và khẳng định ông chỉ muốn hoàn tất thỏa thuận tài nguyên. Ngay sau đó, ông viết trên Truth Social rằng Zelensky "chưa sẵn sàng cho hòa bình" và "có thể quay lại khi ông ấy sẵn sàng cho hòa bình".

Phó Tổng thống Vance cũng chỉ trích gay gắt Zelensky, nói rằng việc nhà lãnh đạo Ukraine "đến Phòng Bầu dục và tranh luận ngay trước truyền thông Mỹ" là hành động "thiếu tôn trọng". Ông cho rằng Zelensky chỉ đang tham gia một "chuyến lưu diễn quảng bá".

Ukraine nhận được sự ủng hộ từ đồng minh

Sau sự cố này, các đồng minh của Ukraine đã bày tỏ sự đoàn kết, bao gồm Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson, Tổng thống Latvia Edgars Rinkevics, Tổng thống Moldova Maia Sandu và Tổng thống Lithuania Gitanas Nauseda. Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock tuyên bố rằng Đức và các đồng minh châu Âu sẽ tiếp tục sát cánh cùng Ukraine.

Chủ tịch CDU Friedrich Merz và Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz cũng khẳng định sự ủng hộ hoàn toàn của Đức và châu Âu đối với Ukraine. Merz nhấn mạnh: "Chúng ta không được nhầm lẫn giữa kẻ xâm lược và nạn nhân."

Học giả Timothy Snyder từ Đại học Yale nhận xét rằng Trump và Vance đang hành xử "như thể vấn đề nằm ở việc Ukraine chống lại cuộc xâm lược kéo dài của Nga." Tuy nhiên, vấn đề thực sự là "cuộc xâm lược vẫn đang tiếp diễn." Nếu Trump và Vance thực sự muốn dùng sức mạnh của Mỹ để kết thúc chiến tranh, họ phải sử dụng nó chống lại kẻ xâm lược, chứ không phải gây sức ép lên Ukraine.

Chỉ trích từ chính giới Mỹ

Nhiều chính trị gia Mỹ cũng lên tiếng ủng hộ Ukraine. Liz Cheney, thành viên Đảng Cộng hòa, viết trên mạng xã hội X: "Nhiều thế hệ người Mỹ yêu nước đã chiến đấu vì những nguyên tắc mà Zelensky đang mạo hiểm mạng sống để bảo vệ." Bà chỉ trích Trump và Vance vì gây áp lực buộc Zelensky "phải từ bỏ tự do của người dân mình cho tên tội phạm chiến tranh KGB đã xâm lược Ukraine" – ám chỉ Putin.

John Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia của Trump, tuyên bố rằng Trump và Vance đã "tuyên bố đứng về phía Nga trong cuộc chiến Nga-Ukraine". Ông cho rằng đây là "một sai lầm thảm khốc đối với an ninh quốc gia của Mỹ" và không phản ánh quan điểm của đa số người dân Mỹ.

Zelensky phản hồi sau cuộc họp căng thẳng

Sau cuộc họp, Zelensky viết trên X: "Cảm ơn nước Mỹ, cảm ơn sự hỗ trợ, cảm ơn vì chuyến thăm này." Ông cũng gửi lời cảm ơn đến Trump, Quốc hội Mỹ và người dân Mỹ. "Ukraine cần một nền hòa bình công bằng và bền vững, và đó chính là điều chúng tôi đang theo đuổi."

Cùng ngày, ông đã chia sẻ lại hàng chục tuyên bố ủng hộ từ các nhà lãnh đạo châu Âu.

Ban đầu, theo kế hoạch, Zelensky sẽ tham gia một sự kiện tại Viện Hudson ở Mỹ. Tuy nhiên, sự kiện này đã bị hủy bỏ sau cuộc đối đầu tại Nhà Trắng.

Trong khi đó, Nga tiếp tục tấn công Ukraine

Giữa lúc căng thẳng ngoại giao leo thang, Nga vẫn đang tiến hành các cuộc tấn công vào Ukraine. Cảnh báo không kích đã được kích hoạt trên nhiều khu vực của đất nước.

Ukraine: Escalation in Washington - Zelensky leaves the White House