Từ biển Thuận An, xuôi theo dòng sông Ô Lâu để đi dọc theo chiều dài đầm phá.

Hoàng hôn tím.

Phá Tam Giang nằm trong hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai rộng khoảng 52 km², thuộc địa phận ba huyện Phong Điền, Quảng Điền, Hương Trà tỉnh Thừa Thiên Huế.

Chạy men theo đầm phá, có lúc đi giữa con đường với những cánh đồng bát ngát đang vào mùa gặt, có lúc đi qua những cây cầu nhỏ với hai bên nước sâm sấp, lúc đi giữa trời đất bát ngát bên là ruộng bên là nước sóng sánh trong ánh nắng thu vàng ruộm. Một vài cánh chim le le và chim ngói chao liệng trên không trung, chốc lại sà xuống những cánh đồng đang rúc rích tiếng nói cười. Hương lúa thơm nồng nàn, không khí mát mẻ, thoáng đãng.

Hơn 15 km chạy dọc theo những con sóng, những cánh đồng và những cây cầu, dọc theo con đầm phá đến với làng chài Thái Dương Hạ. Phá Tam Giang mùa này mặt nước hiền hòa, phẳng lặng với sóng gợn lăn tăn. Trên phá, bập bềnh vài chiếc thuyền chạy dọc theo những dãy cọc, những hàng rào lưới giăng trên toàn phá như những bàn cờ trận vuông vức.  Con đầm rộng lớn và trải dài tít tắp sóng sánh trong ánh mặt trời rạng rỡ.

Thiên nhiên đã ban tặng cho người dân xứ Huế một thảm thực vật phong phú với bức tranh sơn thủy hữu tình. Ảnh: Vũ Long.

Rú Chá - rừng ngập mặn của Phá là một tài sản quý hiếm khác không thể không kể tên. Cây Chá gần giống với cây sú - vẹt ven biển hay cây đước cây lắm, có tốc độ phát triển với sức lấn ra biển kỳ lạ. Tầng cây lá như những bức tường dày và kín, chắn những con sóng ngoài biển Đông.

Suốt dọc chiều dài phá, bắt gặp nhiều chùa, đình làng và nhà thờ họ cầu kỳ trong màu sắc và nhỏ nhắn nép mình dưới bóng hàng trứng cá đung đưa nghiêng nghiêng soi bóng bên dòng nước. Cứ cách vài nhà lại thấy một ngôi nhà thờ tổ như thế.  Lăng mộ và các nghĩa địa cùng được xây một cách cầu kỳ và màu sắc.

Trong làng một dãy khoảng hai chục ngôi nhà được dựng lên cho cánh thuyền chài. Người dân làng chài quanh năm sống trên những con sóng, không mấy khi lên bờ. Những ngôi nhà nhỏ được chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế dựng gần bờ phá, trên những bờ cát để tiện cho các em nhỏ trên xóm chài lên các trường học trên bờ. Chỉ có mươi nóc nhà là có người ở, còn lại đa phần đều bỏ hoang. Người làng chài sống với nghề chài lưới và không rời khỏi mảnh phá.

Sau một hồi đi thuyền dọc ngang con phá, thưởng ngoạn không khí mát mẻ của con nước dịu dàng, không gì thú bằng ghé lại một quán ăn ngay đầu con đò ngang, thưởng thức những đặc sản quý hiếm mà chỉ ở đầm phá mới có. Cá, mực, tôm, ghẹ tươi roi rói và nháy tanh tách, thịt thơm ngọt. Ghẹ đặc biệt nhỏ chỉ bằng 3 ngón tay, nhưng ngọt, chắc và giá cả sẽ khiến bạn giật mình vì chỉ rẻ bằng nửa so với ghẹ ngoài biển. Đầm phá nước lợ này là một trong những vựa nơi nuôi hải sản lớn nhất nước.

Hoàng hôn buông xuống có lẽ là cảnh đẹp ngoạn mục nhất trên phá Tam Giang. Khi màu tím của sắc trời đã nhuộm một màu tuyệt đẹp lên toàn bộ đầm, lên những con thuyền đang tấp nập về bến, những dáng người rắn rỏi rạng rỡ nụ cười đen giòn sau một ngày vất vả. Rất nhiều du khách đã vì cảnh đẹp hiếm có này mà dừng lại nơi phá, cố chụp cho được tấm hình chiều buông rủ trên con phá mênh mông sóng nước này. Tiếng hò Huế đâu đó vẳng lại khiến người nghe man mác cõi lòng. Con phá dữ dội khét tiếng là thế mà lại quá đỗi thơ mộng, hiền hòa.

Phá Tam Giang nằm cách Huế hơn 15 km, dọc theo bờ biển Mỹ Khê. Bạn có thể thuê xe máy tại Huế, chạy dọc biển đến với Phá Tam Giang, thưởng ngoạn cảnh sắc tuyệt đẹp trên một trong những đầm phá đẹp và rộng nhất Việt Nam.