Thác Bản Giốc, ngọn thác đẹp nhất Việt Nam, là một trong những tặng vật vô giá mà thiên nhiên ban tặng cho Cao Bằng nằm trên đường biên giới Việt Trung thuộc xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh cách thành phố Cao Bằng 89 km.

Từ trung tâm Thành phố, theo con đường quanh co, uốn lượn quanh những chân núi là hành trình đến với danh thắng Bản Giốc. Chứng kiến khung cảnh hùng vĩ nên thơ của những dòng sông, con suối nhỏ và màu xanh ngút ngát của những cánh rừng hai bên đường, xe đưa du khách qua đèo Mã Phục, vượt đèo Liêu đến thị trấn vùng biên Trùng Khánh.

Thác Bản Giốc, xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh. Ảnh: Chu Đức Hòa.

Từ thị trấn vượt qua xã Đàm Thủy, từ xa du khách đã nhận ra thác bởi một vùng hơi nước trắng mờ bốc cao với những đám mây bụi li ti. Phóng hết tầm mắt ngắm nhìn từ trên cao, Thác Bản Giốc nằm trên dòng sông Quây Sơn hiền hoà bắt nguồn từ Trung Quốc chảy qua Việt Nam thuộc các xã: Ngọc Khê, Phong Nặm, Ngọc Côn, Đình Phong, Chí Viễn, đến xã Đàm Thủy đột ngột hạ xuống tạo nên một ngọn thác đẹp tuyệt diệu và có thể nói là hùng vĩ nhất Việt Nam.

Thác Bản Giốc có độ cao 53 m, rộng 300 m, từ trên cao những khối nước lớn đổ xuống qua nhiều bậc núi đá vôi. Giữa thác có một mô đá rộng phủ đầy cây xanh chia dòng sông thành 3 dòng nước trắng xóa nguyên sơ hùng vỹ ào ào giội xuống thành những ngọn thác lớn nhỏ khác nhau. Những khối nước lớn cuồn cuộn tuôn chảy không ngừng đổ xuống qua nhiều bậc đá vôi, tạo thành một bụi nước trắng xóa bay ngang lưng chừng núi. Hơi nước bốc lên tạo thành một màn sương mù như một dải lụa trắng vắt ngang qua sườn núi, vừa hùng vĩ vừa thơ mộng. Những ngày trời nắng, ánh nắng chiếu vào dòng thác qua làn nước bụi mù mịt tạo nên những chiếc cầu vồng lung linh huyền ảo.

Thác chính có địa hình thấp nhưng sức nước tuôn mãnh liệt. Dải nước rộng phía bên trái tràn ra thành thác phụ với rất nhiều "dây" nước mảnh đan xen, uốn cong như bức rèm vĩ đại đầy ngẫu hứng của thiên nhiên. Vì thế, thác Bản Giốc được ví như vẻ đẹp nguyên sơ của người phụ nữ Tày nơi đỉnh núi mù sương hoặc tựa như mái tóc nàng tiên bị bỏ quên vắt ngang đỉnh núi.

Dưới chân thác Bản Giốc là dòng sông Quây Sơn phẳng như gương, trong vắt lồng lộng soi bóng mây trời, du khách có thể thuê mảng tre dạo một vòng quanh chân thác, chèo ra đến giữa dòng cảm nhận vẻ đẹp quyến rũ của thác nước. Hai bên bờ là phong cảnh nên thơ với những ruộng lúa, bãi cỏ xanh mướt. Vào những ngày mùa xuân, dòng thác đổ như những dải lụa dịu dàng, tạo khung cảnh nên thơ trữ tình cho vẻ đẹp non nước Cao Bằng. Khi hè tới, dòng sông Quây Sơn dồi dào, dòng thác mới thực sự phô diễn hết vẻ đẹp hùng vĩ và mạnh mẽ. Làn hơi nước bắn ra từ thác gặp nắng, tạo thành những chiếc cầu vồng 7 sắc cực kì lạ mắt và kì thú.

Đến với thác Bản Giốc, du khách được ngắm những chiếc nhà sàn của người dân tộc Tày tại Bản Giốc nhỏ nhắn,gặpnhững chiếc cọn nước bằng gỗkẽo kẹt quay miệt mài ngày đêm, bẳn sắc đặc trưng của người miền núi.

Để khu du lịch phát huy hết tiềm năng, ngày 8/12/2013, Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist) tổ chức Lễ khởi công Dự án Khu nghỉ dưỡng cao cấp tại thác Bản Giốc, thuộcđịa bànxã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh.Sài Gòn - Bản Giốc resort là khu du lịch cao cấp đạt tiêu chuẩn 4 sao, xây dựng trên diện tích 31 ha, gồm khách sạn 60 phòng ngủ, 24 khối biệt thự cao cấp 29 phòng ngủ; nhà hàng, khu hội nghị hội thảo sức chứa 200 khách; khu thể thao, vui chơi giải trí, spa cùng các khu vực dành cho hoạt động cắm trại, sinh hoạt ngoài trời… Dự kiến, công trình hoàn thành giai đoạn 1 đưa vào khai thác cuối năm 2013. Tổng kinh phí đầu tư khoảng 170 tỷ đồng. Dự án là một trong những hoạt động của chương trình hợp tác phát triển giữa Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Cao Bằng.

Ngày 15.6.2013, UBND tỉnh Cao Bằng và Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam tổ chức Lễ khởi công xây dựng chùa Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc tại xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh. Chùa được xây dựng theo đúng không gian, bố cục của ngôi chùa Việt truyền thống, hướng chính của chùa có thể nhìn thấy toàn cảnh thác Bản Giốc. Tổng mức đầu tư cho cho xây dựng chùa là 18 tỷ đồng từ nguồn vốn xã hội hóa thông qua Giáo hội Phật Giáo Việt Nam huy động quyên góp, tài trợ.

Xây dựng chùa Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc là công trình có ý nghĩa lớn, thiết thực phục vụ nhu cầu tôn giáo, tâm linh và có tầm quan trọng trong phát triển khu du lịch thác Bản Giốc thành khu du lịch trọng điểm của Cao Bằng.

Dự kiến, đến cuối năm 2014, ngôi chùa đầu tiên trên mảnh đất biên cương phía Bắc của Tổ quốc được xây dựng xong.