Cuộc tập kích đường không chiến lược quy mô lớn cuối tháng 12-1972 của đế quốc Mỹ mang tên "Lai - nơ - bếch - cơ II", tập trung đánh phá Thủ đô Hà Nội và một số địa phương trên miền Bắc là cuộc tập kích đường không có quy mô lớn nhất, với các loại phương tiện, vũ khí hiện đại nhất kể từ sau cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai cho đến năm 1972, trong đó có gần 200 máy bay chiến lược B.52 - "thần tượng bất khả chiến bại" của không lực Hoa Kỳ.

Với dã tâm thâm độc, đưa "Hà Nội trở về thời kỳ đồ đá" trong 12 ngày đêm cuối tháng 12-1972, máy bay Mỹ đã ném xuống Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, thị xã ở miền Bắc nước ta hàng trăm nghìn tấn bom, đạn; tàn phá nhiều phố xá, làng mạc và hàng nghìn nhà cửa, kho tàng; giết chết và làm bị thương gần 4.000 dân thường. Thủ đô Hà Nội đứng trước một thử  thách mang tính lịch sử, một cuộc đối đầu không cân sức về vũ khí, trang bị giữa không quân Mỹ và lực lượng phòng không Hà Nội. "Từng giờ, từng phút Bộ Chính trị, Quân ủy TƯ, Bộ Tổng tư lệnh theo dõi chặt chẽ cuộc chiến đấu của Hà Nội. Đồng bào cả nước đang hướng về Hà Nội. Nhân dân thế giới đang hướng về Hà Nội. Vận mệnh Tổ quốc đang nằm trong tay các chiến sĩ phòng không bảo vệ Hà Nội…".

Với tinh thần "Không có gì quý hơn độc lập, tự do", phát huy truyền thống đoàn kết, ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam, quân và dân miền Bắc nói chung, đồng bào và chiến sĩ Thủ đô Hà Nội nói riêng đã chiến đấu dũng cảm, kiên cường, bắn rơi 81 máy bay và bắt sống nhiều giặc lái Mỹ, trong đó có 34 chiếc B.52; 5 chiếc F.111A và các loại máy bay khác. Trong hồi ký của mình, Tổng thống Mỹ Ních-xơn, đã phải tự thú: "Nỗi lo sợ của tôi trong những ngày này không phải là do những làn sóng phản đối và phê phán nghiêm khắc ở trong nước và trên thế giới, mà chính là ở mức độ tổn thất về máy bay B.52 quá nặng nề".

Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" là chiến thắng của bản lĩnh, ý chí và tầm cao trí tuệ Việt Nam, là biểu hiện sáng ngời của chân lý "Không có gì quý hơn độc lập, tự do" và chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của sức mạnh chính trị - tinh thần dân tộc Việt Nam, của trí thông minh và lòng quả cảm, của ý chí dám đánh, biết đánh và quyết thắng. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt nhân dân Việt Nam lên tiếng trả lời bọn xâm lược: "Dù đế quốc Mỹ lắm súng, nhiều tiền, dù chúng có B.57, B.52 hay "bê" gì đi nữa ta cũng đánh. Từng ấy máy bay, từng ấy quân Mỹ, chứ nhiều hơn nữa ta cũng đánh. Mà ta đánh là nhất định thắng!".

Báo Pháp "Thế giới" (Le Monde) đã từng viết: "Đối diện với quân đội Mỹ là cả một dân tộc kiên quyết như quả núi đá, có một tâm hồn cao thượng đáng khâm phục, một tinh thần dũng cảm vô song không hề biết sợ trước bất kể kẻ thù nào". Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mắc Na-ma-ra (Robert Mc Namara) cũng phải thừa nhận: "Những cuộc ném bom hủy diệt của Mỹ đã không thể nào tiêu diệt được ý chí của cả một dân tộc". Giô-rít I-van, đạo diễn điện ảnh nổi tiếng của Hà Lan, nhận xét: "Đã từng chứng kiến nhiều cuộc chiến tranh, nhưng tôi chưa thấy ở nơi nào trên thế giới mà cả dân tộc kết thành một khối cùng đánh giặc như ở Việt Nam".

Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" đã góp phần khẳng định đường lối chính trị, quân sự đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam và lãnh tụ Hồ Chí Minh kiệt xuất, chứng minh tài mưu lược của Bộ Chính trị TƯ Đảng. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa tính cách mạng và khoa học, giữa tinh thần dám đánh và biết đánh, giữa bản lĩnh chính trị vững vàng với ý chí quyết tâm cao và năng lực lãnh đạo, chỉ huy tài giỏi của đội ngũ cán bộ các cấp; giữa khí phách anh hùng và tài trí tuyệt vời của những người chiến sĩ trên trận địa.

Đúng như Trưởng đoàn chuyên gia Liên Xô - Thiếu tướng Khiu-pe-nen đã từng phát biểu: "Trao vũ khí tên lửa cho các bạn Việt Nam là trao nó cho những bộ óc sáng tạo và những bàn tay vàng". Grin Út (J.T.Green Wood) nhận xét: "Tất cả những chiến thuật gây nhiễu điện tử, bằng nhiều biện pháp, bằng đủ loại khí tài hiện đại nhất của không lực Mỹ đã thất bại". Trong cuốn sách "Cuộc chiến tranh không quân ở Đông Dương" do Trung tâm nghiên cứu Coóc-nen (Mỹ) xuất bản có lời đánh giá nổi tiếng của Giáo sư Nây Si-hen (Neil Seehan): "Thắng lợi của người Việt Nam là một thí dụ vô song về sự toàn thắng của trí tuệ con người đối với máy móc".

Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" đã khẳng định sức mạnh vô địch của chiến tranh nhân dân Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh, khẳng định cách đánh thông minh, sáng tạo của con người Việt Nam, "vạch nhiễu tìm thù", quật ngã pháo đài bay B.52 của Mỹ. Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" đã thể hiện sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam, cội nguồn sức mạnh của văn hóa Việt Nam, của văn hóa quân sự Việt Nam được kết tinh trong truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm kiên cường, bất khuất của một dân tộc anh hùng trong hàng nghìn năm lịch sử dựng nước và giữ nước oanh liệt.

Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" là chiến thắng của nghệ thuật quân sự truyền thống Việt Nam được nâng lên một tầm cao mới, dựa trên cơ sở phát huy sức mạnh tổng hợp về chính trị, kinh tế, văn hóa, quân sự, ngoại giao của dân tộc Việt Nam anh hùng dưới sự lãnh đạo của Đảng quang vinh và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại; kết hợp sức mạnh dân tộc với tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa anh em, của các lực lượng tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên thế giới, kể cả nhân dân tiến bộ Mỹ.

"Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", là trận quyết chiến chiến lược vĩ đại đã đi vào lịch sử dân tộc như những Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa, Điện Biên Phủ và Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, mãi mãi để lại cho muôn đời sau những bài học vô giá về ý chí tự lực, tự cường và tinh thần sáng tạo không ngừng để giành chiến thắng.

Năm tháng sẽ trôi qua, nhưng chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", chiến thắng của ý chí và trí tuệ Việt Nam, mãi mãi là niềm tự hào của nhân dân ta, của quân đội ta - một trong những chiến công hiển hách trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc Việt Nam anh hùng, ghi đậm dấu ấn của thời kỳ đấu tranh cách mạng sôi động, hào hùng dưới sự lãnh đạo đúng đắn, tài tình, sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu sẽ mãi mãi là một mốc son chói lọi trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.

Công cuộc đổi mới đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Thủ đô Hà Nội đang diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và trong nước bên cạnh những thuận lợi cơ bản, là những khó khăn, thách thức mới. Phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, bản lĩnh, trí tuệ và ý chí kiên cường, bất khuất của quân và dân ta trong chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", quân và dân Thủ đô Hà Nội sẽ vượt qua mọi khó khăn, thách thức, xây dựng Thủ đô Hà Nội anh hùng, ngàn năm văn hiến ngày càng văn minh, hiện đại, xứng đáng với niềm tin yêu của cả nước đã dành cho Thủ đô Hà Nội trong những ngày cuối năm 1972 lịch sử.