Chợ bò Nghiên Loan , Người xứ Nghệ Kiev

Chợ bò Nghiên Loan được hình thành từ việc người dân địa phương và tư thương các nơi đến huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn để mua bò. Nhưng vì đường sá đi lại vào các thôn, bản khó khăn, nên tư thương và người dân quy định địa điểm, ngày giờ để những người có trâu, bò muốn bán tập trung lại. “Chợ bò” Nghiên Loan đã ra đời như thế.

Nhộn nhịp kẻ bán, người mua

Ông Đặng Văn Nhất, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Nghiên Loan cho biết: Chợ bò Nghiên Loan được hình thành từ năm 1988, do tự phát từ nhu cầu mua bán bò của người dân địa phương và những “lái” bò từ các tỉnh Cao Bằng, Tuyên Quang, Hà Giang và cả một số tỉnh miền xuôi như Thái Nguyên, Hải Phòng, Hải Dương, Bắc Giang, Hà Nội. Chợ quy định họp theo phiên, thông thường chợ đã khá tấp nập ngay từ chiều hôm trước (chợ chiều). Những người mua bán bò ở xa thường tập trung về chợ vào chiều hôm trước để tìm chỗ ở trọ, chuẩn bị cho một ngày mua may, bán đắt. Đúng ngày phiên chợ, họ tập trung đông nhất.

Nhờ có chợ trâu, bò mà người dân ở Nghiên Loan có thêm việc làm

Chúng tôi đến chợ bò vào phiên đầu tháng 11 âm lịch, trời lạnh, nhưng không khí mua bán rất náo nhiệt. Hoạt động mua bán ở chợ diễn ra đơn giản, người bán đưa giá, người mua được quyền trả giá tùy thích đến khi hai bên thỏa thuận được thì đếm tiền, dắt trâu. Những người mua trâu, bò về đổ cho các lò mổ thường quan tâm đến lượng “thịt”. Tuy nhiên, mọi sự đều dựa theo kinh nghiệm để định lượng giá trị của trâu, bò. Ông Ma Kiên Lưu, đến từ tỉnh Cao Bằng cho biết: “Tôi thường xuyên đến chợ này để mua trâu, bò. Ở đây mua bán dễ và nhanh. Người dân thật thà, không nói thách lắm. Đặc biệt, trâu, bò ở đây không có bệnh, nuôi thả tự nhiên là chính nên thịt ngon, đưa về các đô thị rất dễ bán. Mỗi phiên chợ tôi đều mua từ 9-10 con cả trâu và bò. Mỗi tháng tôi mua ở chợ này khoảng gần 100 con trâu, bò”.

Trâu, bò hiện nay được giá, con trâu to, béo, tuổi từ 3-4 năm có thể bán được gần 40 triệu đồng. Tùy từng con to, nhỏ mà giá bán khác nhau, như: Một con nghé một năm tuổi có giá trên 10 triệu đồng. Thường người dân địa phương đến chợ để mua bê, nghé hoặc những con trâu, bò gầy về vỗ béo để những phiên chợ sau họ lại đưa đến bán kiếm lãi. Nhưng cũng có người đến chợ này để chọn mua những con trâu, bò phục vụ ngay cho đồng áng và sinh sản. Ông Dương Văn Ky, người Mông ở thôn Nà Phay, xã Nghiên Loan cho hay: “Hai vợ chồng mình đến chợ để mua bò cái. Nhà mình đã có 5 con bò rồi, nhưng mình muốn mua thêm một con nữa để cho nó đẻ. Mình vừa bán được một con bò đực hơn 20 triệu đồng nên có tiền để mua con mới”.

Ông Nguyễn Văn Vích, thôn Lồm Mèo, xã Chu Hương, huyện Ba Bể đi gần 20 km để bán 5 con bò. Con lớn nhất bốn năm tuổi có giá 16,5 triệu đồng, nhỏ nhất là con bê một năm tuổi cũng có giá 8 triệu đồng. Ông Vích cho biết: “Mình chuyên đi bán bò, phiên chợ nào cũng đưa đến chợ 5-6 con, mình cứ mua lại của người dân địa phương, rồi đưa đến chợ bán. May thì lãi được một, hai triệu đồng/con, có khi lãi 200.000 - 300.000 đồng/con cũng bán, có lúc còn phải chấp nhận lỗ, nhưng buôn bán là thế”. Cùng với sự phát triển chung của ngành chăn nuôi đại gia súc, trước đây chợ chủ yếu bán bò, nay thì trâu được bán nhiều hơn, cả ngựa cũng được bán tại đây. Ông Hoàng Văn Phùng, người Tày ở Dổ Phay, Nghiên Loan (Pác Nặm) có một con ngựa 4 năm tuổi được rao bán với giá 22 triệu đồng. Ông Phùng cho hay: “Có người trả 21 triệu đồng rồi, nhưng mình không bán, phải được 22 triệu mới bán”.

Ở chợ này rất nhiều con trâu gầy, những con này thường được các gia đình có điều kiện và những thương lái chọn mua để về vỗ béo, sau đó lại bán. Ông Lương Văn Thuật, ở Khang Ninh, huyện Ba Bể bỏ ra gần 60 triệu đồng để mua 3 con trâu, to nhưng gầy. Ông Thuật cho rằng: “Mình có nơi chăn thả, mua về nuôi khoảng 1-2 tháng lại đem đến chợ bán, cũng lãi được vài triệu đồng một con”.

Nét văn hóa chợ vùng cao

Chợ bò Nghiên Loan không chỉ là nơi giao thương mà còn là nét văn hóa chợ vùng cao. Người đến chợ không đơn thuần là mua, bán, mà đến đây còn để giao lưu, học hỏi, thưởng thức không khí chợ theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Chính vì thế giao thương ngày càng mở rộng và cũng có thêm những hoạt động mới mà không phải ai cũng biết.

Trước đây chợ chủ yếu bán bò, nay thì trâu được bán nhiều hơn

Việc các thương lái mua trâu, bò và những người bán gia súc từ xa đến trọ qua đêm đã tạo ra nhiều dịch vụ “ăn theo”. Người có nhà gần chợ thì mở quán ăn, chuẩn bị giường chiếu để khách ngủ trọ, nhiều người lại chọn việc trồng cỏ để bán cho những người mua bán trâu, bò. Mỗi phiên chợ nhiều người cũng có lãi được 200.000 - 500.000 đồng từ việc bán cỏ. Với những con trâu, bò chưa bán được, nhà lại ở xa nên chủ không dắt về mà thường gửi những gia đình ở gần chợ nuôi thuê với giá khoảng 15.000 - 20.000 đồng/con/ngày để phiên sau lại mang ra bán. Cùng với sự phát triển từng ngày của chợ, tại đây đã hình thành dịch vụ dắt trâu, bò thuê cho thương lái, tùy quãng đường xa, gần mà giá cả khác nhau.

Ông Dương Văn Chung, thôn Nà Du, xã Bành Trạch, huyện Ba Bể, một người chuyên dắt trâu, bò thuê cho biết: “Mình chuyên đi dắt trâu, bò thuê hơn 10 năm nay. Mỗi con dắt từ xã Bành Trạch lên chợ Nghiên Loan được trả 50.000- 60.000 đồng. Trước đây nhiều người làm nghề này, nay ít rồi, vì những người ở xa đã chở bằng xe ô tô”. Anh Giàng Văn Páo, người Mông ở Bản Cảm, xã Cổ Linh thì chia sẻ: “Mình xuống chợ để đi xem người ta mua bán trâu, bò thôi, lần tới mới mang trâu đến bán, tiện thể mua quần áo cho con. Ở đây còn được nghe hát, nghe thổi khèn nên vui lắm”.

Chủ tịch UBND xã Nghiên Loan, ông Đặng Văn Nhất cho biết: “Nhờ có chợ bò mà người dân ở các thôn lân cận có thêm việc làm. Như dắt bò thuê, bán cỏ cho trâu, bò và phục vụ ăn uống, nghỉ ngơi cho khách đi chợ. Thường xuyên có khoảng 200 người làm những công việc phục vụ cho khách đi chợ. Có chợ bò cũng khuyến khích người dân chăn nuôi nhiều hơn”. Nhờ đó mà mỗi năm xã Nghiên Loan có tổng đàn trâu, bò, ngựa đều tăng thêm. Hiện toàn xã có 2.254 con gia súc, trung bình mỗi gia đình có 2 con. Chăn nuôi đàn đại gia súc đã giúp xóa đói, giảm nghèo bền vững cho người dân. Ở chợ bò ngoài việc mua bán, các phiên chợ còn có giao lưu văn nghệ, thổi khèn, múa, hát theo yêu cầu của khách đi chợ. Những món ăn dân tộc của người địa phương như mèn mén, các loại bánh dậm, bánh gio… cũng được bán nhiều.

Chủ tịch UBND xã Nghiên Loan, ông Đặng Văn Nhất chia sẻ: “Chúng tôi có ý tưởng mở rộng chợ, làm một nhà văn hóa vừa để sinh hoạt cộng đồng vừa để biểu diễn các tiết mục văn nghệ của người dân địa phương. Hiện nay trong xã đã có được một vài người thổi khèn và múa rất hay, nhưng nếu không có nhà văn hóa biểu diễn thường xuyên, sẽ không có các lớp kế cận, có thể sau này sẽ mai một đi những điệu múa, tiếng khèn. Mong muốn của bà con là được cấp trên hỗ trợ đầu tư cho xã một nhà văn hóa và mở rộng thêm mặt bằng chợ để đáp ứng được nhu cầu mua bán trâu, bò của người dân địa phương và các vùng lân cận”.

(Theo Báo Tin tức)