Những con đường "đẹp như mơ" vắt qua thung lũng không thiếu ở vùng Tây Bắc. Ảnh: Trọng Đạt

Thông thường trai gái lớn lên tìm kiếm bạn tình ở những sinh hoạt văn hóa cộng đồng, giao lưu lễ hội. Họ tìm thấy nhau trong môi trường lao động sản xuất hoặc trong từng không gian hào phóng của tự nhiên, cảnh đẹp gợi tình sinh tình.

Có thể nói, khó có nơi nào sản sinh ra nhiều cô gái Dao đẹp như ở khu vườn quốc gia Xuân Sơn - Phú Thọ. Có người nói da trắng rừng sương núi, do nước suối trong lành và thảo thơm hương nếp núi đã làm cho con gái ở đây đẹp hơn người trong mộng.

Một chàng trai may mắn đến Xuân Sơn được ngủ Thăm người đẹp rồi tự nguyện ở lại đó làm rể đã kể: Lên công tác làng Dao ở Xuân Sơn, đi đường, lên nương chỗ nào cũng gặp người đẹp. Gặp rồi cứ ngẩn ngơ hoài. Bị một cô hút hồn, thế là đợi tối đêm tìm đến. Cũng giống như trai bản, cạy cửa tìm vào, nằm bên cạnh cô gái. Nụ cười ấy tươi như hoa thung lũng, vòng ngực ấy tròn săn chúm tươi như nụ đào. Tâm sự thâu đêm ưng nhau quá thế là ngủ thật, không rời nhau được nữa thành vợ thành chồng thôi. Anh còn nói con gái Dao ở đây rất thích trai miền xuôi. Thích vậy thôi, ngủ Thăm thì được chứ đi lấy chồng xa chưa chắc đã chịu.

Tục cạy cửa ngủ Thăm có thể diễn ra quanh năm nhưng rộ nhất vào những tuần trăng sáng và vào thời gian không quá bận rộn mùa vụ ở nương rẫy. Những căn nhà có cô gái Dao son trẻ thường le lói đèn, cửa hé mở như mời mọc. Các chàng trai đã biết mặt bắt lời từ ban ngày nên cứ việc kéo then cạy cửa vào buồng cô gái. Cô gái trong hình màn đã buông, đắp hờ hững mảnh chăn thổ cẩm ngang bụng, tôn lên gò ngực nguyên sơ của xứ núi cùng gò má ửng đỏ nỗi chờ mong xao xuyến và đôi mắt to thăm thẳm sao trời. Như một lẽ tự nhiên chàng trai nhẹ nhàng nằm bên cô gái. Hai người chuyện trò, tỉ tê nói những điều thầm kín. Khi trời đã về khuya họ hoàn toàn phụ thuộc và tôn trọng vào sự đồng ý của nhau. Sau một đêm nếu còn say nhau lại hò hẹn đêm mai cạy cửa ngủ thăm tiếp. Cứ thế cho đến khi nên chồng vợ. Nhưng ngủ thăm rồi mà không ưng cái bụng chưa thỏa cái lòng thì chàng trai có quyền đi cạy cửa ngủ thăm nơi khác mà không hề bị trách móc hờn giận.

Nếu cô gái đang có khách ngủ thăm mà cô chưa thuận tình thì người khách vẫn có quyền cạy cửa vào được. Cô gái nằm giữa hai chàng trai. Ba người cứ trò chuyện cho đến khi nào một người trở thành người không còn cần thiết ở lại nữa thì tự nguyện rút lui. Cuộc ngủ thăm sóng đôi lại tiếp diễn như chưa hề có việc xảy ra. Trường hợp ngủ thăm cô gái chưa thật sự ưng thuận thì không được ngủ thật. Chàng trai phải trải qua bao đêm ngủ thăm nữa là tùy sự thử thách của cô gái. Nếu không chịu đựng được áp lực có quyền bỏ cuộc dễ dàng.

Một khi đôi bên ưng thuận thành chồng vợ, chàng trai ở lại làm việc nhà việc nương cho nhà cô gái và thưa chuyện với đôi bên gia đình. Đêm vẫn ngủ thăm, chàng trai muốn về nhà mình phải được gia đình cô gái đồng ý. Dù đã ở làm công nhưng lúc này nếu một trong hai người không tác thành cuộc hôn nhân họ có quyền chia tay để làm lại một cuộc ngủ thăm mới tìm ra lá bùa yêu mới cho mình.

Ngô Quang Hưng (LangVietOnline)