Cà gai leo trong đông y

Cà gai leo là cây nhỏ, phân cành nhiều, cành non tỏa rộng, phủ lông hình sao và rất nhiều gai cong màu vàng. Lá mọc so le hình bầu dục hay thuôn, phiến lá nông, không đều, mặt trên xanh sẫm, mặt dưới nhạt, phủ đầy lông tơ màu trắng, hai mặt đều có gai ở gân chính, nhất là mặt trên, cuống lá cũng có gai. Hoa màu trắng, quả mọng, hình cầu nhẵn, có cuống dài, màu vàng, khi chín có màu đỏ, hạt màu vàng.

Bộ phận dùng làm thuốc là rễ (thích gia căn), dây (thích gia đằng). Rễ, cành lá và cả quả thu hái quanh năm, rửa sạch, xắt nhỏ, phơi hay sấy khô, có khi dùng tươi. Thành phần hóa học chính trong rễ cà gai leo có alcaloid, tinh bột, flavonoid; trong dây có alcaloid. Đông y cho rằng cà gai leo có vị hơi the, tính ấm, hơi có độc, có tác dụng tán phong thấp, đau lưng, nhức xương, tiêu độc, tiêu đờm, trừ ho, giảm đau, cầm máu, trị rắn cắn, hỗ trợ trong điều trị viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ.

Kết quả từ nghiên cứu: Chữa viêm gan

Đã có nhiều nghiên cứu về cây cà gai leo, trong đó một số đề tài đã được nghiệm thu.

Đề tài cấp Nhà nước “Nghiên cứu cà gai leo làm thuốc chống viêm và ức chế sự phát triển của xơ gan” do TS Nguyễn Thị Minh Khai làm chủ nhiệm đã chứng minh tác dụng bảo vệ gan, ức chế sự phát triển xơ gan của dạng chiết toàn phần và bộ phận hoạt chất chính glycoalcaloid. Chứng minh tác dụng chống viêm và tác dụng antioxydant rất tốt của cà gai leo (dạng toàn phần và dạng chiết glycoaloid). Thử tác dụng lâm sàng trên 60 bệnh nhân viêm gan B mãn hoạt động, kết quả điều trị ở nhóm dùng cà gai leo đạt mức rất tốt và tốt 66,7%. Ngược lại, ở nhóm chứng (flacebo) chỉ ở mức trung bình và kém 93,3%, thuốc không gây tác dụng ngoài ý muốn. Kết luận: Cà gai leo làm thuốc chữa viêm gan, đặc biệt là viêm gan B mãn tính thể hoạt động. Đây là một đóng góp quan trọng của đề tài này.

Đề tài: “Nghiên cứu điều trị hỗ trợ bệnh nhân viêm gan virus B mãn tính thể hoạt động bằng thuốc từ cà gai leo” (lâm sàng giai đoạn 3), được thực hiện thử lâm sàng trên 90 bệnh nhân viêm gan B mãn tính thể hoạt động với liều 0,25 g, uống 6 viên/ngày, trong 2 tháng so sánh với 90 bệnh nhân nhóm chứng, tại 3 bệnh viện 103, 354 và 108. Kết quả, thuốc có tác dụng điều trị viêm gan B mãn tính thể hoạt động. Thậm chí tại Viện 103, có 7 bệnh nhân được điều trị kéo dài 6 tháng, kết quả có 1 bệnh nhân mất HBsAg và xuất hiện Anti HBs.

Chưa có nghiên cứu về công dụng chữa ung thư

Ngoài ra còn có các đề tài làm luận án tiến sĩ như “Nghiên cứu cây cà gai leo làm thuốc chống viêm gan và ức chế xơ gan” (năm 2002). Kết quả cho thấy dạng chiết toàn phần và glycoalcaloid cà gai leo làm giảm trọng lượng u trên mô hình u hạt thực nghiệm theo thứ tự 42,2% và 35,2%. Chứng minh glycoalcaloid là hoạt chất chính có tác dụng ức chế sự phát triển xơ gan, chống viêm, bảo vệ gan trong cao toàn phần của cà gai leo. Nghiên cứu cũng phát hiện những tác dụng dược lý mới của cà gai leo như tác dụng trên hệ miễn dịch, trên tế bào ung thư, cũng như thử tác dụng trên gien gây ung thư của virus và gien ức chế ung thư p53 và Rb.