THÀNH PHỐ HÀ NỘI

                                            Nhà tù Hỏa Lò - Ảnh Internet

 Câu hỏi: Nhà tù Hỏa Lò trước đây nổi tiếng là địa ngục trần gian. Nơi đây lưu giữ nhiều hiện vật mà thực dân Pháp đã dùng để tra tấn những nhà cách mạng yêu nước của ta. Hãy cho biết đôi nét về di tích Nhà tù Hỏa Lò?

Trả lời:

    Nhà tù Hoả Lò nằm ngay trung tâm của thành phố Hà Nội được xây dựng từ năm 1896. Lúc đó thực dân Pháp cho xây dựng nhà tù này nhằm giam giữ những người đấu tranh chống lại chế độ của chúng.

    Nhà tù Hỏa Lò vốn có tên là Đề lao Trung ương, nhưng do được xây trên đất của làng Phụ Khánh, tổng Vĩnh Xương  (cũ), đây là làng nghề chuyên sản xuất đồ gốm, ngày đêm rực lửa để nung lò vì thế làng còn có tên là Hỏa Lò. Do vậy nhà tù này cũng được gọi là Hỏa Lò.

    Bên cạnh nhà tù là toà đại hình và sở mật thám, tạo thành thế chân kiềng để sẵn sàng đàn áp phong trào cách mạng của ta bất cứ lúc nào. Có thể nói Hỏa Lò là công trình kiên cố vào loại bậc nhất ở Đông Dương, đến con kiến cũng khó lòng qua nổi.

    Bao quanh nhà tù là một bức tường bằng đá, cốt thép cao 4 mét, dày 0,5 mét, được gia cố bởi hệ thống dây thép có dòng điện cao thế chạy qua. Bốn góc của nhà tù là những tháp canh có khả năng quan sát nhất cử, nhất động toàn bộ trại giam.

    Riêng hệ thống cửa sắt, khóa của nhà tù này được mang từ Pháp sang. Các phòng giam, phòng tối, xà lim chật chội, thiếu không khí cùng những tên cai ngục khét tiếng, có thâm niên cai quản, sẵn sàng đàn áp, thậm chí cướp đi sinh mạng của các tù nhân Việt Nam.

    Nhà tù Hỏa Lò được mệnh danh là địa ngục trần gian. Nhà tù này đã đảm nhận việc giam người từ tháng 1 năm 1899. Theo thiết kế ban đầu, Hỏa Lò chỉ đủ chỗ giam giữ khoảng 500 tù nhân, nhưng nhà tù này đã nhiều lần được mở rộng để có thêm chỗ giam cầm những người yêu nước. Giai đoạn những năm 1950 đến 1953, Hỏa Lò đã giam cầm tới 2.000 người tù.

    Hiện nay khu di tích Hỏa Lò còn lưu giữ chiếc máy chém đã được thực dân Pháp dùng để xử chém lưu động. Tháng 6 năm 1930, thực dân Pháp đã vận chuyển chiếc máy chém này lên Yên Bái để hành hình 13 chiến sĩ Việt Nam Quốc dân đảng bị bắt trong cuộc khởi nghĩa Yên Bái (đứng đầu là Nguyễn Thái Học).

    Nhiều thế hệ người Việt Nam yêu nước đã bị giam cầm ở Nhà tù Hoả Lò, trong đó có các nhà nho yêu nước như cụ Phan Bội Châu, Lương Văn Can, Dương Bá Trạc đến các đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Trường Chinh, Lê Duẩn, Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười...

    Nhà tù Hỏa Lò đã trở thành trường học cách mạng, là môi trường rèn luyện chính trị tập trung được mở, các tờ báo Lao tù đỏ, Lao tù tạp chí... ra đời khiến kẻ thù phải nể phục.

    Sau ngày Thủ đô được hoàn toàn giải phóng (10-10-1954), Nhà tù Hỏa Lò được đặt dưới sự quản lý của chính quyền cách mạng. Từ năm 1954 đến 1973, Nhà tù Hỏa Lò được dùng làm nơi giam giữ phi công Mỹ bị bắn rơi trong cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc của đế quốc Mỹ.

    Năm 1966, Nhà tù Hỏa Lò đã dời ra ngoại thành nhường chỗ cho công trình Tháp Hà Nội với 26 tầng, kinh doanh khách sạn và văn phòng. Phần còn lại của Hỏa Lò đã trở thành di tích lịch sử cách mạng đặc biệt của Thủ đô, đó là chứng tích tội ác của thực dân Pháp. Tại đây có Đài tưởng niệm Nhà tù Hỏa Lò, những mô hình tái tạo hình ảnh các chiến sĩ cách mạng bị cùm chân, giam giữ trong đại lao...

    Nơi đây còn lưu giữ nhiều tài liệu, hồ sơ về những tấm gương bất khuất, chiến đấu hy sinh oanh liệt của nhiều thế hệ các chiến sĩ cộng sản bị địch bắt và tù đày.

                      (Xin đón đọc phần tiếp theo Khu di tích Phủ Chủ tịch)