"Gà Ma Dó" là tên khu rừng cấm của mỗi bản người Hà Nhì ở xã Y Tý (Bát Xát, Lào Cai). Với người Hà Nhì, rừng cũng như cây cỏ, vật nuôi đều có linh hồn, có đời sống như con người, có thần cai quản.

Trong đó, rừng thiêng liêng nhất vì rừng mang lại cho con người nguồn nước, nguồn sống."Gà Ma Dó" là nơi thờ thần bản mệnh của dân bản. Bước chân vào đây, người dân tuyệt đối không được làm điều ô uế, không được suy nghĩ gian tà, không được bẻ dù chỉ nhành cây, ngọn cỏ. Phạm vào những điều đó sẽ bị phạt rất nặng, thậm chí bị loại khỏi cộng đồng.

Người Hà Nhì cúng "Gà Ma Dó" vào ngày Thìn đầu tiên trong tháng Giêng. Chủ tế (Gà Ma À Nuy) và người trợ tế được dân bản chọn ra phải là người am tường tập quán của dân tộc, là chủ gia đình có đầy đủ con trai, con gái, trong 3 năm gia đình không có chuyện buồn. Họ cũng có trách nhiệm thực thi luật lệ, xử phạt những vi phạm rừng.

Chủ tế Phu Chê Xa (bên trái) cùng người trợ tế cắt tiết gà chuẩn bị cúng thần rừng.

Dân bản Lao Chải khiêng lợn cúng vào rừng. Tham gia lễ cúng, phải bỏ giày dép ngoài bìa rừng mà đi chân đất dù trời rét tới 4 - 5 độ C.

Trong lúc sắp xếp đồ cúng, mọi người phải hạn chế nói cười,tuyệt đối không được nói tiếng dân tộc khác.

Đồ cúng đựng trong 9 cái bát: 3 bát rượu, 3 bát nước gừng, 3 bát thịt.

Nổi lửa bắc bếp thịt lợn và gà cúng ngay giữa rừng.

Chủ tế cúng xong, mỗi thành viên trong bản được ra khấn thần rừng, mong cho một năm khoẻ mạnh, ngô thóc đầy bồ, gà lợn đầy chuồng.

Lễ cúng rừng hoàn tất, ai về nhà nấy, trả lại vẻ tĩnh lặng, uy nghiêm cho khu rừng cấm.