Kỳ công luyện bò đua

Ông Chau Khách (sinh năm 1962) ở ấp Tân Thuận, xã Tân Lợi, huyện Tịnh Biên là chủ nhân một trong 6 cặp bò đua có mặt tại Hà Nội lần này. Chúng tôi tìm đến khi ông đang nấu cháo đậu xanh, trứng gà để phục vụ cặp bò chiến của mình. 

Ông cho biết, việc chăm sóc bò đua là hết sức kỳ công, phải làm sao bò thật sung mà không quá béo. Hỏi ông về việc làm sao tạo được cặp bò đua, ông Khách không ngần ngại chia sẻ: “Là bò đua thì phải đạt những tiêu chuẩn cơ bản như mình cao, thân dài, bụng thon, ức nở, mông tròn, khoáy sống lưng càng cao càng tốt. 4 chân bò thẳng đều nhau, quan trọng nhất là bò không được mắc các bệnh về đường ruột”.


Cũng theo ông Chau Khách, hàng ngày các hộ nuôi bò đua vẫn sử dụng chúng vào các công việc của nhà nông như kéo xe, cày, bừa, nhưng trước cuộc đua khoảng 2 tháng thì bò được miễn làm những việc này. Đồng thời, bò được đưa vào chế độ chăm sóc đặc biệt, gọi là giai đoạn om bò. “Một cặp bò đua được đánh giá hay là một cặp bò cân sức, chạy không bị lệch, có những cú nước rút xuất thần và quan trọng là nghe theo sự điều khiển của nài bò (tài xế). Hiện nay, một cặp bò nếu biết đua có giá khoảng 80 triệu đồng, còn dưới mức tiền này rất khó kiếm được bò hay”- ông Khách chia sẻ.

Cũng theo ông Khách, ngoài bò hay thì người cầm tài phải cực kỳ tài giỏi. Một trong những yếu tố góp phần tạo nên chiến thắng trong các cuộc đua bò là tài xế phải có sức khỏe tốt, biết giữ bình tĩnh, khôn khéo điều khiển đôi bò vượt qua những vòng đua đầy cam go, thử thách. Điều lệ đua bò quy định rất nghiêm ngặt, trong lúc bò đang chạy mà tài xế lỡ rớt chân hoặc té sẽ bị loại ngay; hay như đang chạy ngon lành, cặp bò lại giở chứng phóng ra khỏi biên cũng bị xử thua. Người tài xế phải dày dạn kinh nghiệm để đối phó kịp thời với mọi tình huống bất trắc có thể xảy ra.

Nông dân tự hào về bò 

Người miền Bắc coi con trâu là đầu cơ nghiệp, còn nông dân miền Nam coi con bò là một gia tài, còn bò đua là gia tài lớn, nên việc chăm sóc chúng là hết sức đặc biệt. Cả 6 cặp bò vừa vượt qua một quãng đường 2.000km, lại dính thời tiết lạnh, nên các chủ bò phải đưa chúng vào diện chăm sóc tích cực mới kịp phục vụ khán giả thủ đô trong 2 ngày đua tuần qua. 

Chủ bò Chau Sóc Ry (sinh năm 1967) nói: “Bò đi 2.000km nên bị say xe, ra Hà Nội lại gặp lạnh nên lông bò cứ dựng đứng lên, chân thì như xoắn quẩy. Lúc đầu chúng tôi sợ chúng không chạy nổi, cả ngày chúng tôi phải đút cháo đỗ xanh và tẩm bổ bằng hột gà. Chúng tôi còn phải mát xa, rồi tối ngủ thì trùm mền cho bò để chúng tăng cường thể lực. Việc đưa bò ra chúng tôi được hỗ trợ 10 triệu đồng/con, được đài thọ toàn bộ tiền ăn ở sinh hoạt nhưng nói thật là không bõ công sức chăm sóc. Tuy nhiên, quan trọng nhất là chúng tôi đã mang được nét văn hóa truyền thống của cha ông giới thiệu với người dân nên vui hết cỡ rồi, được chơi là vui lắm rồi. Chỉ sợ bò đi xa yếu mất, không đủ sức khỏe để cống hiến cho bà con thì uổng lắm”.

Bò đua thường được ăn những loại cỏ ngon, buổi tối ngủ thì được mắc màn để tránh muỗi, buổi sáng thường được ăn cháo, đến chiều bổ sung thêm bia và sinh tố trứng gà. Một ngày chủ đưa bò đi tắm 2 lần sau mỗi buổi luyện tập ở ngoài đồng (giống như các đường đua). Một ngày bò phải tập khoảng 4 tiếng cho thuần thục, không sợ hay giật mình trước đám đông hay người lạ.

Còn ông Danh Hoan, sinh năm 1950, là chủ bò cao tuổi nhất cũng chia sẻ: “Mình lần đầu tiên được ra Hà Nội, mừng hết biết. Ở nhà có 23 công ruộng, quanh năm sống chết với nó. Nếu không đi theo mấy cặp bò đua thì làm sao biết thủ đô như thế nào! Ra đây đua bò mới biết nước mình có nhiều đồng bào và nhiều vùng văn hóa khác nhau, tự hào lắm. Mình về nhà sẽ phải tiếp tục phát huy truyền thống huấn luyện bò đua sao cho hay, cho đạt để cống hiến tốt hơn cho người xem”. 

Được tận mắt chứng kiến những cuộc đua bò gay cấn và hấp dẫn vào chiều ngày thứ 7, ngày 23.11 tại Làng Văn hóa các dân tộc Việt Nam, anh Cổ Văn Thủy, 46 tuổi, người dân tộc Mông ở huyện Bắc Hà (Lào Cai) phấn khởi: “Quê mình có đua ngựa cũng hay, nhưng được xem cái đua bò này là thích mắt nhất. Đua bò Bảy Núi cũng cuồng nhiệt không kém những vòng đua ở trên mình”. 

Sau những cuộc đua gay cấn làm mãn nhãn người xem, cả 6 cặp bò và những người nông dân lại trở về quê nhà để tiếp tục những mùa vụ sản xuất. Chia tay chúng tôi, ông Chau Khách ước ao sang năm lại được đưa bò Bảy Núi ra phục vụ đồng bào miền Bắc. Lúc đó, ông và các tay nài sẽ cố gắng đào tạo các con bò đua hay hơn, tốt hơn vì đã có kinh nghiệm chăm sóc và chinh chiến của năm nay rồi. 

Gia Tưởng - Nguồn Dân Việt