Được sự giúp đỡ của Bộ VHTTDL, Sở VHTTDL tỉnh Nghệ An, H.Uỷ, HĐND, UBND huyện Quỳnh Lưu. Đ.Uỷ, HĐND, UBND và toàn thể nhân dân xã Quỳnh Đôi đã long trọng tổ chức Lễ hội Làng Quỳnh

           Xưa kia, làng Quỳnh vốn là một gò đất hoang vu, giáp song, gần biển, hình tựa một “cái nồi”. Tuy nhiên, cái nồi ấy dưới con mắt tinh tường của thái thuỷ tổ họ Hồ, cụ Hồ Kha- vị thần khai mở Thổ Đôi Trang- lại là một vùng đất phát: Nơi đây có núi Ngựa chầu phía Nam, lèn Tán che phía Bắc, Hinh Sơn là giáp bảng, Ất Bảng ấy Quy Lĩnh, Nghiên bút sẵn bày, cờ quạt chỉnh chiện.

Cái nồi ấy là một vùng “địa linh” ắt sinh “nhân kiệt”, nơi đây có thể lập làng và để phúc ấm trường tồn cho muôn đời con cháu.

Quả thật, đời này qua đời khác, từ cổ chí kim, những danh nhân văn hoá, quê gốc làng Quỳnh mà tiếng thơm của họ để lại ngàn đời khó mà kể xiết.

 Làng Quỳnh lăm kẻ đăng khoa

Ông nghè ông cử như hoa vườn Quỳnh

 Từ 1449 đ ến 1919, Làng Quỳnh có 743 người thi đỗ tú tài và 963 người thì đỗ cử nhân. (chiếm 10% số người thi đỗ của cả Vùng Nghê- Tĩnh). Về đại khoa, có 1 bảng nhãn, 1 thám hoa, 2 Hoàng Giáp, 6 Tiến sỹ và 4 phó bảng. Tiếp nối con đường học hành khoa cử của ông cha, ngày nay làng quỳnh có hơn 600 người tốt nghiệp đại học trở lên, trong đó có 29 thạc sỹ, 36 tiến sỹ, 6 phó giáo sư, 4 giáo sư và 2 viện sỹ quốc tế.

          Truyền thống hiếu học đã hình thành hệ giá trị vững chắc làm nền tảng cho tính cách người làng Quỳnh qua bao thế hệ. Đó là: Học để làm người tốt , để lấy đức, để hiểu biết rộng hơn là học để làm quan. Làng Quỳnh vẫn lưu truyền câu “Tiến vi quan, thoái vi sư”. Dạy học đã trở thành một nghề khá nổi tiếng ở Quỳnh Đôi. Nhiều người làng Quỳnh đã trở thành những bậc danh sư nổi tiếng cả nước, như Dương Văn Khai, Hồ Sỹ Dương, Hồ Phi Tích, Hồ Sỹ Đồng, Hồ Sỹ Tôn, Phan Hữu Tính, Hoảng Mậu…vv

Quỳnh Đôi không chỉ nổi tiếng là làng khoa bảng, mà còn nổi tiếng với lòng yêu nước với những tên tuổi của các chí sỹ và những nhà cách mạng: Từ vị thần khai cơ Hồ Hồng đã hy sinh thân mình trong cuộc chiến bình Chiêm, đến Tiến sỹ- liệt sỹ Văn Sỹ Giai, đên các chí sỹ phong trào Cần Vương đến những nhà cách mạng như Hồ Tùng Mậu, Phan Hữu Khiêm, Hồ Viết Thắng, Hoàng Ngọc Ân,… đã minh chứng cho tinh thần xả thân vì nước của người Quỳnh Đôi.  

Xưa kia, cứ đầu năm mới, vào ngày mùng 3 tết, Quỳnh Đôi có tục vật cù. Trai đinh các xóm th đấu vật cù với nhau trong suốt 3 ngày tết trên một đám ruộng ước của làng. Mãi đến năm 1942, tục vật cầu này mới bị thất truyền.

Năm nay, Quỳnh Đôi phục dựng lễ hội cổ truyền và tục vật cù cũng theo đó được phục dựng trở lại. Xưa kia, bên nào thắng sẽ được thưởng 10 vuông lụa và hai quan tiên, năm nay, bên nào thắng sẽ được thưởng 1,5 triệu đồng để liên hoan.

BÁC HÀ- HÀNH THIỆN-------- HOAN DIỄN- QUỲNH ĐÔI.

Hồ Phan Long (Theo hohovietnam.vn)