24.08.2025 | Xã hội | Sofia Zakrevska

Cuộc chiến tranh toàn diện của Nga chống lại Ukraine đã bước sang năm thứ tư. Nó đã làm thay đổi sâu sắc bức tranh dân số của đất nước – dân số giảm ít nhất 10 triệu người. Những thách thức nghiêm trọng đối với tương lai Ukraine là tình trạng di cư ồ ạt, tỷ lệ tử vong kỷ lục, mức sinh giảm mạnh và sự già hóa nhanh chóng của dân số.

Theo phân tích của Frontliner, trong thời gian chiến tranh, số lượng, cơ cấu và sự phân bố dân cư Ukraine biến đổi mạnh, đồng thời nhà nước cũng đang tìm cách bảo vệ tiềm năng con người.

Còn lại bao nhiêu người Ukraine?

Đầu năm 2022, Ukraine có hơn 40 triệu dân (không tính Crimea bị chiếm đóng). Chiến tranh lớn đã làm con số này sụt giảm nhanh chóng: đến giữa năm 2024, chỉ còn khoảng 35,8 triệu người, trong đó chỉ có 31,1 triệu sinh sống trên lãnh thổ do Kyiv kiểm soát.

Như vậy, trong vòng 2,5 năm, Ukraine mất khoảng 10 triệu dân. Thời kỳ đất nước có trên 50 triệu người đã thuộc về quá khứ.

Di cư khỏi Ukraine

Nguyên nhân chính khiến dân số giảm là do làn sóng di cư ồ ạt ra nước ngoài. Khoảng 5 triệu người hiện đang ở ngoài biên giới, chủ yếu tại châu Âu: nhiều nhất ở Ba Lan, Đức, Séc, Ý và Tây Ban Nha.

Miền Đông và Nam Ukraine gần như trống rỗng – hàng triệu người rời bỏ Donetsk, Luhansk, Kherson, Zaporizhia và Kharkiv. Các tỉnh miền Trung và Tây tiếp nhận hàng triệu người tị nạn nội địa, nhưng ngay cả những khu vực này cũng mất dân do dòng người di cư ra nước ngoài.

“Chiến tranh càng kéo dài, càng ít người có ý định trở về, đặc biệt là nam giới trong độ tuổi nhập ngũ. Chính phủ đang cân nhắc các biện pháp khuyến khích – từ chính sách giữ chân chuyên gia, hỗ trợ nhà ở và việc làm – nhưng hàng triệu người đã bắt đầu xây dựng cuộc sống mới ở nước ngoài”, bài báo viết.

Tổn thất chiến tranh, tử vong và sụt giảm sinh đẻ

Không có con số chính xác về số binh sĩ tử trận, nhưng chắc chắn lên đến hàng chục nghìn người. Ngoài ra, hàng nghìn thường dân cũng đã thiệt mạng do cuộc xâm lược của Nga.

Các khu vực tiền tuyến vắng bóng dân, chủ yếu chỉ còn người già. Tỷ lệ tử vong tăng cao do hệ thống y tế suy yếu, căng thẳng, bệnh tật gia tăng. Năm 2023 ghi nhận 495 nghìn ca tử vong, cao hơn 1/3 so với trước chiến tranh.

Hiện tại, cứ 100 trẻ sơ sinh thì có tới 28 ca tử vong. Năm 2023, chỉ có 180 nghìn trẻ em ra đời – con số thấp nhất trong lịch sử hiện đại Ukraine. Nguyên nhân: nguy hiểm, khó khăn kinh tế, thiếu niềm tin vào tương lai.

Dân số dưới 18 tuổi chỉ chiếm 15%, trong khi người trên 60 tuổi đã chiếm 27%. Ukraine đang già hóa nhanh, trong khi thế hệ mới lại ngày càng ít đi.

Thiếu chiến lược dân số hiệu quả

Cuối năm 2024, chính phủ thông qua Chiến lược dân số đến năm 2040 và kế hoạch cho giai đoạn 2024–2027. Tuy nhiên, hiệu quả rất hạn chế: khoản trợ cấp sinh con vốn đã ít lại nhanh chóng mất giá vì lạm phát, các dự án hạ tầng triển khai chậm.

Theo dự báo, đến năm 2041, dân số Ukraine có thể chỉ còn 29 triệu người. Tuy nhiên, kịch bản phục hồi vẫn có thể xảy ra – nhưng chỉ nếu đạt được hòa bình, ổn định kinh tế và tái thiết đất nước. Việc người tị nạn trở về, các cặp đôi thực hiện kế hoạch sinh con bị trì hoãn, cùng với điều kiện sống tốt hơn có thể tạo nền tảng cho sự hồi phục dân số.

Trước đó, theo OBOZ.UA, Ukraine đã mất khoảng 40% lực lượng lao động do chiến tranh và biến động nhân khẩu. Hơn 1,7 triệu lao động (tức hơn 10% lực lượng trước 2022) hiện đang làm việc ở nước ngoài. Trong khi đó, phần lớn người cao tuổi trong nước vẫn thất nghiệp, theo số liệu của Ngân hàng Quốc gia và Bộ Kinh tế.

https://www.obozrevatel.com/ukr/novosti-obschestvo/yak-vijna-zminila-demografichnu-situatsiyu-v-ukraini-najsvizhishi-dani.htm