(Dân trí) - Đã có thời, khi ra đường, phụ nữ Việt Nam chỉ đội nón lá. Trên đường phố, trước cổng trường, trong phiên chợ… rợp trắng một màu nón lá. Và báo chí thế giới đã có những bức ảnh “độc” về phụ nữ Việt với nón lá, áo dài.

Một khu chợ ở Huế năm 1923 (Ảnh: Bettmann/CORBIS). Các bà, các cô khi đó thường mặc áo dài không chiết eo, đội nón lá, đi chân đất. Chiếc quần trong bộ áo dài kiểu cổ này cũng được cắt khá cao để thuận tiện cho việc đi lại.

Huế năm 1923 (Ảnh: Bettmann/CORBIS). Trang phục ra phố của nam giới và nữ giới ở những thập niên đầu thế kỷ 20 không khác nhau quá nhiều. Cả hai giới đều mặc áo dài, áo the, đội nón lá.

Chợ Đông Ba, Huế năm 1923 (Ảnh: Bettmann/CORBIS). Một phiên chợ điển hình ở đầu thế kỷ 20, cả chợ rợp trắng màu nón lá. Hình ảnh chiếc nón lúc này có chút lạ lẫm so với ngày hôm nay: nón không cao, phù hợp với vóc dáng nhỏ của người Việt; vành nón rộng để che mưa, che nắng rất tiện.

Một bức ảnh chụp vào khoảng năm 1930. Đàn ông và phụ nữ An Nam trên đường đi ra chợ dọc đường Cái Quan (Ảnh: W. Robert Moore/National Geographic Society/Corbis).

Huế năm 1961 (Ảnh: Life). Thấp thoáng trong nhóm những người bán hàng rong này, ta vẫn thấy bóng của chiếc áo tơi làm từ lá cọ - chiếc áo mưa truyền thống của người dân lao động khi xưa.

Huế năm 1961 (Ảnh: Life). Các cô gái buông tóc dài, vận áo dài trắng, đạp xe trên phố là hình ảnh gây ấn tượng mạnh và thường trở đi trở lại trong những bức ảnh của các nhiếp ảnh gia phương Tây khi tới Việt Nam thời kỳ này.

Huế năm 1961 (Ảnh: Life).

Sài Gòn năm 1961. (Ảnh: Life).

Sài Gòn năm 1961 (Ảnh: Life).

Huế năm 1968 (Ảnh: Marc Riboud). Không ở đâu, phụ nữ lại yêu áo dài và nón lá như ở Huế. Ngay cả khi đi chợ, ta cũng có thể bắt gặp rất nhiều bóng áo dài. Những chiếc áo dài may bằng thứ vải bình dân, không quá cầu kỳ, kiểu cách mà giản dị, dịu dàng.

Một phiên chợ ở Sài Gòn (Ảnh: Mike Roberts).

Một phiên chợ ở Biên Hòa năm 1965 (Nguồn: Peter Seaward).

Nữ sinh Nha Trang năm 1968.

Một bức hình chụp năm 1971 (Ảnh: Bob McKerrow). Cho tới đầu thập niên 1970, hình ảnh phụ nữ Việt Nam vẫn gắn liền với áo dài, nón lá, ngay cả trong cuộc sống đời thường. Tuy vậy, có thể nhận thấy những nét thay đổi mạnh mẽ về thời trang ở giai đoạn này khi chiếc áo dài được chiết eo, ôm sát thân, ống quần dài, vành nón nhỏ trông duyên dáng, gợi cảm hơn nhiều.