Lần tìm chiếc gậy chống, Đinh Mích (làng Kte, xã Đăk Song, huyện Kông Chro, Gia Lai) dò dẫm bước ra khỏi nhà, ngóng về phía nhà cộng đồng, nơi đang có lời ca, tiếng chiêng cất lên rộn rã.

Muốn bước đến để hòa vào cuộc vui nhưng đôi chân bỗng khuỵu xuống, từ hai hõm mắt sâu hoắm rỉ ra những giọt lệ thổn thức, tiếc nuối. Mích bảo: Mù rồi, chân yếu như cọng rơm khô, giờ không đi lại nhanh nhẹn như trước nữa, cứ lần mò quanh quẩn trong vườn, trong rẫy nhà mình, chẳng lao động được nữa. Do rượu cồn cả đấy, nhiều người trong làng, trong xã này cũng như mình, không ít bạn rượu của mình còn mất mạng.

Uống bạt mạng đến bất tỉnh

Nhìn những căn nhà ván đơn sơ ẩn dưới những tán cây xanh, già làng Đinh Blin ở làng Kte im lặng rất lâu khi nghe nhắc đến chuyện uống rượu ở làng, ở xã. Gương mặt ông hằn sâu nỗi buồn xa xăm, hắt hiu, rồi kể: “Có thời điểm, xã Đăk Song này uống rượu nhiều, rượu gì cũng uống, càng rẻ càng uống. Có những ngày nông nhàn, lẽ ra nên đi làm thêm việc này, việc nọ cho các công trường nhưng nhiều thanh niên vẫn trốn đi uống rượu. Uống từ sáng sớm đến đêm mới chịu về, nói mãi mà chúng vẫn chưa sáng cái bụng ra, chúng còn tổ chức thi nhau uống để thể hiện bản lĩnh của mình nữa. Phải khi có nhiều người chết, chúng mới biết sợ. Và, đã có người chết thật rồi”.

Những cuộc rượu đến chao đảo chân tay, nhũn mềm thể xác cứ triền miên diễn ra. Sau nhiều lần lăn xuống cống, nham nhở sẹo để lại trên người nhưng Đinh Long vẫn chưa sợ say, còn ngây ngô khoe: Không lâu trước, mình cùng 8 đứa trai làng bên mở cuộc thi uống rượu, đứa nào uống được nhiều nhất thì được lấy vợ trước. Mình uống được nhiều nhất nên đã lấy vợ đầu tiên, rất thích. Lúc bị thương do té ngã, cũng đau lắm nhưng phê rượu vào lại quên hết. Cuộc nhậu nào mình cũng say cuối cùng, có đứa to khỏe hơn mà phải nhập viện để bác sĩ rửa cái ruột rồi đấy.

Vừa hộc tốc nhổ mấy bụi mỳ (sắn) trái mùa trên rẫy vừa vẫy tay chào người lạ vào làng, vào xã, đám trai làng Kte còn réo mời: Muốn cả ngày uống rượu không? Ở đây không cần tiền cũng uống được, cứ nhổ rau, nhổ mỳ... đổi lấy rượu thôi, rượu bao la. Mồi nhậu đã có xoài, ổi và cá khô. Cũng trong một cuộc nhậu li bì mà rượu được đổi từ những thứ lương thực, rau củ trồng được trên rẫy mà Đinh Vin, Đinh Văn Khi, Đinh Điêng, Đinh Mích, Đinh Dơn ở làng Kte phải đồng loạt nhập viện trong tình trạng sùi bọt mép, nôn đến quặn ruột, đầu đau như búa bổ, tay chân rã rời như tàu lá héo. Đinh Điêng ngước nhìn về phía Trung tâm Y tế huyện Kông Chro gãi đầu: Lúc đó mình mê man chả nhớ gì cả. Nhìn đất, nhìn trời cứ quay như chong chóng, hai hàm răng cứ cắn vào nhau cành cạch. Mỗi người chắc uống hết gần 2 lít rượu trắng đấy. Được cấp cứu, tỉnh lại và nghe tin bạn nhậu là Đinh Văn Khi bục ruột, đứt mạch máu não, tử vong mà rùng cả mình. Sau đám tang của Đinh Khi mình không dám thi uống rượu trắng nữa, mà uống rượu của người thân nấu thôi, cũng không uống đến bất tỉnh nữa.

Gánh chịu nhiều tác hại

Từ những cuộc đua uống rượu trắng với cá khô và xoài xanh cho đến khi nhập viện và được các bác sĩ kết luận mù hẳn cả hai mắt, cuộc sống của Đinh Mích như lật sang một trang khác, u uẩn hơn, buồn tẻ và đau đớn hơn. Liên tục đưa tay bóp lên hai thái dương, Mích tâm sự: Giữ được mạng sống nhưng bác sĩ bảo hệ thần kinh bị ảnh hưởng nghiêm trọng do rượu có hàm lượng methanol cao hơn hàng ngàn lần cho phép. Bởi vậy giờ cứ thay đổi thời tiết là tay chân lại run lên cầm cập và đầu thì váng vất đau như có kiến cắn bên trong vậy. Mù lòa rồi cứ ru rú trong nhà, không đi đâu và làm gì được cả. Giá như mình không lao vào những cuộc đua uống rượu cồn công nghiệp đó thì giờ đã giúp được cha mẹ, vợ con nhiều lắm rồi. Giờ thấy vô dụng lắm, chỉ nằm chỏng queo trong xó nhà, khỏe thì lần mò nấu được bữa cơm thôi.

Nhiều người chết vì rượu để lại con thơ bơ vơ.

Cách nhà Đinh Mích ít bước chân là nhà Đinh Hơng. Mấy lần ham vui, lần dò đi chơi đêm, té ngã đến nay hai bắp chân vẫn còn thâm tím. Hơng buồn bã thuật lại những năm tháng bi hài của mình rằng: Trước mình khỏe lắm, có đôi mắt to và sáng làm nhiều gái làng mê nữa. Nhưng mình mông muội nghĩ phải uống rượu giỏi mới là bản lĩnh, phải uống được mấy lít một ngày mới dừng. Cuộc thi uống nào cũng xông vào chiến đấu hết. Thế rồi, nỗi đau cũng ập xuống. Đi hết các bệnh viện bác sĩ đều bảo võng mạc bị hỏng, đôi mắt không thể cứu vãn được. Trong cuộc nhập viện vì rượu ấy có vài người bạn của Hơng cũng đã tử vong. Mỗi lần nhắc đến ruộng rẫy, đầu Hơng lại gục xuống thút thít: Giờ thành phế nhân rồi, mẹ già và vợ yếu phải làm hết mọi việc nặng. Mình chỉ biết ôm con dỗ dành khi nó khóc thôi. Chỗ hai hốc mắt bị mù thỉnh thoảng vẫn thấy cay và nhoi nhói đau.

Đinh Mích, Đinh Điêng, Đinh Hơng chỉ là những lát cắt trong rất nhiều trường hợp ngộ độc rượu ở xã Đăk Song đang phải vật vã, co cụm trong những nỗi đau, sự giằng xé triền miên vì quá lạm dụng rượu có chứa methanol quá cao.

Trung tâm Y tế huyện Kông Chro thường xuyên phải cấp cứu cho người bị ngộ độc rượu. Dân ở nhiều xã khác trong huyện cũng đua nhau uống rượu có chứa methanol vượt ngưỡng hàng ngàn lần cho phép. Chủ yếu là rượu pha cồn công nghiệp. Uống liên tục quá nhiều rượu này sẽ gây phá hủy hệ thần kinh, phá hủy võng mạc dẫn đến mù lòa. Từ năm 2010 trở lại đây có đến gần 100 người trong huyện tử vong vì tự tử và ngộ độc rượu. Những con số đau buồn này hy vọng sẽ làm tỉnh ngộ nhiều người. Đáng báo động nữa là nhiều người tuổi còn rất ít nhưng cũng đã là “đệ tử lưu linh” như trường hợp Đinh Menh ở Đăk Song chết vì ngộ độc rượu khi mới 16 tuổi.

Rượu cồn còn khiến nhiều thanh niên đang tuổi sung sức nhất ở Kông Chro lao vào con đường phạm tội để... kiếm rượu uống. Điển hình như cuối năm 2017, Đinh Đớp, Đinh Văn Phin và Đinh Văn Blão ở àng Kram, xã An Trung, huyện Kông Chro đua nhau uống rượu. Khi rượu hết, chưa đã thèm nên Đinh Đớp rủ các bạn nhậu ra đường Đông Trường Sơn để cướp của người đi đường lấy tiền uống tiếp. Trong cơn chếnh choáng, khi thấy xe mô tô của anh Đinh Văn HMinh đi qua, Đớp đã cầm đá lao ra đập xe, uy hiếp trấn lột lấy 200 ngàn đồng để đi mua can rượu về uống tiếp. Khi tỉnh cơn say, Đớp bị bắt về hành vi cướp tài sản.

Thêm khổ cho vợ trẻ, con thơ

Theo UBND xã Đăk Song thì: Ở đây chủ yếu là đồng bào Ba-Na xen lẫn người Kinh và một số dân tộc khác. Xã cũng thật sự đau đầu vì nạn rượu chè của nhiều toán thanh niên. Nhưng thói quen đã ngấm sâu vào các hộ dân rồi nên phải tuyên truyền từ từ. Xã đang lên kế hoạch kết hợp chặt chẽ với các già làng để thay đổi tình trạng này. Điều nguy hại nhất là rượu cồn giờ bán tràn lan, rất rẻ nên thanh niên đua nhau mua.

Những cái chết tang thương từ rượu đã xảy ra còn thành gánh nặng đè lên những người ở lại. Mới 35 tuổi nhưng gương mặt chị Đinh H’Lêu ở xã Đăk Song đen sạm và già hẳn đi như tuổi đã 50. Địu đứa con nhỏ sau lưng, tay cầm sà gạt lên rẫy, chị H’Lêu kể: “Chồng mình chết vì thi uống rượu cồn. Nó uống hết ngày này sang ngày nọ, uống quên đường về, ngủ luôn ở bờ đường. Lúc đi cấp cứu phải vay tiền và bán bao nhiêu lúa, mỳ nhưng nó vẫn chết. Giờ vừa phải nuôi 3 đứa con thơ vừa phải trả nợ nữa. Khổ lắm, không biết có nuôi nổi mấy đứa nhỏ đi học không”. Cũng bi đát chẳng kém chị H’Lêu, sinh được 6 đứa con bụ bẫm, kinh tế gia đình eo hẹp nhưng Đinh Mơ lại lao vào uống rượu đến bất tỉnh mới chịu dừng. Từ ngày Đinh Mơ bục ruột chết, 6 đứa con thơ phải nương nhờ người quen, nheo nhóc bữa đói, bữa no, tương lai mịt mù lắm, địa phương và xã hội lại phải chung tay giúp đỡ.

Theo UBND huyện Kông Chro: Nhiều xã trong huyện đã lập ban chỉ đạo để hướng đến hạn chế và xóa bỏ nạn say xỉn triền miên. Nạn này không chỉ tổn hại sức khỏe, mất mạng mà còn dẫn đến tình trạng đói nghèo. Bên cạnh đó công tác kiểm tra, kiểm soát các tụ điểm bán rượu trôi nổi cũng được thực hiện thường xuyên.

 

» Chợt gặp Tam Kỳ
» ¢Bình Định: Vịt muốn ăn mót lúa phải đóng phí 1 triệu đồng