Đông y gọi bệnh gút (gout) là thống phong. Nếu bạn đã từng bị thức giấc lúc nửa đêm vì một cơn đau dữ dội tại ngón chân cái, rất có thể bạn mắc chứng bệnh này.

ảnh minh họa

Dấu hiệu cấp báo

Bệnh thường xảy ra ở những người tuổi từ 40 – 50. Nam giới mắc bệnh chiếm đến 90%, nữ ít gặp nhưng bệnh cũng có thể xuất hiện ở một số chị em thời kỳ mãn kinh. Cũng cần lưu ý những bệnh khác có triệu chứng đau khớp giống với thống phong như viêm khớp do yếu tố thấp hoặc nhiễm trùng.

Báo hiệu thống phong là các triệu chứng: từng đau ở khớp; viêm khớp diễn tiến nhanh trong vòng một ngày; đau ở một khớp; sưng – nóng – đỏ – đau tại khớp; tăng axít uric máu; có hình ảnh X-quang điển hình; dịch khớp không có nhiễm trùng. Bệnh được xác định là chắc chắn khi phát hiện có sự hiện diện của tinh thể urate trong khớp hoặc trong các hạt ở vành tai hay quanh khớp (hạt Tophi).

Cần một liệu pháp tổng hợp

Giai đoạn cấp: khi khớp sưng đỏ, đau nhiều gây hạn chế vận động, ảnh hưởng đến sinh hoạt cá nhân, có thể cần sự can thiệp của tân dược như các chất chống viêm không chứa steroid, thuốc đặc trị tăng đào thải hoặc ức chế tổng hợp axít uric… Nếu đợt cấp nhưng không ảnh lớn đến sinh hoạt cá nhân cũng như công việc, có thể dùng những bài thuốc có tính chất kháng viêm, giảm đau, thanh lọc cơ thể từ cây thuốc.

Giai đoạn mạn tính: đây là giai đoạn đông y có lợi thế vì thuốc ít gây phản ứng phụ và cơ thể người bệnh dễ dung nạp hơn. Tuỳ thể trạng người gầy, thừa cân, bệnh khác đi kèm… mà thuốc sẽ được điều chỉnh hoặc kết hợp khác nhau. Thầy thuốc đông y dựa vào các thông tin có được qua thăm khám trực tiếp sẽ phân chia người bệnh thuộc thể tạng nóng – lạnh (nhiệt – hàn), tốt – suy nhược (thực – hư), cơ quan bệnh (tạng – phủ), giai đoạn bệnh (biểu – lý) nhằm sử dụng thuốc phù hợp, có thế điều trị mới đạt kết quả mong muốn.

Đối với một bệnh khó trị như bệnh gút, không thể có duy nhất một cây thuốc, một bài thuốc mà cần một liệu pháp tổng hợp gồm điều chỉnh lối sống, ăn uống hợp lý, sử dụng thuốc đúng chỉ định.

Phòng ngừa

Nguyên nhân gây bệnh là trong máu có quá nhiều chất axít uric. Axít uric hình thành từ chất đạm có cấu tạo nhân purine, hiện diện nhiều trong nạc động vật, phủ tạng, hải sản… Có hai con đường gây tăng axít uric trong cơ thể: đưa vào cơ thể quá dư, hay thận thải trừ kém, hoặc do cả hai.

Vì vậy, để phòng ngừa thống phong, cần thực hiện các biện pháp: uống 8 – 10 ly nước hàng ngày (2 – 2,5 lít) để tăng bài tiết axít uric; hạn chế rượu, bia, càphê, trà đậm; ăn trái cây tươi: dâu, dưa hấu, đào, lê, táo… và nhiều rau xanh: cần tây, ngò gai… nhưng hạn chế măng tây, cải bó xôi, nấm, các loại đậu vì chứa nhiều purine; tránh ăn nhiều thịt đỏ, ngũ tạng (đồ lòng), hải sản... Cũng cần tránh dùng dầu đã qua sử dụng vì mất vitamin E và tăng axít uric. Điều chỉnh cân nặng hợp lý, nhưng giảm cân quá nhanh cũng có thể gây bùng phát cơn gút.

Các thức ăn vị thuốc có tính kháng viêm nên sử dụng thường hơn: quả dứa, nghệ, gừng, đu đủ… Còn các vị thuốc từ kinh nghiệm dân gian có thể cải thiện tình trạng bệnh nhân là lá cây sa kê, thân rễ cây dáy…