(HNMCT) - Vào thế kỷ XVI, nghệ nhân gốm Đặng Huyền Thông đã sáng tạo ra dòng gốm men lam xám đại diện cho phong cách gốm thời Mạc, tiêu biểu là tác phẩm chân đèn gốm men lam xám - hiện vật gốc đang được lưu giữ tại Bảo tàng Hà Nội. Sự hài hòa trong cách tạo dáng, loại men và hoa văn đã làm nên nét độc đáo cho tác phẩm.

Cây đèn có chiều cao 73,5cm, đường kính miệng 16,5cm, đường kính đáy 22cm, trọng lượng 12kg; gồm hai phần rời được khớp lại với nhau. Phần dưới cây đèn giống một chiếc mai bình, phần trên như bông sen nở. Cây đèn được trang trí hoa văn với các đề tài như: Rồng yên ngựa, rồng trong lá đề, răng cưa, vạch đứng song song, bông hoa tròn hình ngôi sao 8 cánh nhọn... Các hoa văn này đều mang nét đặc trưng của phong cách Đặng Huyền Thông vốn được coi là sự nối tiếp phong cách truyền thống văn hóa Đông Sơn.

Phần trên cây đèn có miệng đấu (để đặt đĩa đèn) và hai đoạn hình loa, giữa hai đoạn là một đường gờ nổi. Cổ nhỏ lắp khớp với phần trên, vai và thân trên phình, thân dưới eo, chân đế choãi. Trên vai chân đèn có một hàng chữ Hán đúc nổi, mỗi chữ đặt trong ô hình vuông có nội dung: “Hoàng đế vạn tuế, thiên hạ thái bình, chúng sinh đồng thụ phúc trường diên khảo”. Trước đầu rồng ở phần thân chân đèn có 3 chữ “Thanh Lan tự” đúc nổi trong ô tròn. Đặc biệt, xen kẽ hình rồng ở phần dưới chân đèn có khắc chìm dưới men bài minh văn bằng chữ Hán, gồm 27 dòng. Trên đèn còn khắc thời gian tạo tác là năm 1582 - đời vua Mạc Mậu Hợp.

Theo các nhà nghiên cứu, chân đèn gốm này là đồ thờ được cung tiến vào chùa Thanh Lan (thôn My Xuyên, xã Lai Khê, huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách, nay thuộc tỉnh Hải Dương). Thông tin về minh văn trên đồ gốm này là minh chứng cho thời kỳ phục hưng Phật giáo ở Việt Nam trong thế kỷ XVI.

Trong số các tác phẩm của tác giả Đặng Huyền Thông còn lại đến nay, đây là chân đèn gốm đặc biệt nhất, là hiện vật gốc còn tương đối nguyên vẹn. Với những giá trị nổi bật, hiện vật chân đèn gốm men lam xám thế kỷ XVI của Đặng Huyền Thông đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia.

Nguồn hanoimoi.com.vn

http://hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Van-hoa/977502/cay-den-gom-men-lam-the-ky-xvi