Làng nghề đan cỏ tế Lưu Thượng

Đặc điểm làng nghề đan cỏ tế Lưu Thượng

Không giống những ngành nghề khác, nghề đan cỏ tế có một đặc điểm nổi bật đó là tính phổ thông, phù hợp với mọi lứa tuổi. Từ trẻ lên 3 cho tới những ông cụ, bà cụ 80 - 90 tuổi đều có thể làm được, đó có thể là một công đoạn nào đó dù không quan trọng trong một sản phẩm. Hay nói cách khác là nghề thủ công không kén chọn, không khó tính trong việc sử dụng lao động. Đến với làng nghề Lưu Thượng hẳn ai cũng thấy hình ảnh cả một đại gia đình ngồi quây quần với nhau, thoạt nhìn chắc chắn trong chúng ta sẽ không ít người lầm tưởng rằng gia đình đó đang có một dịp kỷ niệm nào đó nhưng thực ra lại không phải như vậy mà đó chính là công việc thường ngày của người làng nghề Lưu Thượng. Những đứa bé và ông bà già thì làm những công việc không khắt khe và không đòi hỏi kỹ thuật cao trong một sản phẩm còn đối với người trong độ tuổi lao động thì thường đảm nhiệm những công việc khó, đòi hỏi độ chính xác cao, sự tinh tế và tính thẩm mỹ hoàn thiện trong một sản phẩm.

Một đặc điểm thư hai đó là nghề đan cỏ tế không có những qui đinh cụ thể về thời gian, không gian cụ thể trong lao động sản xuất, người ta có thể làm trong bất kỳ thời gian nào rảnh rỗi và ở bất cứ nơi đâu mà họ cho là tiện, nói chung là vào mọi lúc, mọi nơi (sáng sớm, giữa trưa hay cả ban đêm và thậm chí là thời gian đi học về của nhũng cô bé, cậu bé, người có con mọn đều có thể tranh thủ làm việc).

Bên cạnh việc phù hợp đối với mọi đối tượng và có thể làm việc ở mọi lúc, mọi nơi như đã nói thì nghề còn mang lại thu nhập khá cao cho người lao động nhất là đối với người lao động lành nghề. Theo khảo sát thực tế thì đối với những người đi làm theo kiểu công nhân ăn lương trong các xưởng thì ngày công thường đạt từ 40-50 ngàn/người/ngày (thường là người dưới hoặc quá độ tuổi lao động), còn đối với những người trong độ tuổi lao động hay những lao đông lành nghề thì thường tự nhận mẫu và sản phẩm để làm tại nhà thì ngày công thường đạt từ 70 – 100 ngàn/người/ngày (có khi còn hơn thế).

Tuy nhiên, bên cạnh đó để có thể cho ra một sản phẩm có giá trị nghệ thuật cao, mang nhiều chi tiết, đòi hỏi độ chính xác, tinh xảo thì cần có đôi tay của những người lâu năm trong nghề am hiểu cá tính của từng sợi guột thì mới có thể cho ra những sản phẩm hoàn mỹ.

Những đóng góp của nghề đan cỏ tế

Những sản phẩm thủ công thể hiện tinh hoa văn hoá cũng như sự khéo léo của con người Việt Nam vốn cần cù, chịu thương chịu khó. Với bàn tay khéo léo của những người thợ, những thân cây tưởng như vô dụng đã trở thành những đĩa bày hoa quả, lẵng hoa, bát hoa, làn, giỏ, khay, lọ hoa, chao đèn,... Sự khéo léo đó thể hiện ở sự điêu luyện đến mức thành thạo của người làm ra sản phẩm, mỗi một nan, một mắt nan đều thể hiện sự tỷ mỉ, kiên trì, sự sáng tạo thông minh đến bất ngờ của những người thợ thủ công – nông dân chất phác. Với sự tài hoa và óc sáng tạo của người thợ thủ công, chất liệu thiên nhiên này đã biến thành các sản phẩm rất hữu dụng đối với đời sống con người, từ những vật dụng nhỏ nhất như chiếc tăm, chiếc giỏ đến những sản phẩm trang trí nội thất và cả những công trình kiến trúc, các ngôi nhà cư trú… Nếu được xử lý đúng kỹ thuật, các sản phẩm mây tre đan không những có giá trị sử dụng thực tế với nét mỹ thuật độc đáo mà còn có độ bền hàng trăm năm.

Nó góp phần làm phong phú và sống động thêm cho bức tranh văn hóa Việt Nam đa dạng và độc đáo. Làng nghề thủ công truyền thống với các bí quyết nghề nghiệp riêng là sản phẩm độc đáo của nền văn hóa Việt Nam. Đó là một cộng đồng có sự liên kết chặt chẽ bởi những mối liên hệ chằng chịt về lãnh thổ, huyết thống, kinh tế, văn hóa và tâm linh. Đây là nơi hiện lưu giữ kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể vô cùng phong phú, nơi biểu hiện cụ thể, sinh động bản sắc văn hóa dân tộc. Các làng nghề không chỉ là nơi tập trung sản xuất các sản phẩm của làng nghề mà còn là nơi hội tụ các thợ và các nghệ nhân tài khéo, những người đã tạo ra những sản phẩm có bản sắc riêng mà ở nơi khác khó có thể bắt chước được. Thực tế cho thấy, những sản phẩm thủ công mỹ nghệ không chỉ là những vật phẩm sinh hoạt bình thường hàng ngày, mà một số sản phẩm nghệ thuật biểu trưng của nền văn hóa xã hội, mức độ phát triển kinh tế, trình độ dân trí, đặc điểm nhân văn của dân tộc.

Làng nghề là cả một môi trường văn hóa, kinh tế, xã hội và công nghệ truyền thống lâu đời. Chính môi trường làng nghề đó đã bảo lưu những tinh hoa nghệ thuật và kỹ thuật, truyền từ đời này sang đời khác, được chung đúc ở các thế hệ nghệ nhân tài năng. Môi trường văn hóa làng nghề là khung cảnh làng quê, với cây đa, bến nước, với các công trình tôn giáo tín ngưỡng như đình, chùa, đền, miếu… các hoạt động lễ hội làng nghề với các trò thi tài khéo tay của các nghệ nhân ở các hoạt động của phường hội, các phong tục, tập quán, nếp sống đậm nét dân gian và chứa đựng tính nhân văn sâu sắc. Làng nghề thủ công truyền thống từ lâu đã góp phần làm phong phú thêm truyền thống văn hóa Việt Nam.

Tạo việc làm, tăng thu nhập và ổn định xã hội

Ông Bùi Hồng Luyến, Phó Chủ tịch UBND xã Phú Túc cho biết: Toàn xã có 1.978 hộ dân, trong đó hơn 90% đều làm mây tre đan. Thủ công nghiệp chiếm 71% cơ cấu kinh tế địa phương. Cả 8 thôn của xã đều được công nhận là làng nghề.

Toàn thôn Lưu Thượng có 370 hộ gia đình với 1.407 lao động thì 70% số lao động trong làng tham gia sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ, thu nhập bình quân mỗi nhân khẩu là 2.000.000 đồng/tháng.

Khi nghề đan cỏ tế truyền ra các làng phụ cận thì số lượng sản phẩm tăng nhanh. Đến nay, làng nghề đã có hơn 30 doanh nghiệp, mở rộng ra thành khu vực làng nghề gồm 10 xã thuộc 3 huyện Phú Xuyên, Ứng Hoà, Thanh Oai với khoảng 15.000 lao động.

Gần 100% các hộ trong thôn Lưu Thượng tham gia vào hoạt động của làng nghề với tất cả các khâu: từ cung cấp nguyên liệu đến xử lý, đóng gói, thu mua sản phẩm. Nhờ đôi bàn tay khéo léo cùng sự nhạy bén, năng động phát huy lợi thế quê hương, nhiều người đã xây dựng cho mình được cả cơ nghiệp vững vàng, ổn định, đầy đủ tiện nghi. Tuy nhiên, công việc khá an nhàn, ít độc hại, đặc biệt không có khái niệm "ngoài độ tuổi lao động", do đó từ người già, em nhỏ, thậm chí cả các chị con mọn, ai cũng có thể kiếm tiền, khẳng định giá trị bản thân. Những con người khéo léo của đất nghề từ các em nhỏ tới các bậc cao niên, rồi những bà, những cô, những cậu... đang thoăn thoắt tay buộc, tay đan làm nên những món hàng độc đáo.

Làng nghề mây tre Lưu Thượng là làng nghề lâu đời trong số bảy làng nghề truyền thống thuộc Hà Tây. Vào thời vụ, làng thu hút hơn 1.000 lao động. Nhiều thợ thủ công tự coi mình là một nông dân bám nghề đi lên, và gần như thành đạt với nghề.

Bình Nhi (Làng Việt Online)

Nguồn quehuongonline.vn

http://quehuongonline.vn/ban-sac-van-hoa/lang-nghe-dan-co-te-luu-thuong-20161215161930345.htm