Son – Bá – Mười là 3 bản vùng cao của xã Lũng Cao, huyện Bá Thước tỉnh Thanh Hóa. Nơi này cách trung tâm thành phố khoảng 130 km về phía Tây Bắc và được ví như một Sa Pa thu nhỏ bởi khí hậu ôn hòa quanh năm, nhiệt độ trung bình trong năm từ 18-22 độ C, đôi khi mùa đông có tuyết rơi, tối mùa hè nhiệt độ cũng xuống rất thấp.

Son – Bá – Mười còn được gọi với cái tên khác là khu Cao Sơn, nằm trên đỉnh của dãy núi Pha Hé, Pha Chiến, chạy song song với mạch núi Pù Luông – Cúc Phương hùng vĩ. Cao Sơn thuộc vùng lõi của Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông và tiếp giáp với Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn – Ngổ Luông của Hòa Bình.

Cao Sơn gần như tách biệt hẳn với thế giới bên ngoài bởi sự khó khăn, hiểm trở của núi non hùng vĩ. Ở độ cao khoảng 1.180 m so với mực nước biển, khu Cao Sơn được bao bọc bởi các dãy núi non trùng điệp, hiểm trở như Pòng Mứu, Pòng Pa Kha, Pòng Pa Có, Phà Hé… Nhưng chính sự bí ẩn, hoang sơ ấy lại thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước tìm đến và trải nghiệm. Hành trình “thượng sơn” lên Son Bá Mười luôn là thử thách hấp dẫn dành cho ai có niềm đam mê khám phá thực sự.

Khách du lịch muốn đến Cao Sơn phải băng qua những đoạn đường rừng có độ dốc cao và những khu rừng già âm u với nhiều mối nguy rình rập. Vào những hôm thời tiết xấu, gặp mưa thì đường lên Cao Sơn là cả một thử thách lớn đối không chỉ với du khách mà với cả người dân bản địa.

Thế nhưng, khi đã đến được nơi bản làng dựa lưng vào núi, đắm chìm trong sắc thắm của những đóa đào rừng và những loài hoa tím biêng biếc chưa thể gọi tên, du khách bỗng chốc quên những khó khăn trên chặng đường chinh phục thiên nhiên hà khắc.

Khung cảnh tuyệt đẹp ở Son – Bá – Mười

Đặc biệt, Son –  Bá – Mười khá biệt lập với bên ngoài nên đến nay còn lưu giữ nhiều tập tục của người Thái cổ, nhà sàn còn giữ nguyên dấu ấn truyền thống, thể hiện rõ nét đặc thù chưa bị ảnh hưởng bởi những kiến trúc hiện đại từ bên ngoài pha tạp vào.

Son – Bá – Mười được biết đến như một Sa Pa thu nhỏ của Xứ Thanh. Nơi đây có khí hậu ôn hòa quanh năm, nhiệt độ trung bình trong năm từ 18 – 22 độ C, đôi khi mùa đông có tuyết rơi, tối mùa hè nhiệt độ cũng xuống rất thấp. Bên cạnh đó, du khách không chỉ được thưởng thức vẻ đẹp của một vùng sơn cước thể hiện đậm nét qua những cánh đồng lúa chín, những bản làng nép mình dưới bóng cọ và sự thân thiện hiếu khách của người Thái, người Mường sinh sống, mà còn được thưởng thức những món ăn dân tộc như cơm lam, nộm hoa chuối rừng, canh đắng, măng vịt, rượu ngô… và hòa mình vào cuộc sống giản dị, giàu nghĩa tình của con người vùng sơn cước.