Với 400.000 dân, Qashqai là bộ lạc du mục cuối cùng ở Iran, vẫn đang cố gắng gìn giữ những nét truyền thống như chăn thả gia súc, làm len thủ công.

ảnh minh họa

Từng là một phần của các dân tộc Turk định cư ở Trung Á trong suốt thế kỷ 11 và 12, người Qashqai có thói quen sống du mục trên những sa mạc khắc nghiệt phía tây nam Iran hàng trăm năm. 

 

Vợ chồng Ghazal và Tarkkenaz đã sống nửa năm ở ngôi làng Koohmare Sorkhi, cách Shiraz chừng 50 km. Cũng như rất nhiều người Qashqai, họ không chấp nhận từ bỏ lối sống truyền thống của mình mà tiếp tục sống như cha ông trong hàng trăm năm qua. 

Suốt 30 năm dạy tiếng Ba Tư (Farsi) cho trẻ em trong bộ lạc, Ghazal tin rằng công việc này rất quan trọng để giữ gìn bản sắc và sự độc lập của Qashqai. Nhưng việc tìm giáo viên có thể di cư cùng bọn trẻ rất khó. Hơn nữa, ít người di cư được đào tạo, còn những người đến từ thành phố hay các làng mạc khác thì lại không quen lối sống của họ. 

 

Chính sách đồng hóa trong vài thập kỷ gần đây đã đẩy rất nhiều người Qashqai phải định cư ở các thành phố và làng mạc. Trong khi đó, các trung tâm đô thị phát triển lại đang xâm lấn vào khu vực chăn nuôi của họ. Tuy nhiên, lối sống du mục đã tạo nên tình đoàn kết mạnh mẽ trong bộ lạc. 

Madina, dì của Ghazal, đã mất chồng vài năm trước nhưng bà luôn được gia đình hỗ trợ. Hiện nay, Madina vẫn di cư cùng họ xuyên Iran và bà nhận ra rằng không thể từ bỏ lối sống này.

 

Người Qashqai không thể sống nếu thiếu gia súc bởi chúng là điều kiện cơ bản giúp họ tồn tại. Bộ lạc này lấy sữa dê để uống, làm phomat và lấy thịt để ăn hàng ngày, nhưng họ cũng bán dê con để mua các vật phẩm thiết yếu khác. Tuy nhiên, càng ngày càng nhiều người Qashqai từ bỏ nông trại để đến sống ở thị thành. 

Trong hình, một thành viên nhỏ của đàn gia súc vừa chào đời. 

 

Người Qashqai cũng rất nổi tiếng với sản phẩm thủ công mỹ nghệ, đặc biệt là thảm và các sản phẩm len có tên "Shiraz". Len sản xuất ở vùng núi và thung lũng gần Shiraz mềm mại, màu đẹp hơn len từ các vùng khác thuộc Iran. Ngày nay, Tarkkenaz và những phụ nữ trong gia đình bà vẫn còn sản xuất các sản phẩm len truyền thống, bán cho nhiều thương nhân thường xuyên đến. 

 

Các thanh niên Qashqai thường cảm thấy bị kẹt giữa mong muốn tiếp cận lối sống hiện đại với sự duy trì bản sắc dân tộc. Trong hình là Mohammed Reza (bên trái) cùng bạn bè.

Là con trai út của Ghazal và Tarkkenaz, sắp hoàn thành nghĩa vụ quân sự, Reza muốn học ngành cơ khí để mở nhà xe. Trong khi anh trai của Reza đã chuyển qua thị trấn khác để mở hàng tạp hóa. Vì thế, vợ chồng Ghazal gặp khó khăn trong việc thuê người chăm sóc đàn gia súc của họ.

 

Một đám cưới truyền thống ở Koohmare Sorkhi.

 

Người Qashqai vẫn tận dụng các dịp lễ hội để tụ họp với nhau và phô diễn các điệu nhảy truyền thống của dân tộc mình. 

 

Mặc dù vẫn giữ nguyên những phong tục cưới hỏi và ma chay theo Hồi giáo, rất ít người Qashqai tuân thủ những lễ nghi cầu nguyện thường ngày và trong tháng Ramadan của người Hồi. Phong cách sống du mục cho phép họ giữ gìn bản sắc bộ lạc. 

Trong hình là Azal, anh trai của Ghazal với chiếc mũ truyền thống Qashqai.  

 

Người Qashqai rất tự hào về các phong tục truyền thống và văn hóa của họ. Tuy nhiên, Ghazal cũng như những người khác sợ rằng khó có thể thuyết phục thế hệ trẻ tiếp tục giữ vững nếp sống của bộ lạc.