Tú Lệ có thể ví như một cô gái miền sơn cước vô cùng xinh đẹp.

Tú Lệ (Yên Bái) có thể ví như một cô gái miền sơn cước vô cùng xinh đẹp. Đẹp ngay từ dốc ba tầng nơi bắt đầu địa giới của vùng, cao ngất trời mây bên vách đá chênh vênh, núi rừng hoang dại và đầy vẻ kiêu kỳ bí ẩn. Đẹp từ những mảnh ruộng nằm lẻ loi trên sườn núi đá, những ngôi nhà nhỏ bằng gỗ cheo leo thoáng ẩn thoáng hiện giữa đỉnh trời.

Tại Tú Lệ, những thửa ruộng của bản làng người Thái đã thơm hương ngào ngạt. Nếu vào đúng mùa gặt, bạn sẽ thấy những cô gái Thái, Mông, Dao đeo gùi hối hả từ chợ về nhà hay vội vã cày ải, nhặt cỏ, gặt lúa trên thửa ruộng nhà mình và bạn cũng sẽ được ăn những bát cơm gạo mới.

Đến thăm Tú Lệ, núi rừng Tây Bắc như đoán được ánh mắt đầy háo hức của những viễn khách đang ngỡ ngàng trước vẻ đẹp thiếu nữ Thái da trắng hồng mịn màng, mái tóc đen suôn mềm mại đang ngồi giã cốm, đồ xôi ngũ sắc, thổi cơm lam trong nếp nhà sàn. Con người, sản vật, phong tục của mảnh đất Tú Lệ, sẽ là một nơi đến khó phai nhòa.

Đỉnh dốc Hai Bà Cháu là một trong những địa điểm lý tưởng nhất để ngắm nhìn toàn cảnh thị trấn Tú Lệ. Những chái nhà lợp gỗ nằm san sát, biển lúa dập dờn như cánh sóng, suối Tú Lệ như một dải lụa mềm của một vị thần tiên lỡ tay đánh rơi khi bay ngang qua vùng trời này.

Những thửa ruộng tuyệt đẹp trải dài suốt hai bên con đường. Kia là đỉnh đèo Khau Phạ với mênh mang những lúa và lúa, bản làng êm ả dưới rặng cây, những con đường đất đỏ vạch ngoằn ngoèo trên núi, bát ngát và khoáng đạt vô cùng.

Dù đã từng nghe nói đến tục tắm tiên của người dân Tú Lệ, không phải ai đến đây cũng có may mắn được chứng kiến cảnh sinh hoạt cộng đồng độc đáo này.

Dù quanh năm vất vả với việc phải băng rừng, lội suối tìm kế sinh nhai nhưng con gái ở vùng sơn cước này vẫn đẹp lạ kỳ. Gái Tú Lệ từ bao đời nay luôn tự hào việc sinh ra rất nhiều cô gái xinh như những công chúa.

Người dân nơi đây cho rằng, việc các cô gái trong vùng xinh đẹp lạ thường như vậy là kết quả của dòng suối mát mà những cô gái vẫn tắm tiên vào các buổi chiều tối.

Cũng chính vì thế, từ bao đời nay, đàn bà con gái nơi đây không từ bỏ thói quen thoát y tắm bên dòng suối.

Những bộ quần áo được trút bỏ một cách nhẹ nhàng, mái tóc dài đen huyền búi lên cao, thân hình tuyệt mỹ của các sơn nữ từ từ chìm dần xuống dòng suối tinh khiết.

Làn da trắng ngần nhấp nhô, huyền ảo trong làn nước mát lạnh trong xanh của thiên nhiên. Thanh thoát những tiếng cười sơn nữ vọng giữa bốn bề toàn là núi, thoạt trông các cô gái như những tiên nữ trong bức tranh thủy mặc mờ mờ ảo ảo.

Những cô gái vùng cao đẹp nhờ tắm tiên cùng những câu chuyện xung quanh đó vẫn còn nhiều bí ẩn chưa thể lý giải.

Tuy nhiên, hình ảnh những cô sơn nữ hồn nhiên trút xiêm y, phơi làn da trắng ngần ngồi trên tảng đá, khua chân dưới nước, nói cười thực sự đã để lại dấu ấn khó phai trong lòng nhiều lữ khách.

Tắm tiên được coi là cách thư giãn của những cô gái chàng trai người dân tộc Thái sau một ngày làm đồng vất vả. Nhưng cũng có ý kiến cho rằng, phải chăng nhờ vậy mà con gái Thái có làn da trắng hồng đến thế.

Gần 20 năm trở về trước, xã Tú Lệ được mệnh danh là vương quốc của cây thuốc phiện. Thuốc phiện được trồng khắp cánh đồng Tú Lệ, nhà nào cũng trồng thuốc phiện. Vào những mùa Anh túc nở, thung lũng Tú Lệ mang một vẻ đẹp huyền bí

Nhưng vẻ đẹp của loài hoa Anh túc càng rực rỡ bao nhiêu thì cuộc sống người dân Tú Lệ càng khốn khó bấy nhiêu. Thuốc phiện không những chẳng đem lại cơm ăn áo mặc, chẳng làm cho bà con người Thái ở Tú Lệ đổi đời mà nó còn kéo theo đói nghèo và cùng cực, bởi số người nghiện thuốc phiện cứ theo đó mà tăng lên.

Giờ đây, Tú Lệ là cái tên không còn xa lạ trên bản đồ du lịch Tây Bắc. Những ngày này, cũng như nhiều địa danh khác ở vùng cao Yên Bái, Tú Lệ chào đón du khách trong và ngoài nước đến thăm trên những bậc nhà sàn, những thửa ruộng bậc thang mộng mơ và bình dị.