ảnh minh họa
Nằm bên con sông Cầu, có thể giao thương rộng khắp trên đồng bằng Bắc Bộ, lại có nghề làm gốm cổ truyền, làng Thổ Hà (xã Tiên Sơn, Việt Yên - Bắc Giang) trở thành một địa danh nổi tiếng nhiều người biết tới. Đây là một trong những làng cổ hiếm hoi còn giữ được trong mình những nét văn hóa cổ của vùng Kinh Bắc, bao gồm nếp sinh hoạt, kiến trúc, tâm linh và sản xuất.
Thổ Hà từng được coi một trong ba trung tâm gốm sứ cổ xưa nhất của người Việt. Gốm Thổ Hà mang những nét đặc sắc hiếm có như: độ sành cao, không thấm nước, tiếng kêu như chuông, màu men nâu đỏ mịn màng, ấm áp và gần gũi. Gốm có độ bền vĩnh cửu dù được chôn trong đất, ngâm trong nước. Đến đây bạn sẽ ngạc nhiên về những sáng tạo của người xưa khi đưa những chất liệu sành vào trong kiến trúc làng. Tuy nhiên, hiện nay làng chuyển sang làm nghề bánh đa và mỳ gạo.
Thổ Hà còn nổi tiếng với những kiến trúc cổ từ nhà cửa đến cổng làng, khu giếng cổ đều được làm bằng gạch nung và sành đắp nổi không tráng men. Đặc biệt, nơi đây còn hiện hữu ngôi chùa cổ kính và ngôi đình bề thế - một kiệt tác của kiến trúc cổ truyền Việt Nam.
Cổng làng Thổ Hà có kiến trúc đẹp và cổ kính, được làm từ đôi bàn tay của những nghệ nhân dân gian của làng, thể hiện sự thịnh vượng của nghề gốm xưa kia. Đây là một trong những chiếc cổng làng đẹp nhất ở vùng hạ và trung lưu sông Cầu.
Cổng nằm ở ngay đầu làng phía trước đình, bên tả là hồ nước rộng, bên hữu có cây đa hàng trăm năm tuổi, đây là những nét rất đặc trưng mang đậm dấu ấn văn hóa của cư dân đồng bằng Bắc Bộ với hình ảnh cổng làng, cây đa, bến nước, sân đình cùng với những vòm cổng, những khu miếu thờ, từ chỉ, đình, chùa...
Ngoài ra, trong làng vẫn còn lưu giữ được một số ngôi nhà cổ xây dựng cách đây trên 100 năm, tiêu biểu cho các ngôi nhà cổ thuộc đồng bằng Bắc Bộ.
Vẻ đẹp cổ kính ở những khu kiến trúc cổ cùng với những nghề thủ công truyền thống in đậm hồn quê Thổ Hà là một sức hấp dẫn lớn đối với du khách, đặc biệt làng chỉ cách Hà Nội có 50km - một khoảng cách không quá xa để đi về trong ngày.