Những mảng tường bằng đá ong hay chiếc cổng thành đổ nát được phủ rêu phong cổ kính còn sót lại như dấu tích của các công trình kiến trúc độc đáo thời xa xưa.

Dấu thời gian đầy quyến rũ ở thành cổ Sơn Tây . Ảnh: thethaovietnam

Thành cổ Sơn Tây

Nằm giữa thị xã Sơn Tây cách trung tâm Hà Nội hơn 40 km, thành cổ Sơn Tây là một công trình kiến trúc quân sự cổ độc đáo nhất Việt Nam được xây dựng vào năm 1822, năm Minh Mạng thứ 3.

Trong thành, các công trình được xây dựng theo kiểu đối xứng trên trục trung tâm Nam - Bắc. Chính giữa là Vọng cung nữ là nơi nghỉ của vua mỗi khi đi tuần và là nơi để các quan trong trấn hằng năm tới tế lễ hoặc bái vọng mỗi khi có chiếu chỉ.

Ấn tượng đầu tiên du khách dễ dàng cảm nhận ở thành cổ Sơn Tây là hình ảnh những cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi tỏa bóng mát quanh năm. Những bộ rễ sần sùi vươn dài ôm trọn lấy những bờ tường rêu phong, những cổng thành liêu xiêu tạo một nét đẹp cổ kính.

Thành có bốn cổng chính: chính Nam gọi là cổng Tiền, chính Bắc là cổng Hậu, hai cổng Tả và Hữu. Trải qua gần 200 năm với bao thăng trầm lịch sử, thành cổ Sơn Tây chỉ còn lại những bức tường thành, cửa Tiền, cửa Hậu, hai khẩu súng thần công và một số phế tích của Vọng lâu, điện Kính Thiên, giếng nước...

Hoàng Thành Thăng Long

Dấu tích của Hoàng thành Thăng Long còn lại. Ảnh: yatlat

Khu di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội có tổng diện tích 18,395 ha, bao gồm khu khảo cổ học 18 Hoàng Diệu và các di tích còn sót lại trong khu di tích Thành cổ Hà Nội như cột cờ Hà Nội, Đoan Môn, điện Kính Thiên, nhà D67, Hậu Lâu, Bắc Môn, tường bao và 8 cổng hành cung thời Nguyễn.

Theo lịch sử, năm 1009, Lý Công Uẩn lên ngôi vua, sáng lập vương triều Lý. Tháng 7 mùa thu năm 1010, nhà vua công bố thiên đô chiếu để dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về thành Đại La. Ngay sau khi dời đô, Lý Công Uẩn đã cho gấp rút xây dựng Kinh thành Thăng Long, đến đầu năm 1011 thì hoàn thành.

Khi mới xây dựng, Kinh thành Thăng Long được xây dựng theo mô hình tam trùng thành quách gồm: vòng ngoài cùng gọi là La thành hay Kinh thành, bao quanh toàn bộ kinh đô và men theo nước của 3 con sông: sông Hồng, sông Tô Lịch và sông Kim Ngưu. Kinh thành là nơi ở và sinh sống của dân cư. Vòng thành thứ hai (ở giữa) là Hoàng thành, là khu triều chính, nơi ở và làm việc của các quan lại trong triều. Thành nhỏ nhất ở trong cùng là Tử Cấm thành, nơi chỉ dành cho vua, hoàng hậu và số ít cung tần mỹ nữ.

Thành nhà Hồ, di sản văn hóa thế giới

Tòa thành nhà Hồ độc đáo với mái vòm. Ảnh: dulichvietnam

Thành nhà Hồ (còn gọi là thành Tây Đô, thành An Tôn, thành Tây Kinh hay thành Tây Giai), kinh đô nước Đại Ngu (quốc hiệu Việt Nam thời nhà Hồ) được Hồ Quý Ly cho xây dựng năm 1397 trong thời gian ba tháng tại xã Vĩnh Tiến và Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc ngày nay.

Theo sử liệu, vào năm 1397, trước nguy cơ đất nước bị giặc Minh từ phương Bắc xâm lăng, Hồ Quý Ly đã chọn đất An Tôn để xây dựng kinh thành nhằm chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài, đồng thời cũng là cách để hướng lòng dân đoạn tuyệt với nhà Trần. Thế đất được chọn nằm ở khu vực giữa sông Mã và sông Bưởi, phía bắc có núi Thổ Tượng, phía tây có núi Ngưu Ngọa, phía đông có núi Hắc Khuyển, phía nam là nơi hội tụ của sông Mã và sông Bưởi.

Thành nhà Hồ gồm ba bộ phận: La thành, Hào thành và Hoàng thành. La thành là vòng ngoài cùng, chu vi khoảng 4 km. Hào thành được đào bao quanh bốn phía ngoài nội thành, cách chân thành theo các hướng khoảng 50m. Công trình này có nhiệm vụ bảo vệ nội thành.

Toàn cảnh đường vào thành nhà Hồ. Ảnh: Giadinh

Nét độc đáo của thành nhà Hồ là kiến trúc vòm. Tương truyền để xây dựng được những vòm cuốn đồ sộ như vậy, người ta đã cho đắp đất tạo cốt trước, sau đó mới chế tác các khối đá thành hình thang hay hình thang cân rồi xếp chồng khít lên nhau, cuối cùng người ta moi đất ra tạo thành những vòm cuốn khổng lồ.