Trong các tác phẩm của đại văn hào Nga Fedor Dostoevsky thế kỷ 19 có quyển Đêm trắng, kể về một câu chuyện tình lãng mạn lấy bối cảnh của thành phố Saint Petersbourg. Đêm trắng ở Moscow cũng lãng mạn không kém.

Đêm trắng ở Moscow, Nga (ảnh chụp lúc 8 giờ tối) - Ảnh: Đoàn Xuân Hải

Sự mơ hồ giữa ngày và đêm

Đêm trắng là hiện tượng thiên nhiên kỳ thú diễn ra ở những xứ ôn đới bắc bán cầu, như Saint Petersbourg, Moscow (Nga), Helsinky (Phần Lan), Stockhom (Thụy Điển), Oslo (Na Uy)... Đó là hệ quả bắt nguồn từ “sự uốn éo” theo chu kỳ của trái đất so với mặt trời. Ở Việt Nam khái niệm ngày và đêm khá rõ ràng, ví dụ hoàng hôn chẳng hạn, là lúc mặt trời đã khuất dạng, để lại vầng sáng yếu ớt cuối chân trời vào lúc 18 giờ, khoảng 30 phút sau thì tối thui. Chu kỳ ngày và đêm ấy cứ thế tái hiện đúng như nó đã từng diễn ra hàng triệu năm trước. Có khác chăng là ở câu dân gian “Tháng năm chưa nằm đã sáng/Tháng mười chưa cười đã tối”, ngụ ý trong 2 tháng này mặt trời thức dậy sớm hơn và lặn mau hơn những tháng còn lại. Thế nhưng sự chênh lệch sáng/tối ấy không đáng kể. Ở Moscow lại là một câu chuyện hoàn toàn khác.

Đêm trắng chỉ tồn tại trong vòng 2 tháng hè ở Nga, từ giữa tháng 5 đến giữa tháng 7. Đó là khoảng thời gian ấm nhất trong năm ở xứ sở bạch dương, với thời tiết mát mẻ giống Đà Lạt, chứ không tháo mồ hôi hột như ở Hà Nội hay Sài Gòn cùng thời điểm. Nếu đến Moscow vào giữa tháng 6, du khách sẽ được trải nghiệm hiện tượng thú vị này và nếu may mắn, sẽ chứng kiến 1 đêm trắng dài nhất trong năm. Cái đêm trắng ấy cứ bàng bạc khung cảnh hoàng hôn kéo dài đến tận 23 giờ và không gian chiều tà cứ lởn vởn, nhởn nhơ cuối đường chân trời khiến ta mất dần khái niệm đêm khuya. Vào thời gian này, Moscow cũng được màn đêm buông xuống trong vòng 3-4 tiếng, rồi nhanh chóng chuyển sang ngày mới trời lại sáng trưng đến nửa đêm.

Những du khách Việt nào có thói quen đi ngủ lúc 20, 21 giờ rất có thể sẽ bị đêm trắng ở nước Nga đánh lừa thị giác, vì cứ ngỡ đang còn là buổi chiều. Moscow cách Việt Nam 3 múi giờ (12 giờ đêm ở Moscow bằng 9 giờ đêm ở Việt Nam), do đó sự biến đổi đồng hồ sinh học trong mỗi người chúng ta không quá lớn nếu so với du lịch đến Anh quốc hoặc Mỹ. “Trăm năm có một”, khi đã du lịch đến Moscow vào những đêm trắng, có lẽ bạn chớ nên đi ngủ sớm mà hãy thức trọn với nó, hãy tận hưởng “món quà của tự nhiên” dành cho nước Nga. Nếu có điều gì đó còn chút bâng khuâng, thì đó chính là chuyện làm gì đây trong những đêm trắng ấy, không lẽ cứ đứng ngoài phố nhìn mãi lên bầu trời?

Lang thang Mạc Tư Khoa

Những du khách Việt có chút tâm hồn văn nghệ chắc thể nào cũng từng nghe qua ca khúc Giữa Mạc Tư Khoa nghe câu hò Nghệ Tĩnh (nhạc: Trần Hoàn, lời: Đỗ Quý Doãn, chữ Mạc Tư Khoa là phiên âm của Moscow). Sở dĩ nhớ lại điều này vì sinh hoạt về đêm ở Moscow không có tụ điểm nào hát nhạc... Việt Nam! Thay vào đó là vô số vũ trường, quán bar có các ban nhạc rock phục vụ, phù hợp với giới trẻ. Nếu không thích nhạc ồn ào, du khách có thể tản bộ qua khu phố cổ Arbat để lắng nghe đủ loại nhạc cụ và giai điệu do các “nghệ sĩ đường phố” biểu diễn với những tiết tấu nhẹ nhàng, sâu lắng.

Trong nhà hát Bolshoi ở Moscow - Ảnh: Đoàn Xuân Hải

Nói đến nhu cầu giải trí, không thể không nhắc đến nhà hát Bolshoi nổi tiếng khắp thế giới. Đó là nơi bạn sẽ được thưởng thức nhạc giao hưởng, nhạc kịch opera và múa ba lê đặc sắc với giá quy ra tiền Việt khoảng 3 triệu đồng/vé. Đại đa số du khách Việt không “mặn mà” với Bolshoi chẳng phải vì giá vé mà bởi vì nó quá... bác học, xem và nghe xong chỉ lơ mơ hiểu, giống như người Nga xem một tuồng cải lương ở Việt Nam vậy. Nhưng bù lại, khi bước vào khán phòng của nhà hát Bolshoi, bạn sẽ cảm nhận được cái không khí sang trọng của nó và hòa nhập vào một loại hình nghệ thuật đậm đà bản sắc châu Âu, rất thú vị. Sở dĩ gọi là sang trọng vì theo quy định, khán giả đến xem hát tại Bolshoi bắt buộc phải ăn mặc trang trọng, nam cũng như nữ. Trang phục lè phè, mang dép lê không phù hợp với “chốn vương giả” này.

Nếu không muốn xem hát, bạn có thể dành thời gian những đêm trắng ở Moscow đi tham quan và mua sắm. Cũng giống như các thành phố nổi tiếng ở Tây Âu, Moscow hội đủ các chủng loại hàng hóa phục vụ cho nhu cầu shopping của bạn. Trong số đó phải kể đến thương xá Gum, tọa lạc ở Quảng trường Đỏ, đối diện Điện Kremlin hoặc cửa hàng bách hóa Tsum thuộc vào loại lớn nhất Moscow; ngoài ra còn có trung tâm thương mại đa chức năng Evropeiskiy; muốn mua đồ chơi trẻ em thì đến siêu thị Deskiy Mir; thích sưu tầm sách cũ và sách cổ thì ghé vào chuỗi cửa hàng Bookberry... Cuối cùng, trước khi về nước, bạn nên dành thời gian tản bộ qua phố Arbat để mua quà lưu niệm truyền thống do người Nga sản xuất. Mặc dù có niêm yết bảng giá nhưng ở phố Arbat du khách có thể trả giá thoải mái, đừng ngại ngần.

Trần nhà của các sòng bài ở Las Vegas nước Mỹ được người ta thiết kế lúc nào cũng như ban ngày nhằm đánh lừa thị giác của khách chơi, cứ an tâm mà sát phạt vì đinh ninh còn sớm chán, không việc gì phải vội. Đến Moscow hoặc Saint Petersbourg vào những đêm trắng, thị giác của bạn cũng bị đánh lừa y như vậy, cứ an tâm và thoải mái thưởng ngoạn cái không gian huyễn hoặc của đất trời và ghi dấu một chuyến lữ hành khó phai.