Tiểu đường là căn bệnh nguy hiểm, mang tính thời đại nhất hiện nay. Nhiều người biết mình mắc bệnh nhưng không có biện pháp điều trị và dự phòng gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Ảnh minh họa

Theo Tổ chức y tế thế giới, ước tính có khoảng 9% người lớn từ 18 tuổi trở lên mắc bệnh tiểu đường, dự báo đến năm 2030, tiểu đường sẽ là một trong 7 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới. Riêng trong năm 2012, có tới 1,5 triệu người tử vong vì bệnh tiểu đường, 80% các trường hợp tử vong ở các nước có thu nhập trung bình và thu nhập thấp.

Vậy làm thế nào để hạn chế các biến chứng do tiểu đường, có thể chung sống hòa bình với căn bệnh này? Hãy làm theo lời khuyên của các bác sĩ chuyên khoa hướng dẫn sau đây:

Lựa chọn thực phẩm có carbohydrate cẩn thận

Hầu hết các loại thực phẩm đều chứa carbohydrate (carb) bởi khi vào cơ thể chúng đều biến thành glucose tạo năng lượng cho con người hoạt động. Nhiều người cho rằng nếu bị tiểu đường có nghĩa là phải cắt giảm hoàn toàn thực phẩm chứa carb, nhưng không phải như vậy. Có 2 loại thực phẩm chứa carb là carb cao và carb thấp. Những thực phẩm có carb cao bao gồm bánh mỳ, bánh ngọt, cơm, kẹo, đường, nước ngọt..., chúng là những thực phẩm nhiều calories, làm nồng độ glucose trong máu cao, dễ chuyển hóa thành chất béo nếu dư thừa. Trong khi đó những thực phẩm có carb thấp như rau các loại, ngũ cốc nguyên hạt, khoai lang... làm cho lượng đường vào máu chậm hơn, giữ ổn định đường huyết, có tác dụng làm quá trình trao đổi chất của cơ thể chậm, no lâu. Người bệnh tiểu đường cần chọn các thực phẩm có carb thấp, và ăn thành nhiều bữa với lượng ít.

Giảm cân

Nếu bạn bị béo phì hãy bắt đầu giảm cân ngay bây giờ. Đối với bệnh nhân tiểu đường cần giảm cân từ từ, trong chế độ ăn cần giảm chất béo nhiều hơn là giảm carb. Một nghiên cứu tại Mỹ đã chỉ ra ăn nhiều chất béo có nguy cơ mắc tiểu đường cao hơn, nhất là ở nhóm ăn đồ ăn nhanh và thịt. Nhóm ăn nhiều thực phẩm carb (tinh bột) lại không được cho là có nguy cơ cao mắc tiểu đường.

Ngủ đủ giấc

Ngủ quá nhiều hay quá ít đều có thể làm ảnh hưởng đến căn bệnh tiểu đường mà bạn đang mắc phải. Bởi mất ngủ làm cơ thể đói và thèm ăn, nhất là đối với nhóm thực phẩm giàu carb. Điều đó có thể dẫn đến tăng cân, tăng nguy cơ bị các biến chứng của tiều đường như bệnh tim. Vì vậy, hãy duy trì một giấc ngủ đều đặn từ 7- 8 giờ một đêm là tốt nhất cho người mắc bệnh mạn tính.

Tập thể dục

Chọn môn thể thao mà bạn yêu thích –có thể là đi bộ, khiêu vũ, đi xe đạp, hay chỉ là tập những động tác vận động tại chỗ .... Hãy làm bất cứ điều gì để cơ thể được vận động nửa giờ mỗi ngày. Tập thể dục giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, huyết áp, giảm cholesterol, duy trì cân nặng, phòng tránh béo phì. Ngoài ra tập thể dục còn làm giảm căng thẳng và giúp hỗ trợ người bệnh tiểu đường.

Kiểm tra đường huyết hàng ngày

Kiểm tra lượng đường trong máu hàng ngày là cách hữu hiệu giúp người bệnh tránh được các biến chứng bệnh tiểu đường như đau dây thần kinh, tim mạch, bệnh về mắt, thận.... Kiểm tra đường huyết còn giúp người bệnh biết mức độ đường trong máu của mình để từ đó có chế độ ăn uống, vận động hợp lý và theo dõi liệu trình điều trị bệnh của mình có hiệu quả hay không. Bác sĩ có thể giúp bạn thiết lập một mức glucose mục tiêu tùy thuộc vào giai đoạn bệnh của mỗi người.

Học sống thảnh thơi- giảm căng thẳng

Khi người bệnh bị tiểu đường, nếu bị thêm stress có thể làm lượng đường trong máu tăng lên. Hãy loại bỏ những căng thẳng về thể chất và tinh thần bằng các bài tập thư giãn như tập thở, yoga, thiền định, nó có hiệu quả nhất là với những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

Nói không với muối

Giảm lượng muối trong chế độ ăn uống hàng ngày giúp cho con người hạ huyết áp và bảo vệ thận – cơ quan vốn đã chịu nhiều áp lực với căn bệnh tiểu đường. Những thực phẩm đã chế biến, hay thực phẩm đóng gói thường có hàm lượng muối rất cao, cần tránh ăn các loại này. Thay vào đó hãy ăn và sử dụng các nguyên liệu tươi, dùng các loại thảo mộc.

Người từ 51 tuổi trở lên, người mắc bệnh cao huyết áp, tiểu đường, hoặc mắc bệnh thận mạn tính nên nói chuyện với bác sĩ về lượng muối (natri) được ăn mỗi ngày. Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, những người bị bệnh tiểu đường nên giảm xuống dưới 6g mỗi ngày- tầm 1 muỗng cà phê, tuy nhiên bác sĩ có thể khuyên bạn nên ăn lượng thấp hơn.

Nguy cơ biến chứng tim mạch với tiểu đường

Bệnh tim là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của tiểu đường. Để phòng tránh mắc các biến chứng này bạn hãy kiểm tra định kỳ các chỉ số A1C, đây là biện pháp nhằm kiểm soát đường máu trung bình trong 2-3 tháng qua. Những người mắc bệnh tiểu đường có thể kiểm tra hai hoặc nhiều lần trong một năm. Kiểm tra trị số huyết áp, đảm bảo huyết áp mục tiêu dưới 140/80mm Hg. Kiểm tra mức độ cholesterol trong máu để tìm nguy cơ mắc bệnh tim mạch...

Chăm sóc cơ thể sau va đập hoặc bị thâm tím

Tiểu đường làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng và làm chậm quá trình lành vết thương, vì vậy khi người bệnh bị thương hay bị bầm tím do va đập, cần điều trị đầy đủ mới mong khỏi bệnh. Biến chứng bàn chân như biến dạng, loét chân, hoại tử chân là những triệu chứng phổ biến nhất ở bệnh nhân tiểu đường. Cần kiểm tra bàn chân hàng ngày và điều trị, giữ vệ sinh những vết loét, mẩn đỏ, hoặc sưng.

Bỏ thói quen hút thuốc

Những người có bệnh tiểu đường mà nghiện thuốc lá làm tăng nguy cơ tử vong lên gấp đôi. Ngừng hút thuốc để bảo vệ tim và phổi của bạn bởi hút thuốc làm tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tổn thương thần kinh, và bệnh thận.

Lựa chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe

Người bệnh cần tuân thủ một chế độ ăn uống khoa học, hợp lý, theo bệnh trạng của mình. Một số những loại siêu thực phẩm rất tốt cho người tiểu đường như: dâu tây, khoai lang, cá có axit béo omega-3, rau màu xanh đậm. Đối với các thực phẩm đóng gói cần xem kỹ nhãn sản phẩm tránh chất béo bão hòa và chất béo có trans. Dùng dầu oliu thay cho các loại dầu khác.

Đến bác sĩ thăm khám định kỳ

Trung bình các bệnh nhân tiểu đường cần đi khám bác sĩ 2-4 lần một năm. Nếu người bệnh phải dùng insulin hoặc điều trị thường xuyên để duy trì lượng đường trong máu cần phải đi khám thường xuyên hơn. Hàng năm người bệnh nên được kiểm tra mắt, thần kinh, tổn thương thận và các biến chứng khác. Khi đi khám bệnh cần nói với bác sĩ về căn bệnh tiểu đường mà mình đang mắc phải.