Trái tim bảo vệ sự sống của chúng ta. Tim làm việc ngày đêm không ngưng nghỉ và phải đối mặt với rất nhiều hiểm nguy. Trong đó, có nhiều kẻ thù của tim do thói quen tai hại của chúng ta rước về…

ảnh minh họa

Các bệnh tim thường gặp

Theo BS Phạm Nguyễn Vinh - BV Tim Tâm Đức (TP.HCM), ở nước ta có năm bệnh tim mạch thường gặp: bệnh động mạch vành, bệnh van tim, cao huyết áp, tim bẩm sinh và bệnh tim do bệnh phổi.

- Bệnh động mạch vành thường gặp ở độ tuổi 40 - 60, do nhiều nguyên nhân gây ra như: hút thuốc lá, cao huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu. Trong số này khói thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh đối với người trẻ, khoảng từ 25 - 30 tuổi.

- Van tim là bệnh 95% trường hợp mắc phải. Thứ nhất do bệnh van tim hậu thấp, thuở nhỏ bị viêm họng nhưng điều trị không dứt điểm nên vi trùng lây lan làm tổn thương van tim. Thứ hai, bệnh van tim do thoái hóa ở người cao tuổi. Cao huyết áp cũng là nguyên nhân gây bệnh van tim nhưng không nhiều.

- Cao huyết áp là bệnh diễn tiến âm thầm, chỉ phát hiện khi tình cờ đi khám bệnh có đo huyết áp hoặc khám sức khỏe định kỳ. Tới 22% người Việt Nam mắc bệnh cao huyết áp, riêng ở TP.HCM, tỷ lệ này lên đến 27%. Nguyên nhân: thói quen ăn mặn từ bé, ăn nhiều mỡ, nhiều thịt, “phì phèo” thuốc lá cũng gây xơ cứng mạch máu dẫn đến bệnh huyết áp… Cuộc sống quá căng thẳng, nhiều áp lực cũng là “mồi ngon” của bệnh tim mạch.

- Bệnh tim do bệnh phổi: Những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính do thường xuyên tiếp xúc với khói, bụi, hóa chất… về lâu về dài sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch.

- Bệnh tim bẩm sinh chiếm tỷ lệ tám phần ngàn trên số lượng trẻ em chào đời. Mỗi năm, có một triệu em sinh ra thì có từ 8.000 - 10.000 trường hợp mắc bệnh tim bẩm sinh. Việc điều trị bệnh chủ yếu là phẫu thuật. Hiện nay, TP.HCM có năm trung tâm chuyên phẫu thuật tim bẩm sinh: Viện tim, BV Tim Tâm Đức, BV Nhi Đồng 1, BV Nhi Đồng 2 và BV Đại học Y dược TP.HCM. Vấn đề chính không phải là điều trị mà là chi phí. Hiện, trung bình một ca phẫu thuật tim bẩm sinh tốn khoảng 80 triệu.

 

Phòng bệnh

Để phòng bệnh tim bẩm sinh cho con, người mẹ cần chích ngừa rubella trước khi có thai. Rubella là một trong những nguyên nhân gây bệnh tim bẩm sinh cho trẻ em. Trong lúc mang thai, đặc biệt hai tháng đầu, thai phụ không nên tự ý uống bất cứ loại thuốc nào. Khi có bệnh hoặc dùng thuốc bổ sung cho thai khỏe, phải tuân theo chỉ định của bác sĩ. Việc phòng bệnh chỉ mang tính tương đối, vì còn có một số bệnh tim bẩm sinh mà đến nay chưa rõ nguyên nhân. Nhưng có một điều khá rõ là nếu mẹ bị tim bẩm sinh nhưng không được điều trị bằng phẫu thuật thì khi sinh con, nguy cơ bé mắc bệnh tim bẩm sinh cao hơn những bé có mẹ khỏe mạnh.

Bệnh tim do bệnh phổi là bệnh có thể phòng ngừa hữu hiệu. Cần tránh xa khói thuốc lá, ô nhiễm môi trường, nhiều bụi…

Bệnh cao huyết áp muốn phòng ngừa cần lên kế hoạch ngay từ khi bé bắt đầu ăn dặm, lúc sáu tháng tuổi. Tuổi này cần nêm nhạt hơn các món ăn của cha mẹ, ăn nhạt vừa phòng bệnh cao huyết áp vừa phòng bệnh thận từ xa. Tránh xa hàng quán bằng cách tập cho bé ăn sáng tại nhà và tránh các cửa hàng thức ăn nhanh, các món đồ hộp, thịt hun khói nhiều mỡ, muối… Nếu đã trưởng thành, cần thay đổi thói quen ăn uống, ăn nhạt hơn.

Đối với bệnh mạch vành, việc phòng bệnh ngoài thể dục, chế độ ăn uống hợp lý thì cần bỏ hút thuốc lá. Do nicotin trong thuốc lá làm xơ cứng mạch máu, thần kinh nên khả năng dẫn truyền cảm giác đau giảm, che lấp triệu chứng của bệnh động mạch vành. Do đó, khi phát hiện bệnh thường đã nặng.

Để phòng bệnh van tim, cần điều trị dứt điểm bệnh viêm họng ngay khi còn bé, theo đúng toa bác sĩ. Việc tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày một tiếng có khả năng ngăn ngừa bệnh tim mạch rất hiệu quả. Tuy nhiên, đã có không ít trường hợp cố gắng tập thể dục cả buổi rồi sau đó nghỉ vài ngày mới quay lại tập. Tính ra thời lượng như nhau, nhưng cách tập này lại làm mệt tim, vì tim phải tăng nhịp đập trong thời gian quá dài, khiến cơ thể mệt mỏi và sợ tập, ngại tập. Nếu tập thể dục để phòng bệnh tim, cần tập đều đặn mỗi ngày một tiếng đồng hồ. Người cao tuổi cần tập nhẹ nhàng tùy theo sức của mình và tư vấn bác sĩ trong trường hợp có bệnh tim mạch hoặc bệnh mạn tính không lây. Cần ngưng tập thể dục nếu thấy mệt mỏi.