Bài viết của Jens Asbjørn Bøgen

Từ nơi lưu vong ở London, Mikhail Khodorkovsky – một trong những nhân vật đối lập chính trị nổi tiếng nhất của Nga – tuyên bố rằng “những ngày của Điện Kremlin đã được đếm ngược”.

Cựu ông trùm dầu mỏ, người từng ngồi tù hơn mười năm, hiện bị Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) cáo buộc âm mưu lật đổ Tổng thống Vladimir Putin.

Quyền lực mang tính thao túng

Khodorkovsky gần đây đã viết một bài bình luận trên iNews, trong đó ông cho rằng đặc điểm nổi bật nhất của Putin là thói quen tiêu diệt các đối thủ chính trị dưới những cái cớ “phi chính trị”.

Theo ông, chiến thuật này nhằm che đậy bản chất thực sự của chế độ độc tài ở Moscow.

Ông trích dẫn các nhà kinh tế Sergei Guriev và Daniel Treisman, những người từng mô tả các nhà lãnh đạo kiểu này là “những nhà độc tài thao túng” – tức là những người che giấu sự đàn áp của mình đằng sau lớp vỏ hợp pháp và lòng yêu nước. Và Khodorkovsky biết rõ điều đó từ chính trải nghiệm cá nhân của mình.

Sau khi công khai gọi Putin và các đồng minh của ông là “bọn trộm cắp và quan chức tham nhũng”, Khodorkovsky đã bị bắt giữ với những cáo buộc kinh tế bị xem là dàn dựng.

Ông phải chịu mười năm tù trong các trại giam xa xôi, từ biên giới Mông Cổ đến Phần Lan, và suýt mất mạng vì điều kiện khắc nghiệt.

Trong những năm bị giam giữ, ông từng bị bạn tù tấn công bằng dao và nhiều lần tuyệt thực đến mức cận kề cái chết.

“Cả nước Nga và thế giới đều hiểu rõ rằng đó là cuộc đàn áp một đối thủ chính trị,” ông viết trong bài trên iNews.
“Nhưng trong suốt thời gian tôi bị giam, Putin luôn kiên quyết phủ nhận mọi động cơ chính trị đằng sau bản án.”

FSB mở lại cuộc săn đuổi – nỗi lo trong Điện Kremlin

Nhiều năm sau khi được trả tự do, các cơ quan an ninh Nga lại một lần nữa nhắm vào ông. Hai tuần trước, FSB cáo buộc Khodorkovsky và 22 thành viên thuộc Ủy ban Chống Chiến tranh của Nga (mà ông đồng sáng lập năm 2022) âm mưu đảo chính.

Theo tuyên bố chính thức, họ bị cho là đang chuẩn bị một “cuộc lật đổ vũ trang”, là thành viên của một “tổ chức khủng bố” và tài trợ cho “các lực lượng vũ trang dân tộc chủ nghĩa Ukraine”.

Khodorkovsky bác bỏ các cáo buộc này, khẳng định nguyên nhân thực sự là chính trị.

Ông chỉ ra rằng vào tháng 10 năm 2025, một nhóm các nhân vật đối lập Nga lưu vong đã thành lập “Nền tảng Lực lượng Dân chủ Nga” trong khuôn khổ Hội đồng Nghị viện của Hội đồng châu Âu (PACE).

Sáng kiến này được giới thiệu với các chính phủ phương Tây như một “hội đồng lập hiến tạm thời” – một mô hình mang tính biểu tượng đối trọng với chế độ Putin.

Theo ông, sự quan tâm đột ngột của FSB phản ánh sự lo ngại rõ rệt của Điện Kremlin trước bước phát triển này.

“Quy mô của chiến dịch cho thấy quyết định được đưa ra ở cấp tổng thống,” ông nói.

Một bước đột phá mang tính biểu tượng

Lần đầu tiên kể từ khi Nga bị đình chỉ khỏi PACE vào năm 2022, hội đồng này đã bỏ phiếu mời các đại diện của phe đối lập chống chiến tranh tham gia, thay vì các quan chức của Putin.

Mặc dù bước đi này chủ yếu mang tính tượng trưng, Khodorkovsky cho rằng nó có ý nghĩa rất lớn:

“Tôi chỉ có một cách lý giải,” ông viết.
“Tính chính danh quốc tế của phe đối lập Nga có thể trở thành yếu tố quyết định trong trường hợp xảy ra biến động quyền lực đột ngột.”

Ông ám chỉ rằng nếu Putin – nay đã 73 tuổi – qua đời hoặc mất khả năng điều hành, giới tinh hoa cầm quyền Nga sẽ đối mặt với một tương lai bất định.

Bởi tất cả các thể chế trung tâm của đất nước – từ tòa án đến quốc hội – đều do Điện Kremlin kiểm soát, một lực lượng đối lập được các nền dân chủ phương Tây công nhận có thể trở thành thế lực hợp pháp duy nhất trong nước Nga hậu Putin.

Gót chân Achilles của chế độ

Theo Khodorkovsky, viễn cảnh này khiến Điện Kremlin sợ hãi hơn bất kỳ lệnh trừng phạt nào từ phương Tây.

“Putin sợ điều này hơn cả tên lửa hành trình Tomahawk,” ông nói.

Ông cho rằng sự công nhận quốc tế ngày càng tăng đối với phe dân chủ Nga chính là điểm yếu cốt lõi – “gót chân Achilles” – của chế độ Putin.

Dù không thể đoán được khi nào sự thay đổi sẽ xảy ra, Khodorkovsky khẳng định:

“Giờ đây, chúng ta đã biết điểm yếu then chốt – gót chân Achilles – của chế độ Putin.”

Ông kết luận rằng những nỗ lực điên cuồng của Moscow nhằm bôi nhọ phe đối lập chỉ cho thấy nỗi sợ hãi sâu sắc bên trong hệ thống:

“Hành động của họ cho thấy một điều rõ ràng – chính bản thân chế độ này tin rằng điều đó có thể xảy ra rất sớm.”

(Nguồn: Ziare.com, iNews, Hội đồng châu Âu, Reuters)

„Wir kennen jetzt die Schwäche des Putin-Regimes“, so ein prominenter russischer Dissident