Article by Finn Michalski
Lách lệnh trừng phạt phương Tây, Nga tung ra một đội tàu cũ kỹ nhưng khổng lồ, vừa mang lại lợi nhuận cho Điện Kremlin, vừa gieo rủi ro khủng khiếp cho môi trường toàn cầu.
Kể từ khi phát động chiến tranh xâm lược Ukraine, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tìm cách phá vỡ vòng vây cấm vận phương Tây bằng một thủ đoạn nguy hiểm: vận hành một “hạm đội bóng tối” gồm hàng trăm tàu chở dầu cũ nát len lỏi qua các đại dương để tiếp tục xuất khẩu dầu.
Theo nghiên cứu mới nhất của S&P Global Market Intelligence, gần 1/6 số tàu chở dầu toàn cầu hiện nay đang phục vụ cho mạng lưới buôn lậu dầu mỏ của Nga. Điều này không chỉ chứng minh lệnh trừng phạt phương Tây thiếu hiệu quả, mà còn đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với môi trường.
Thực tế, một vụ tai nạn tàu chở dầu ngoài khơi Biển Đen đã gây ra thảm họa tràn dầu, đến nay người dân địa phương vẫn phải gánh chịu hậu quả.
Nguy cơ tạo ra “ngành công nghiệp ma” vượt khỏi khuôn khổ chiến tranh
New York Times cảnh báo, từ Nga và Iran ở vai trò người bán cho đến Trung Quốc và Ấn Độ với tư cách người mua, một ngành vận tải biển ngầm quy mô lớn đang hình thành. Xu hướng này thậm chí có thể kéo dài ngay cả sau khi chiến tranh Ukraine kết thúc, phá vỡ hoàn toàn các công ước thương mại quốc tế.
Chuyên gia an ninh hàng hải Ian Ralby nhận định: “Các lệnh trừng phạt không loại Nga khỏi thương mại, mà chỉ đẩy họ ra ngoài thị trường hợp pháp. Thay vì cắt đứt, phương Tây vô tình tiếp sức cho sự hình thành của một nền thương mại ngầm.”
Hạm đội bóng tối ngày càng phình to
Theo S&P, đầu năm nay “hạm đội bóng tối” của Putin đã tăng lên khoảng 940 con tàu, tức tăng 45% chỉ trong vòng một năm. Sự bùng nổ này cho thấy Moscow không chỉ thích nghi mà còn tận dụng lệnh trừng phạt để củng cố mạng lưới vận tải ngầm.
Liên minh châu Âu (EU) gần đây đã phải điều chỉnh cách áp dụng trừng phạt, đưa khoảng 500 con tàu vào danh sách đen, nhằm ngăn cản chúng cập cảng. Mỹ, Anh, Canada và Úc cũng triển khai các biện pháp tương tự đối với những tàu nằm trong hạm đội này.
Tuy nhiên, rõ ràng là trò chơi mèo vờn chuột giữa các nước phương Tây và Điện Kremlin vẫn chưa có hồi kết. Putin vẫn tận dụng từng kẽ hở để duy trì dòng tiền cho cỗ máy chiến tranh, bất chấp hậu quả toàn cầu.