Ảnh nguồn Baonga.com

Dù đã đầy đủ về vật chất nhưng cái Tết ở Nga vẫn còn thiếu một điều quan trọng nhất - đó là sự ấm áp của quê hương. Được đón Tết cùng gia đình ngay trên mảnh đất chôn rau cắt rốn của mình là cảm giác không thể nào so sánh được…

     Những ngày cuối năm đang dần trôi qua, cảm xúc trong tôi lại trào dâng. Đó không hẳn là cảm giác buồn, không hẳn là cảm giác nhớ, không hẳn là tiếc nuối… Có lẽ đó là tất cả những cảm giác trên, hòa lẫn vào nhau.  Nhất là khi ta ở một nơi cách xa quê hương, đất nước, gia đình, bạn bè thân thuộc hàng vạn dặm. Nơi mà khi mùa Xuân đang về trên Tổ quốc thân yêu, ở đó ta không gặp khuôn mặt quê hương qua tiếng chim hót líu lo, những nụ hoa vừa nhú, những chùm quả căng tròn đầy nhựa sống, cây cối đâm chồi mà chỉ thấy những cành cây khẳng khiu, trụi lá, ngày ngắn hơn đêm, ngập một màu tối sẫm. Nơi không có mưa phùn và mặt hồ phủ một màu bảng lảng khói sương. Nơi không có dập dìu nam thanh nữ tú với đủ mọi sắc màu hòa lẫn với sắc màu của cây cỏ, đất trời, hòa với sắc màu của đào, mai tươi thắm trong những phiên chợ Xuân. Nơi chỉ có một màu trắng xóa mênh mông của tuyết… thì ta càng cảm nhận điều đó rõ ràng hơn bao giờ hết. Càng khát khao được quay lại với ký ức tuổi thơ, với mùa Xuân trên quê hương, nơi những người thân yêu nhất đang chờ đợi.

    Và cứ thế đã tròn 25 năm xa quê hương, cứ mỗi độ Xuân về, ký ức về những ngày Tết lại ùa về trong tôi, cảm xúc lại dâng trào như những dòng sông đổ về biển cả...

Chúng tôi sang Nga học từ cuối những năm 80 của thế kỷ trước. Ngày Mùng 1 Tết đầu tiên xa nhà, tôi đón Tết ở giảng đường. Những ngày Tết là những ngày sinh viên chúng tôi bước vào mùa thi. Đêm 30 Tết đầu tiên xa nhà chúng tôi vẫn phải chuẩn bị ôn thi, chỉ làm một mâm cơm nhỏ, một con gà luộc và một ít trái cây, thắp hương cúng tổ tiên ông bà. Cảm giác nhớ gia đình trở nên cồn cào, da diết… Lũ con gái thì ôm nhau khóc. Tụi con trai thì ngồi thẫn thờ, đứa thì giở ảnh gia đình ra xem, đứa thì lấy ghi ta chơi một bản Romance buồn, kể cả đứa gan lì nhất mắt cũng rưng rưng ngấn lệ… Nhưng rồi chúng tôi cũng vẫn phải gạt nước mắt để vùi đầu vào chồng sách vở, chuẩn bị để sáng hôm sau đi thi. Năm mới đến khi mà hoàn toàn không có cảm nhận năm cũ đã kết thúc. Tết đầu tiên xa quê hương buồn đến nao lòng và từ bây giờ một cái Tết thực sự với đầy đủ ý nghĩa của nó với tôi chỉ còn trong ký ức…

     Những năm sau này khi thế giới đổi thay, điều kiện thông thương cũng dễ dàng hơn trước nhiều, chúng tôi đã có những cái Tết thật đầy đủ về vật chất, không kém gì ở Việt Nam. Mâm cỗ cúng Giao Thừa ngày Tết cũng đầy đủ bánh chưng xanh, giò lụa, măng, bóng, miến, xôi gấc… Tất cả những thực phẩm thiết yếu dành cho ngày Tết, không thiếu một thứ gì từ lá dong, đỗ xanh, gạo nếp, lạt, tôm, bóng… được bày bán khắp trong các chợ có người Việt Nam tại Matxcơva như Liublino, Rưi bắc, Mê Công. Lịch Tết muôn hình muôn vẻ cũng được bày bán. Nếu bạn muốn có một cành đào hay một cây quất thì điều đó cũng không còn là quá khó… Khu tôi ở cũng là một khu có tập trung nhiều gia đình Việt Nam. Dù ăn tết ở Nga nhưng chúng  tôi vẫn thường tổ chức nấu bánh chưng cùng bà con trong khu và cho các cháu nhỏ có dịp được xem cảnh bố mẹ, các bác chuẩn bị cho ngày Tết như gói bánh chưng, bánh tét, giò… Tết của người Việt trong khu tôi cũng đầy đủ không thiếu thứ gì, có nhà còn làm cả mứt tết như mứt dừa, mứt khoai tây, cà rốt... Nói chung không khí chuẩn bị rất tấp nập và bận bịu. Có lúc tôi còn cảm thấy ở Nga, người Việt chuẩn bị Tết còn chu đáo và bận bịu hơn cả ở Việt Nam vì ở Việt Nam mọi người bây giờ thường mua bánh chưng và mứt tết, còn ở đây bà con thường cố gắng tự làm nhiều thứ để có được không khí của ngày Tết quê hương.

     Giờ đây, dù đã đầy đủ về vật chất nhưng cái Tết ở Nga vẫn còn thiếu một điều quan trọng nhất - đó là sự ấm áp của quê hương. Được đón Tết cùng gia đình ngay trên mảnh đất chôn rau cắt rốn của mình là cảm giác không thể nào so sánh được. Những dịp ấy luôn làm tôi vô cùng cảm động bởi được sống trong hơi thở ấm áp tình thương của tất cả những người thân hai bên nội, ngoại. Đặc biệt là các con của tôi, được cảm nhận không khí Tết ấm cúng, được hiểu biết thêm về phong tục của ông bà, tổ tiên. Các cháu được gặp gỡ và làm quen với tất cả những người thân trong gia đình. Các cháu rất nhớ ngày Mùng 1 Tết được về thăm quê tại làng Mọc, Nhân Chính, Hà Nội. Được ông bà dẫn đi thăm làng, đình làng, ao làng và nghe ông nội kể về những kỷ niệm tuổi thơ của ông. Ông dẫn các cháu đi xem ao làng – nơi ông cùng các bạn bơi lội đùa nghịch ngày xưa, ông kể về các lễ hội của làng Mọc và kể về những trò chơi của trẻ con thời xa xưa như bắt cá, bắn súng cao su...

   Tất cả những điều đó giờ đây chỉ còn là ký ức. Một ký ức thật đẹp mà cứ mỗi dịp Xuân về, khi nhớ lại lòng tôi lại thấy nao nao… Năm nay lại một cái Tết nữa tôi xa quê hương, không được đón Tết cùng với gia đình và những người thân. Còn bao nhiêu mùa Xuân nữa ở phía trước sẽ là như vậy? Những cảm xúc bồi hồi, xúc động, nỗi nhớ quê hương, gia đình da diết lại dội về trong tôi. Một hồi chuông điện thoại và một giọng nói thân thương của chị gái tôi từ quê nhà vào một buổi chiều 30 Tết tĩnh lặng đã làm bật lên tiếng lòng tôi:

              “Tết này con đã không về được

              Nhớ lắm con đường, nhớ bước chân…

              Cha già, mẹ yếu, trời sương gió

              Day dứt lòng con nỗi nhớ thương.

              Tết này em đã không về được

              Bỗng nhớ chị yêu đến nao lòng

              Chiều nay chị gọi lòng xao xuyến

              Ký ức dội về những ấu thơ… 

              Tết này con đã không về được

              Đất Mẹ vào xuân nắng có hồng?

              Biển đảo ngoài khơi anh có lạnh?

              Xin gửi tấm lòng với nước non…”

     QH - Hội Luật gia Việt Nam

Hội VHNT Việt Nam tại Liên bang Nga

̣(Bài viết đã đăng trên Tạp chí Quê hương tại Việt Nam)