Tháng giêng non thương mùa nắng hạ Tháng giêng non thương mùa nắng hạ , Người xứ Nghệ Kiev
Tản văn của Trần Hiền
Những con nắng vàng mùa hè đã về trong hương thơm lúa chín. Chúng gieo vào lòng người khoảng trời mênh mông rực rỡ chói chang giữa cái nắng đầu hè. Mỗi lần lướt qua ngắm nhìn những bông lúa trĩu vàng tung tăng trong gió, lòng tôi bỗng xốn xang lạ kỳ. Thấy hình hài như khôn lớn hơn trong bữa cơm thơm tho mùi đất, mùi bùn.
Trên cánh đồng vàng ngày xưa ấy, dáng mẹ với chiếc liềm cong cong thoăn thoắt cắt từng nhúm lúa trĩu nặng. Thuở ấy, làm chi
có máy gặt, máy bung như chừ nên gặt bộ, đập lúa là chính. Vì thế nên vào mùa gặt đàn bà dưới ruộng- đàn ông trên bờ, con trâu đi theo sau lưng gặm vạt cỏ xanh tươi, tiếng sáo diều trầm bổng trên bầu trời mênh mông xanh ngát. Mỗi sáng thức dậy, tôi thật sự không kìm được xuyến xao khi trước mắt mình là cánh đồng trải dài một màu vàng óng ả, lấp ló dáng hình mẹ cha qua bao mùa gặt vẫy gọi đứa con thơ trên cánh đồng.
Trưa nắng, anh chị tôi ăn vội miếng cơm để ra đồng chở lúa cho kịp nắng giòn. Không biết đã đi qua bao mùa gặt, đi qua bao đận nắng mưa khét trời mềm đất nhưng cứ thấy lúa chín là trong lòng dâng trào nỗi niềm khó tả. Ôi, mảnh đất quê hương nồng đượm mùi bùn và bàn tay con người chính là “ hoa đất”, là “vàng mười”. Rằng “ bàn tay ta làm nên tất cả, có sức người sỏi đá cũng thành cơm”! Tôi nhìn anh chị tôi, nhìn nụ cười của anh chị dưới cái nắng gắt đúng bữa trưa hè, mồ hôi rơi trên mặt trên tóc như suối nước, lòng thầm thán phục và bội phần quý trọng.
Hạt lúa củ khoai giữa mùa nam nắng
Bưng chén cơm ăn sao đắng cả lòng
Mẹ và dì tôi đội nón ra đồng. Tôi lẳng lặng nhìn lên cái nón tả tơi vì mưa nắng, hình ảnh nón lá gần gũi quen thuộc đi theo ba mẹ suốt cả cuộc đời. Nhìn bóng mẹ nhấp nhô nón cời đi ra đồng mà lòng không khỏi khôn nguôi nhớ về ngày tháng xưa cũ. Tôi nghĩ, dẫu có tiền trăm bạc vạn cũng không thể đong đếm hết tình cảm của người dân quê tôi dành cho chiếc nón cời. Chiếc nón gắn bó từ thưở dòng sữa ngọt ngào còn đọng trên đôi môi, cứ thế mà nuôi lớn biết bao phận người...
Tôi nhớ trong một tản văn mùa cũ, có lần tôi viết: “Rơm rạ xót đến từng làn da thớ thịt nhưng lại cho người nông dân có cơm ăn, áo mặc, cho trẻ con được đến trường và hơn thế nữa. Kí ức tuổi thơ thấm sâu vào tiềm thức luôn gắn chặt với cánh đồng quê hương mà đám con nhà nông làm sao có thể quên được”.
Gió nồm chiều thổi lên mát rượi, con mương nhỏ chảy ngang xóm nhỏ, khuất sau hàng tre làn khói trắng lơ lửng giữa bầu trời. Cánh diều giấy giờ không còn tung bay trên cánh đồng ngút gió, con trai tôi và lũ bạn thả những cánh diều bằng vải sặc sỡ màu sắc. Trong đôi mắt tôi bỗng hiện ra hình ảnh cánh đồng khô khốc nứt nẻ, bờ ruộng vừa hẹp vừa cao nhiều lần vấp té như ghim từng mảnh từng mảnh vào da thịt, càng đi xa lại càng thấy cồn cào nỗi nhớ. Nhớ con Duyên, thằng Hùng, thằng Bờm...nhớ cánh diều tuổi thơ quá mấy bọn bây ơi!
Cứ đến mùa gặt, mỗi lần chạy xe ngang qua đường làng, tôi đều bị mắc phải mấy cọng rơm đang được phơi giữa cái nắng như thiêu như đốt đầu hạ. Mẹ vẫn đang lúi húi trên đồng ôm trọn những bó lúa vào lòng mặc cho cơn sốt, hơi nóng hầm hập bủa vây lồng ngực. Hơn nửa đời người gắn bó với lúa, mẹ tôi đã thấm thía cái cực vì lúa và cái khổ vì không có lúa. Lúa là ngọc trời, lúa nuôi sống tâm hồn và cuộc đời tất cả chúng ta.
Lặng lẽ trải bạt phơi lúa tôi đi tìm bàn tay thô ráp nắng cháy của mẹ giữa trưa hè. Nắng càng gay gắt thì càng được nâng niu, trân trọng. Bởi rứa, khi nắng lên hầu như không có thời gian để nghỉ ngơi mà phải tranh thủ hết sức có thể để nhanh chóng làm khô đống lúa đang vùng vẫy khắp hiên nhà. Phơi khô nhanh nhanh còn được hít hà mùi thơm của gạo mới, cơm mới...
Là vì trân quý, mùa hè đến, mùa lúa về. Thương lắm, quý lắm những bàn tay vàng của người nông dân!