Vi nhựa đã xâm nhập vào hầu như mọi hệ sinh thái, từ những nơi sâu thẳm của đại dương đến những nơi xa xôi như Bắc Cực. Vào năm 2024, các nhà khoa học ở New Mexico đã bắt đầu tìm hiểu sâu hơn ở 52 mẫu khám nghiệm tử thi, phát hiện các hạt vi nhựa đã len lỏi vào trong gan, thận và não người, chuyên trang dinh dưỡng Mỹ Eating Well đưa tin.

Những hạt nhựa nhỏ này là tàn dư của những nguồn cung nhựa khổng lồ trên thế giới và cho đến nay, vẫn chưa rõ sự tích tụ của chúng trong cơ thể con người có tác động gì đối với sức khỏe. Tuy nhiên, Eating Well đã nói chuyện với chuyên gia và mặc dù không có cách nào để tránh hoàn toàn vi nhựa, có những cách để hạn chế sự tiếp xúc, đặc biệt là khi nói đến thực phẩm.

Vi nhựa có nguy hiểm không?

Vi nhựa dường như có mặt ở khắp mọi nơi trong cơ thể con người cũng như trong môi trường. Các nghiên cứu đã phát hiện ra chúng trong nước tiểu, phân, máu, sữa mẹ và các cơ quan của con người. Nhưng sự tích tụ này trong cơ thể chúng ta có nguy hiểm không? "Thật không may, chúng ta chưa thể đưa ra câu trả lời chắc chắn", Tiến sĩ Lili He, nhà hóa học phân tích và là trưởng khoa Khoa học thực phẩm tại Đại học Massachusetts Amherst, Mỹ, cho biết.

Không có đủ bằng chứng để liên kết trực tiếp giữa vi nhựa và bệnh tật. Tuy nhiên, dữ liệu ban đầu cho thấy những mảnh nhựa nhỏ không có lợi. Những nghiên cứu ban đầu này cho thấy vi nhựa có khả năng ảnh hưởng đến những điều sau:

- Gây viêm: "Có những nghiên cứu cho thấy vi nhựa có thể gây viêm trong tế bào", tiến sĩ He nói. Điều này đáng lo ngại vì tình trạng viêm là tác nhân gây ra một số bệnh tật, bao gồm tiểu đường, ung thư, bệnh tim mạch, rối loạn thoái hóa thần kinh và các bệnh phổi mãn tính như COPD.

- Tiêu hóa: Một nghiên cứu cho thấy vi nhựa trong ruột có thể làm gián đoạn quá trình tiêu hóa và gây ra chứng loạn khuẩn - mất cân bằng giữa vi khuẩn có lợi và có hại.

- Tiêu thụ kim loại nặng: Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng vi nhựa có thể hoạt động như một nam châm đối với kim loại nặng, như asen, cô đặc chúng lại rồi đưa chúng vào nguồn cung cấp thực phẩm hoặc cơ thể chúng ta.

- Tỷ lệ ung thư: Một nhóm các nhà nghiên cứu New Zealand cho rằng vi nhựa có thể liên quan đến sự gia tăng ung thư ruột kết trên toàn cầu ở những bệnh nhân dưới 50 tuổi. Họ cho biết vi nhựa có thể làm hỏng lớp niêm mạc ruột kết và làm giảm tác dụng bảo vệ của nó, khiến một người dễ mắc ung thư hơn.

- Sa sút trí tuệ: Trong một nghiên cứu gần đây, các nhà nghiên cứu tìm ra mối liên hệ với chứng mất trí nhớ. Các tác giả không chỉ thấy nồng độ vi nhựa đáng kể trong não người mà còn phát hiện ra rằng sự tích tụ vi nhựa thậm chí còn lớn hơn ở những người được chẩn đoán mắc chứng sa sút trí tuệ.

Vật dụng thải ra hàng tỷ hạt vi nhựa trong 30 giây

Nhà bếp là một nơi có nhiều nhựa. Các sản phẩm nhựa thường bền và nhẹ, và việc sử dụng chúng đã trở thành một lối sống hàng ngày của chúng ta. Đồ dùng nhà bếp và thiết bị bằng nhựa rất hữu ích để thực hiện các hoạt động thông thường, chẳng hạn như chuẩn bị, chế biến thực phẩm, phục vụ bữa ăn và lưu trữ thực phẩm và đồ uống.

Là một trong những thiết bị nhà bếp phổ biến, máy xay sinh tố là công cụ đa năng để trộn thực phẩm và chất lỏng. Một số máy xay có chức năng nghiền các vật cứng, chẳng hạn như hạt cà phê, đá và các thực phẩm đông lạnh.

Một nghiên cứu được công bố tháng 4 năm 2023 đã cố gắng tìm hiểu xem máy xay sinh tố bằng nhựa có giải phóng ra vi nhựa trong quá trình sử dụng hay không.

Các nhà nghiên cứu đến từ Úc mô tả máy xay sinh tố có một động cơ giúp lưỡi thép không gỉ cắt nhỏ các vật thể trong cối xay nhựa. Chuyển động xoắn ốc mạnh tạo ra lực cắt đáng kể, có khả năng dẫn đến ma sát giữa các vật thể được cắt nhỏ và thành bên trong của cối xay nhựa.

“Sự tương tác như vậy có thể ảnh hưởng đến tính toàn vẹn của vật liệu nhựa và giải phóng các mảnh vụn nhựa không mong muốn vào thực phẩm hoặc nước trái cây, dẫn đến mối lo ngại về ô nhiễm vi nhựa và thậm chí là nano nhựa”, các nhà nghiên cứu cho biết.

Và khi các nhà khoa học sử dụng máy xay sinh tố để nghiền nát các khối đá, họ phát hiện ra rằng hàng tỷ hạt vi nhựa được giải phóng chỉ sau 30 giây xay nhuyễn.

"Nếu khối đá có cạnh sắc, giống như một số loại thực phẩm cứng, nó có thể bóc ra rất nhiều nhựa", Cheng Fang, một nhà hóa học tại Đại học Newcastle, Úc và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.

Kết luận, các nhà nghiên cứu cho rằng lượng phát tán vi nhựa đáng kể này là một lời cảnh báo mạnh mẽ rằng chúng ta nên cẩn thận khi sử dụng máy xay sinh tố nhựa để làm nước ép hoặc nghiền nát thực phẩm.

“Vi nhựa và hạt nano nhựa là một vấn đề rộng lớn nhưng khó nhìn thấy và chúng ta có khả năng tiếp xúc với chúng ở mức độ lớn hơn mức chúng ta nhận thức được. Do đó, đánh giá rủi ro được khuyến nghị để hỗ trợ cho việc quản lý và quy định hướng đến an toàn sản phẩm nhựa”, các nhà nghiên cứu viết trong báo cáo đăng trên hệ thống dữ liệu khoa học Science Direct.

Giảm tiếp xúc với vi nhựa

Không có cách nào để tránh hoàn toàn vi nhựa. Tin tốt là có những cách bạn có thể thực hiện để giảm thiểu tiếp xúc với nhựa, đặc biệt là trong thực phẩm, theo Eating Well. Tiến sĩ He cho biết một trong những cách hiệu quả nhất để làm điều này là giảm thiểu số lượng bề mặt nhựa mà thực phẩm của bạn chạm vào. Cách thực hiện như sau:

- Chọn máy xay sinh tố và máy chế biến thực phẩm bằng thủy tinh. Đây sẽ là cách giúp cho món sinh tố của bạn giảm tiếp xúc với nhựa.

- Vứt bỏ chai nước bằng nhựa. Đầu tư vào chai nước tái sử dụng không phải bằng nhựa là một cách dễ dàng và tiết kiệm chi phí để giảm thiểu tiếp xúc với vi nhựa. Một lít nước đóng chai có thể chứa 100.000 hạt vi nhựa.

- Hãy cẩn thận với túi trà. Khi tiếp xúc với nước nóng, vật liệu được sử dụng để làm nhiều túi trà giải phóng nhiều hạt vi nhựa gấp bảy lần so với cốc nhựa dùng một lần. Hãy tìm túi trà làm từ vật liệu không phải nhựa hoặc chọn trà lá rời.

- Sử dụng thớt không phải nhựa. Sử dụng thớt nhựa là cách chắc chắn để đưa vi nhựa vào thức ăn của bạn. Thay vào đó, hãy chọn thớt gỗ hoặc kim loại.

- Tránh cho hộp đựng thực phẩm bằng nhựa vào lò vi sóng. Mặc dù một số loại nhựa an toàn hơn những loại khác trong việc bảo quản thực phẩm, nhưng hãy luôn chuyển thực phẩm vào hộp thủy tinh hoặc gốm trước khi hâm nóng lại.

- Dùng nước đã được lọc. Tiến sĩ He khuyên bạn nên lọc nước máy. Một nghiên cứu cho thấy các thiết bị lọc vi mô có hiệu quả tốt nhất, loại bỏ 78% đến 100% vi nhựa khỏi nước uống.

- Mang túi tái sử dụng đến cửa hàng. Mặc dù bạn có thể đã mang túi tái sử dụng đến siêu thị, nhưng bạn cũng nên đầu tư vào một bộ túi bằng vải để đựng riêng trái cây và rau củ.

Trà My

Theo Eating Well, Science Direct

https://soha.vn/1-vat-dung-quen-thuoc-giai-phong-hang-ty-hat-vi-nhua-trong-30-giay-lam-the-nao-de-tranh-198250422163259438.htm