Với tốc độ lây lan nhanh chóng và có liên quan đến hội chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh, virus Zika đang trở thành mỗi lo ngại đối với nhiều quốc gia trên quy mô toàn cầu. Để ứng phó với diễn biến phức tạp của virus Zika, Bộ Y tế đang khẩn trương triển khai nhiều biện pháp ứng phó với loại virus nguy hiểm này.

Virus Zika đang lây lan rất nhanh tại 27 quốc gia, vùng lãnh thổ thuộc khu vực châu Mỹ và đã xuất hiện tại một số nước châu Âu. Hàng nghìn trẻ em gần đây khi sinh ra đã bị dị tật teo não, được cho là có liên quan tới virus Zika, gây lo ngại trên toàn cầu.

Tổ chức Y tế thế giới ước tính, hiện có khoảng 3 – 4 triệu người bị nhiễm virus Zika, với những biểu hiện bệnh gần giống sốt xuất huyết như: phát ban, đau cơ khớp, đau đầu, viêm kết mạc... Hầu hết các ca bệnh có biểu hiện nhẹ và vừa hoặc không có biểu hiện triệu chứng. Thời gian ủ bệnh từ 3 đến 12 ngày.

Nguyên nhân virus Zika lây truyền nhanh là do người dân chưa từng phơi nhiễm với virus Zika nên không có miễn dịch trong cộng đồng. Hơn nữa, loại muỗi vằn (Aedes) truyền virus Zika phổ biến ở hầu hết các nước khu vực châu Mỹ, trừ Canada và Chile.

Trước tốc độ lây lan nhanh chóng và sự nguy hiểm của virus Zika, ông Đặng Quang Tấn, Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng khẳng định, Việt Nam chưa xuất hiện trường hợp nào nhiễm virus Zika. Dù không phải là virus mới, nhưng virus Zika lại gây ra dịch bệnh mới, rất đáng quan ngại trong cộng đồng.

 “Tại Việt Nam, tính đến thời điểm này chưa ghi nhận trường hợp nào nhiễm virus Zika. Tuy nhiên, Việt Nam hoàn toàn có khả năng ghi nhận những trường hợp nhiễm virus này trong thời gian tới, do có sự giao lưu, đi lại, thương mại, du lịch giữa Việt Nam với các quốc gia đang có dịch. Hơn nữa, Việt Nam từ trước đến giờ chưa có trường hợp nào nhiễm virus Zika, cho nên quần thể dân cư chưa có miễn dịch đối với virus Zika. 

Đặc biệt là nước ta lưu hành bệnh sốt xuất huyết cùng với sự lưu hành loại muỗi Aedes, là loại muỗi truyền virus Zika. Điểm nữa là virus Zika đã được ghi nhận tại một số nước trong khu vực Đông Nam Á, cụ thể là Thái Lan”- ông Đặng Quang Tấn nói.

Hiện chưa có vaccine phòng bệnh và thuốc điều trị đặc hiệu đối với virus Zika. Đặc biệt, có đến hơn 80% ca bệnh xuất hiệu triệu chứng không điển hình, dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị khó khăn hơn. 

 

Trước tình hình này, Bộ Y tế đã thường xuyên phối hợp với Tổ chức Y tế Thế giới cập nhật thông tin về tình hình dịch bệnh do virus Zika trên thế giới. Đồng thời, chỉ đạo các cơ sở y tế làm tốt công tác chuẩn bị để sẵn sàng tiến hành thu dung, cách ly, điều trị bệnh nhân theo quy định; chuẩn bị sẵn sàng cơ số thuốc, vật tư, hóa chất, phương tiện hỗ trợ kịp thời cho địa phương triển khai các biện pháp xử lý ổ dịch; tăng cường truyền thông về cách phòng chống dịch bệnh.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết: “Chúng tôi đã yêu cầu tất cả các cơ quan kích hoạt hệ thống, đưa giám sát virus Zika vào dịch bệnh mới nổi. Phát triển việc xét nghiệm Zika đối với các ca bệnh được chẩn đoán sốt xuất huyết âm tính, thì phải nghĩ ngay đến Zika. 

Bộ Y tế khuyến cáo người dân không nên đi đến vùng có dịch trong dịp này, đặc biệt là phụ nữ đang có ý định sinh nở hay trong tuổi sinh đẻ. Đối với người nhập cảnh, chúng tôi áp dụng sàng lọc thân nhiệt. Khi người dân thấy bất cứ triệu chứng nào như sốt, đau mỏi cơ… cần đến ngay các cơ sở y tế để theo dõi, điều trị kịp thời và có biện pháp ngăn chặn không lây lan ra cộng đồng”.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh tương tự như đối với phòng bệnh sốt xuất huyết, gồm diệt muỗi, bọ gậy… đậy kín tất cả dụng cụ chứa nước, loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên để không cho muỗi đẻ trứng. Người dân cần ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày; tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất diệt muỗi để phòng chống dịch…

Bộ Y tế cũng chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương tăng cường giám sát phát hiện các trường hợp nghi ngờ nhiễm virus Zika; xây dựng dự thảo hướng dẫn giám sát, phát hiện những trường hợp nghi ngờ mắc bệnh; tăng cường giám sát tại cửa khẩu và tại cộng đồng.

 

Giáo sư – Tiến sỹ Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết: “Hiện nay, Viện chúng tôi có thể thực hiện các phương pháp sinh học phân tử để chẩn đoán, xác định virus Zika. Cụ thể là phương pháp pcr cho kết quả trong thời gian rất ngắn.

Tuy nhiên, điều quan trọng hiện nay là chúng tôi cần có mẫu chứng dương để góp phần khẳng định mẫu xét nghiệm là đúng. Hy vọng trong vài ngày tới, chúng tôi sẽ có được mẫu chứng dương được cung cấp bởi tổ chức Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) và Tổ chức Y tế Thế giới. Sau đó, chúng tôi sẽ tiếp tục hoàn thiện kỹ thuật và phổ biến quy trình thực hiện kỹ thuật này tới các bệnh viện khác ở Việt Nam”.

Để chủ động đối phó với nguy cơ bùng phát dịch bệnh do virus Zika gây ra, bà Margaret Chan, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới đã yêu cầu triệu tập một cuộc họp khẩn vào thứ hai (1/2) tới tại Geneva, Thụy Sĩ để bàn về cách ngăn chặn virus Zika lây lan./.