Trang chủ Liên hệ       Thứ sáu, Ngày 29/03/2024
 
 
THÔNG TIN
Giới Thiệu Hội
Trang Thể Thao
Sức khỏe & Đời sống
Ẩm thực Nghệ Tĩnh
Việt Nam Đất Nước Con Người
Khoa học & Môi Trường
Chuyện lạ đó đây
Nhịp cầu Nhân ái
DANH SÁCH TẤM LÒNG VÀNG
Tin tức Nghệ Tĩnh
Truyền thống Nghệ Tĩnh
  -  Đất và người Xứ Nghệ
  -  Dân ca Nghệ Tĩnh
Tâm sự cuộc sống
Văn hóa - Xã hội
Văn Nghệ
Thư Viện
Góc Cười
Tin Trong nước -Tin Quốc Tế -Tin Ucraina
Tin Cộng Đồng
Người Việt Trên Thế Giới
BÀI DỰ THI VỀ XỨ NGHỆ
QUẢNG CÁO

 
Trang chủ > Truyền thống Nghệ Tĩnh > Đất và người Xứ Nghệ >
  Hai cha con và cuốn Từ điển tiếng Nghệ - Tĩnh Hai cha con và cuốn Từ điển tiếng Nghệ - Tĩnh , Người xứ Nghệ Kiev
 

(Baonghean) - Mất gần 7 năm trời đằng đẵng, bằng tâm huyết của một người con với mảnh đất xứ Nghệ và trách nhiệm của một người nghiên cứu, nhà giáo Nguyễn Ngọc Lập (quê Hà Tĩnh, hiện đang sống tại Hà Nội) đã cùng với cô con gái của mình nghiên cứu và xuất bản cuốn “Từ điển tiếng Nghệ - Tĩnh” được giới ngôn ngữ và từ điển đánh giá là khoa học, chính xác và hết sức kỳ công. 

Nhà giáo Nguyễn Ngọc Lập và cuốn Từ điển tiếng Nghệ Tĩnh.

Nhà giáo Nguyễn Ngọc Lập và cuốn Từ điển tiếng Nghệ Tĩnh.


Tấm lòng với quê hương

Cầm trên tay cuốn sách vuông vức, với hơn 200 trang, chứa đựng khoảng 4.000 mục từ, nhà giáo Nguyễn Ngọc Lập chia sẻ: “Trước đây, mỗi lần đi công tác nước ngoài hay có việc đi xa tôi luôn mang theo tài liệu để nghiên cứu, nghĩ được gì thì viết ngay. Về nhà, tôi lại thức đêm làm, nhiều lần vợ con phải bắt tôi đi ngủ để không ảnh hưởng đến sức khỏe”. 

Cuốn sách ra đời vào năm 2013, tuy nhiên trước đó ông đã có một quãng thời gian dài để nghiên cứu, sưu tập, khảo cứu cộng thêm vốn kiến thức dạn dày của một nhà sư phạm... những hình hài ban đầu của cuốn từ điển đặc biệt này mới ra đời. 

Ban đầu, ông chỉ coi đó như những tư liệu cá nhân dùng để lưu trữ hay chia sẻ với những ai cần tham khảo. Thế nhưng, cùng với thời gian khi nhận thấy tiếng Nghệ - Tĩnh ít nhiều đang bị chính người xứ Nghệ, đặc biệt là giới trẻ bỏ quên, cộng thêm vào đó là được sự động viên của những người bạn, những người làm công tác xuất bản, từ điển động viên, ông mới chính thức công bố những tài liệu cá nhân của mình dưới dạng một cuốn sách hoàn chỉnh, một tài liệu khoa học đầy chắt chiu, đầy tâm huyết. Ông coi đó như món quà của mình dành cho quê hương xứ Nghệ, nơi ông đã sinh ra, có thời gian lớn lên nhưng chưa có cơ hội để trả nghĩa quê hương.

Không chỉ là một cuốn từ điển theo kiểu giải thích từ nghĩa thông thường, nhà giáo Nguyễn Ngọc Lập đã đặt mình vào tâm thế của những người đọc khác không phải là người xứ Nghệ để tự thấy những nhu cầu tìm hiểu về ngôn ngữ Nghệ - Tĩnh dưới nhiều góc độ khác nhau. Thế nên, người đọc sẽ dễ dàng tìm thấy ở “Từ điển tiếng Nghệ - Tĩnh” bên cạnh những từ cần định nghĩa theo tiếng phổ thông còn là những câu ca dao, tục ngữ, hát ví, giặm hay các cách nói mang tính phổ biến khác. Đôi khi còn thấy ở đó những câu văn, câu thơ trong tác phẩm văn học của những tác giả xứ Nghệ tiêu biểu làm ví dụ minh họa. Một số ví dụ được trích dẫn còn ghi tên tác giả để người đọc tiện tra cứu. Theo tác giả, việc này không chỉ giúp cho người đọc dễ hiểu, dễ nhận diện mà còn góp phần giới thiệu vốn văn hóa, tinh thần rất đặc sắc của địa phương mình cho bạn đọc. 

Tâm huyết của nhà giáo Nguyễn Ngọc Lập cũng nhận được sự đồng tình, hưởng ứng của cô con gái Nguyễn Thúy Nga (thời điểm đó đang là nghiên cứu sinh tại Đại học Queensland, Australia, hiện là giảng viên Ngôn ngữ của Đại học Sư phạm Hà Nội). 

Chính con gái nhà giáo Nguyễn Ngọc Lập đã sát cánh bên cha mình với vai trò là đồng tác giả, giúp sức đắc lực cho cha mình hoàn thành cuốn từ điển đầy tâm huyết này. 

“Đọc qua con chữ, thấy lời quê hương”

Khi được hỏi: “Khi làm cuốn sách này, ông có gặp khó khăn gì?”, nhà giáo Nguyễn Ngọc Lập bày tỏ, do có thời gian hoạt động trong lĩnh vực sư phạm lại là người thường xuyên có ý thức trong việc tham khảo, lưu trữ tài liệu... nên việc này không gặp khó khăn nhiều lắm. Tuy nhiên, ông cũng cho hay cuốn từ điển từ bản thảo đến khi trở thành cuốn sách hoàn chỉnh như hiện nay cũng bị cắt bỏ một số phần. “Có một số từ hơi tục, tôi chưa tiện đưa vào, bên cạnh đó cũng có những từ mà nhà xuất bản họ cắt bỏ vì cho rằng đó không phải là tiếng Nghệ mà là tiếng phổ thông đã phổ biến”, ông nói. 

Trong bối cảnh đó, ông đã không ít lần phải đấu tranh để chứng minh rằng đó chính là tiếng Nghệ gốc. Một số nơi cũng có những từ tương tự nhưng nghĩa của nó khác hoàn toàn. Ông lấy ví dụ: “Trong tiếng Nghệ- Tĩnh, những từ choa (tao), bầy choa (chúng tao), cươi (sân), nhởi (chơi)... có sự khác biệt với từ phổ thông. Một số từ đồng âm, nhưng nghĩa lại khác hoàn toàn như: Nỏ (không), khác với từ phổ thông: Cái nỏ. 

Có đọc “Từ điển tiếng Nghệ -Tĩnh” mới thấy tiếng Nghệ - Tĩnh của chúng ta phong phú đến nhường nào. Chỉ riêng từ “mần” đã có khoảng 29 nghĩa phát sinh, kết hợp khác nhau, kéo dài trong hơn một trang sách. Còn từ “nác” (nước) có tới 15 cách kết hợp khác nhau. 

Đánh giá về công trình này, PGS.TS Phạm Văn Tình (Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam), thành viên nhóm biên tập sách đã nhận định: Trong xu hướng hội nhập, hòa nhập như hiện nay, ranh giới và dấu vết các vùng phương ngữ đang bị nhòe dần thì việc sưu tầm - biên soạn các cuốn từ điển phương ngữ như vậy là rất quý. Riêng đối với cá nhân tác giả, PGS.TS Phạm Văn Tình cũng dành những lời ưu ái, ông bày tỏ: “Đằng sau những con chữ, những mục từ khô khan kia là biết bao công sức và tâm huyết của những người làm từ điển “nghiệp dư” này đã dày công soạn thảo: Công trình kể biết mấy mươi/ Đọc qua con chữ thấy lời quê hương”.

Về phần mình, tác giả Nguyễn Ngọc Lập dường vẫn còn đau đáu với những con chữ quê hương. Ông nói, không tránh khỏi việc người Nghệ - Tĩnh ngày nay không biết tiếng Nghệ - Tĩnh nữa, tuy nhiên, ông vẫn mong sao công trình này đến được thật nhiều với bạn đọc gần xa, để qua đó người đọc, nhất là người đọc Nghệ - Tĩnh thêm trân quý phương ngữ quê hương mình, một phương ngữ mà ông nói đó là tiếng của một vùng đất không chỉ của anh hùng hào kiệt mà còn là vùng đất của các danh nhân văn hóa...và lẫn trong những tiếng, những âm ấy còn phảng phất hồn quê đậm đặc, chắt ra từ những mặn mòi, chứa chở cả những hanh hao khắc nghiệt thiên tai, ràn rạt gió Lào... 

Bài, ảnh: Hồ Viết Thịnh

Theo baonghean.vn:

http://baonghean.vn/nghe-an-dat-va-nguoi/201502/hai-cha-con-va-cuon-tu-dien-tieng-nghe-tinh-589517/


  Các Tin khác
  + Vui hội đền Chín Gian (23/03/2024)
  +   Đón nhận Bằng xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh Khu lưu niệm Đại tướng Chu Huy Mân (17/03/2024)
  + Tưng bừng khai hội Đền Thanh Liệt năm 2024 (17/03/2024)
  + Công an Nghệ An xứng danh anh hùng, đồng sức đồng lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân (10/03/2024)
  + Những chiến sĩ áo trắng vùng biên: Quyết không bỏ nghề, tất cả vì sức khỏe nhân dân (06/03/2024)
  + Về "làng Khoa bảng " xem bà con nông dân làm du lịch (06/03/2024)
  + Dòng sông Mai Giang chảy qua thị xã nào của Nghệ An, có lễ hội gì mà vạn người trên bờ cổ vũ? (02/03/2024)
  + Nghệ sĩ Lê Thanh Phong và hành trình đưa ví, giặm vượt biên giới (01/03/2024)
  + Nhiều viên gạch quý hiếm tại đền thờ Trạng nguyên Hồ Hưng Dật (01/03/2024)
  + Lưu mãi nét đẹp văn hoá Thổ ở làng Mo Mới (01/03/2024)
  + Nghĩ về dòng chảy di sản văn hóa xứ Nghệ (01/03/2024)
  + Đặc sản thịt chua xứ Nghệ vào vụ Tết (30/01/2024)
  + Biển Cửa Lò ở Nghệ An có từ bao giờ, cái tên Thiên Cầm ở Hà Tĩnh sao lại liên quan đến Hồ Quý Ly? (30/01/2024)
  + Một cây cổ thụ 700 năm tuổi ở Hà Tĩnh tương truyền cứu vua Lê Thái Tổ nay vẫn xanh um, quả thơm khắp làng (30/01/2024)
  + TẢN MẠN CHUYỆN Ở XÓM... (02/11/2023)
  + Ngôi chùa nhà Trần với tích tiên nữ giáng trần dạo chơi, rửa chân ở Hà Tĩnh có gì đặc biệt? (16/10/2023)
  + Làng cổ ở Nghệ An là làng duy nhất của Việt Nam có tới 3 nhà khoa bảng giữ chức Tế tửu Quốc Tử Giám (16/10/2023)
  + Bí ẩn ngôi chùa cổ do con trai vua Lý Thái Tổ lập, cầu mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an ở Hà Tĩnh (16/10/2023)
  + Đây là con đèo nổi tiếng giữa Hà Tĩnh và Quảng Bình, có Hoành Sơn Quan do vua Minh Mạng cho xây năm 1883 (16/10/2023)
  + Cuộc thi kỳ lạ ở một làng ven biển Hà Tĩnh, dân thi chạy bằng hai cây gậy cao lênh khênh (28/08/2023)
Playlist

GIỚI THIỆU
 

Kính thưa quý độc giả 

Website nguoixunghekiev.vn

hoạt động chính thức từ tháng

10/2012. và  phi lợi nhuận.

Trang tin đăng tải tin tức 

của cộng đồng người Việt tại Kiev

và toàn Ucraina, đồng thời lấy tin 

từ các trang báo mạng khác trên

nguyên tắc trích dẫn nguyên bản 

đường nguồn chính. Là những

người làm báo không chuyên nên

chắc chắn sẽ gặp sai sót không

mong muốn, chúng tôi sẽ tiếp thu 

chân thành những góp ý xây dựng 

của quý độc giả để cho trang tin 

ngày càng hoàn thiện hơn, xin gửi

về mục liên hệ trên mặt báo hoặc

Email: hosytruc@gmail.com

ĐT: 093-712-24-57

093-973-97-39

Xin trân trọng cảm ơn.

Biên tập: Hồ Sỹ Trúc

 

 

 
 
 

 

 


QUẢNG CÁO
Thống kê
Guests online: 1
Total: 59764636

 
 
 
Người xứ nghệ Kiev
Designed by July