Cổ nhân từng nói: "Cát nhân tự có thiên tướng". "Cát nhân" trong câu nói ấy chỉ những người có nhân phẩm tốt. Câu nói "tâm sinh tướng" ít nhiều cũng mang hàm nghĩa này.

Trong cuộc sống, chúng ta gặp phải rất nhiều khó khăn tưởng chừng liên quan tới vấn đề năng lực, quan hệ xã hội… Nhưng kỳ thực, mấu chốt của chúng đều nằm ở nhân phẩm mà ra.

Muốn nhìn thấu nhân phẩm của một người, cách hữu hiệu nhất là xem cách ứng xử của họ trong 3 tình huống đặc biệt dưới đây.

Dùng lợi ích làm phép thử

Trương Dương và Lý Lỗi từng kết giao bạn bè, quan hệ vốn rất tốt, thường xuyên uống rượu đàm đạo cùng nhau.

Có lần, Trương Dương mời Lý Lỗi tham gia một dự án. Lý Lỗi nghe bạn mình nói qua cũng cảm thấy hứng thú, vì vậy liền đồng ý.

Cả hai người nhanh chóng tiến hành đầu tư và ước định chia lời theo tỷ lệ góp vốn. Thời gian của dự án kéo dài 4 tháng.

Suốt quãng thời gian đầu, Lý Lỗi phụ trách chạy một số đơn xét duyệt, tìm kiếm các chuyên gia trong ngành để thiết kế và dựng dàn giáo cho giai đoạn đầu. Không đến một tháng, công việc đã hoàn tất.

Theo thỏa thuận trước đó, giai đoạn sau sẽ do Trương Dương bố trí công nhân hoàn thành. Nhưng đúng lúc này, mẹ của Lý Lỗi bất ngờ bệnh nặng. Thấy phần việc của mình đã xong, anh yên tâm giao lại toàn bộ công trình cho Trương Dương phụ trách.

Ba tháng sau đó, dự án chính thức hoàn thành. Nhưng khi kết toán, hai người lại phát hiện bị lỗ mất một số tiền. Trương Dương an ủi Lý Lỗi, sự việc vì vậy cũng nhanh chóng qua đi.

Cho tới tận sau này, khi Trương Dương và người yêu chia tay vì xích mích, cô gái kia mới âm thầm nói cho Lý Lỗi một sự thật: Dự án năm ấy vốn không lỗ mà còn lãi một số tiền rất lớn, tất cả đều là chiêu trò của Trương Dương.

Bài học rút ra

Lợi ích có thể coi là "lửa" để thử cái chất "vàng" của nhân phẩm. Nếu một người vì lợi ích lớn mà nhân cơ hội chiếm làm của riêng, thì nhân phẩm của người này cũng chỉ đến vậy mà thôi!

Nghệ sĩ nổi tiếng Quách Đức Cương từng nói, trên đời này có 3 loại người không nên kết giao: Một là người luôn tranh ngồi ghế sau khi đi taxi. Bởi thường thì người ngồi phía trước sẽ tiện tay trả tiền trước.

Hai là người đi nhà tắm cởi áo thì nhanh, mặc áo thì chậm. Bởi vì người đi ra trước thường sẽ trả tiền trước.

Ba là người ăn cơm xong, đến lúc thanh toán thì viện cớ đi vệ sinh, đợi đến lúc tiền nong xong xuôi mới bước ra.

Ba kiểu người này quá "thông minh", một khi thấy lợi ích của mình có nguy cơ tổn hại thì thường trốn khéo, nhưng nhân phẩm lại bị coi là tệ.

Vì thế, muốn biết nhân phẩm của một người ở mức nào, thì phải xem họ cư xử ra sao khi gặp phải xung đột lợi ích là sẽ thấy.

Quan sát cách đối xử của đối phương với người yếu thế hơn họ

Tại khu vực phồn hoa nhất của thành phố, có một cô gái xinh đẹp ăn vận toàn đồ đắt tiền đang vội vàng bước ra từ một cửa hàng, tay cầm đủ mọi túi đồ.

Khi đó, một người ăn xin bị cụt chân đang quỳ bên đường. Người đi qua đều tìm cách lảng tránh xem như không thấy, nhưng cô gái xinh đẹp kia lại dừng bước trước ông.

Chỉ tiếc rằng, hai tay cô gái xách quá nhiều đồ nên không tiện lấy ví tiền. Người hành khất cũng hiểu ý, chỉ khoát tay tỏ ý muốn cô ấy rời đi.

Nhưng không ngờ, cô gái lại để cho người hành khất giúp mình lấy ví ra khỏi túi áo. Khi đó, người ăn xin chỉ dùng đôi bàn tay lấm lem của mình, cẩn thận lấy một tờ 10 tệ ra khỏi ví.

Hành động này của cô gái khiến tất cả mọi người đều ngạc nhiên. Sự ngỡ ngàng của họ không bắt nguồn từ giá trị nhỏ bé của một tờ bạc 10 tệ, mà đến từ sự cao quý toát ra từ tâm hồn và nhân phẩm của người con gái ấy.

Ngày trước, công ty tôi có một người mang biệt danh "chị hai tri kỷ". Cô ấy lúc nào cũng tươi cười với đồng nghiệp và cấp trên, làm việc luôn chủ động tích cực, được mọi người đánh giá tốt.

Nhưng trong một lần ngẫu nhiên đến nhà chị làm khách, tôi mới phát hiện ra một sự thật, rằng người "chị hai tri kỷ" ấy vốn không như chúng tôi hằng nghĩ.

Tôi còn nhớ, lúc ấy bác giúp việc đang ở trong nhà bếp bận rộn làm bữa trưa, nào ngờ vô tình đánh rơi một chiếc đĩa. Nghe thấy tiếng đổ vỡ, "chị hai" lập tức xông vào nhà bếp quát tháo ầm ĩ, lời lẽ cực kỳ khó nghe, thái độ khinh khỉnh vô cùng.

Vừa lúc đó tôi xuống nhà bếp lấy thêm trà. Nhìn thấy tôi, chị lập tức tươi cười đon đả, ăn nói nhẹ nhàng, nhiệt tình chỉ cho tôi chỗ lấy đồ.

Nếu một ngày tôi trở thành người làm việc dưới trướng chị ấy, e rằng người "chị hai tri kỷ" này cũng sẽ dùng bộ mặt thật của mình để đối xử với tôi như vậy.

Bài học rút ra

Muốn nhìn thấu nhân phẩm của một người, phải xem cách họ đối xử với những người yếu thế hơn mình như thế nào.

Kẻ chỉ biết bắt nạt người yếu hơn để đạt được cảm giác thắng thế, hay tối ngày hù dọa người nhà để có được sự thỏa mãn, thì phần lớn đều mang nhân phẩm thấp kém.

Nên nhớ, phải tận lực tránh xa nhóm người chuyên hà hiếp kẻ yếu, nịnh nọt kẻ mạnh. Kiểu người như vậy vốn dĩ giả tạo, không thể kết giao. Bởi nếu một ngày mối quan hệ giữa bạn và họ thay đổi, họ sẽ lập tức thu hồi bộ mặt xã giao của mình.

Quan sát ngôn ngữ và cử chỉ

Có lần, một khu dân cư trong thành phố Vũ Hán xảy ra hỏa hoạn, khói đen đặc lan ra khắp nơi, giăng kín cả lối đi.

Khi ấy, ở gia đình nọ, người con cả trong gia đình tốt nghiệp đại học danh tiếng, có tri thức, hiểu lễ nghĩa, nhưng lại cầm thẻ ngân hàng của mình chạy ra ngoài đầu tiên.

Người con thứ hai lăn lộn ngoài xã hội, tối ngày đánh nhau, đến cấp II còn chưa tốt nghiệp, ấy vậy nhưng lại chạy vào cứu bố mẹ, thương tích đầy mình.

Sau khi mọi việc qua đi, người con cả giải thích rằng: "Lúc ấy con không nghĩ được nhiều, có lẽ do bản năng cầu sinh".

Thông điệp của câu chuyện ấy quả đúng như câu nói của Khổng Tử: "Không chỉ cần nghe lời nói mà còn phải xem việc làm nữa".

Bài học rút ra

Muốn xét đoán nhân phẩm của một người, không thể chỉ nhìn qua vẻ bề ngoài mà còn cần đánh giá tới lời nói và hành động của họ.

Những người giỏi ăn nói, tối ngày ba hoa phần lớn đều không đáng tin. Bởi lẽ, chúng ta vĩnh viễn không thể đánh giá một người mà chỉ nhìn vào địa vị, lời nói, mà còn cần xét tới hành động của họ.

Ai cũng có quan niệm làm những điều mà họ cho là đúng, nên hành vi của một người sẽ biểu hiện giá trị của người đó.

Nhân phẩm không được quyết định bởi địa vị hay môi trường giáo dục. Vì ở bất cứ ngành nghề, tầng lớp nào cũng đều có những người mang trong mình phẩm hạnh tốt đẹp.