Bài viết của Patrick Diekmann

Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã kéo dài ba năm. Hiện tại, quân đội của Vladimir Putin đang tiến hành các cuộc tấn công, nhưng kể từ đầu cuộc chiến, họ vẫn chưa thể đạt được những bước đột phá quyết định. Giờ đây, một bước ngoặt có vẻ đang đến gần.

Nhiều quốc gia phương Tây ban đầu đã đánh giá thấp mối đe dọa này. Cuối năm 2021, Tổng thống Nga Vladimir Putin tập trung hơn 100.000 binh sĩ cùng thiết bị quân sự tại biên giới Ukraine. Khi đó, Thủ tướng Đức mới đắc cử Olaf Scholz và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã đến Moscow để đàm phán nhằm ngăn chặn cuộc chiến, nhưng không thành công.

Ngày 24/2/2024, Tổng thống Nga ra lệnh tấn công, quân đội nước này phát động chiến tranh xâm lược nhằm vào Ukraine, tiến quân đến thủ đô Kyiv.

Tuy nhiên, Putin đã tính toán sai lầm nghiêm trọng, đánh giá thấp ý chí kháng cự của Ukraine. Quân đội Ukraine không hạ vũ khí, Tổng thống Volodymyr Zelensky vẫn ở lại đất nước để chỉ huy. Sai lầm này khiến cuộc tấn công của Nga vào Kyiv trở thành một trong những thảm họa quân sự lớn nhất của nước này.

Ba năm sau khi cuộc xâm lược bắt đầu, chiến sự vẫn tiếp diễn. Cả người dân Ukraine và Nga đều phải trả giá đắt cho tham vọng của Putin: hàng trăm nghìn người đã thiệt mạng. Quân đội Nga tiến hành chiến tranh nhắm vào dân thường Ukraine, đặc biệt là ở khu vực phía đông đất nước, khiến nơi đây bị tàn phá nặng nề.

Putin đang trên đà tấn công

Hiện tại, tình hình quân sự đối với Ukraine rất nguy cấp. Giao tranh diễn ra chủ yếu ở miền đông Ukraine, nhưng các trận đánh dữ dội cũng diễn ra ở khu vực Kharkiv ở phía đông bắc và Kursk ở miền nam Nga. Quân đội Nga đang tấn công trên tất cả các mặt trận.

Dù vậy, tiến độ của Nga vẫn chậm. Dù đã chủ động tấn công trong suốt năm thứ ba của cuộc chiến, nhưng các thành tựu quân sự của họ vẫn hạn chế, không có bước đột phá lớn.

Về lý thuyết, Nga đã chiếm được khoảng 4.500 km² lãnh thổ kể từ tháng 2/2024, trong khi Ukraine giành lại khoảng 530 km², chủ yếu thông qua các chiến dịch phản công ở Kursk. Mặc dù con số này cho thấy sự chênh lệch đáng kể, nhưng Ukraine vẫn có thể làm chậm bước tiến của Nga.

Tuy nhiên, về lâu dài, chiến tranh tiêu hao đang có lợi cho Nga. Moscow liên tục sử dụng lực lượng vượt trội để làm suy yếu quân đội Ukraine, chấp nhận tổn thất cao để đạt mục tiêu cuối cùng: buộc Ukraine phải đầu hàng.

Nga đặt cược vào chiến thắng

Nga hiện có khoảng 650.000 binh sĩ đóng quân tại tiền tuyến, trong khi Ukraine có khoảng 400.000 quân trực tiếp tham chiến và thêm 400.000 quân dự bị. Về nhân lực và khí tài, Moscow có lợi thế hơn hẳn so với Kyiv.

Ngoài lực lượng áp đảo, Nga còn có lợi thế về không quân, đạn dược và vũ khí. Họ dự định sản xuất 70.000 bom lượn mỗi năm và nhập khẩu khoảng ba triệu quả đạn pháo từ Triều Tiên. Ngược lại, các nước phương Tây chỉ có thể cung cấp cho Ukraine một nửa số đạn pháo đó.

Putin không có lý do quân sự nào để đàm phán hòa bình vào lúc này, và điều đó khiến khả năng chấm dứt xung đột trở nên vô cùng khó khăn.

Ukraine gặp khó khăn

Về phía Ukraine, nước này cũng đang đối mặt với tình thế khó khăn. Lực lượng của họ bị phân tán trên một mặt trận quá rộng, và số lượng binh sĩ không đủ để duy trì phòng thủ hiệu quả. Các vấn đề như thiếu kinh nghiệm chiến đấu, đào ngũ, và nguồn cung vũ khí phương Tây đến chậm khiến Ukraine rơi vào tình thế bấp bênh.

Kyiv muốn khôi phục toàn vẹn lãnh thổ theo đường biên giới năm 1991, được gia nhập NATO và EU, đồng thời yêu cầu Nga bồi thường thiệt hại chiến tranh. Tuy nhiên, hiện tại, khả năng đạt được những mục tiêu này rất thấp.

Donald Trump bước vào cuộc chơi

Cuộc chiến Ukraine đang bước sang giai đoạn mới với sự xuất hiện của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông dự kiến gặp Putin tại Ả Rập Xê Út để đàm phán hòa bình.

Trump đã gây áp lực buộc Ukraine phải ký một thỏa thuận, theo đó Kyiv sẽ từ bỏ phần lớn tài nguyên khoáng sản của mình. Khi Zelensky từ chối, Trump tức giận và bắt đầu lặp lại luận điệu của Nga, gọi Tổng thống Ukraine là "nhà độc tài không tổ chức bầu cử" – dù thực tế là Ukraine không thể tổ chức bầu cử trong thời chiến.

Điều đáng lo ngại là Trump không cho Ukraine và các đồng minh châu Âu tham gia đàm phán với Putin. Đồng thời, ông yêu cầu châu Âu chịu trách nhiệm đảm bảo an ninh cho Ukraine, dù họ không có đủ khả năng để bảo vệ nước này trước Nga.

Hiện tại, chưa rõ Trump sẽ làm gì tiếp theo. Để buộc Putin ngồi vào bàn đàm phán, Mỹ cần tăng cường viện trợ quân sự cho Ukraine. Nhưng có vẻ như Trump quan tâm đến lợi ích kinh tế nhiều hơn là chiến lược quân sự.

Thế giới sẽ nín thở chờ đợi diễn biến tiếp theo của cuộc chiến.

War in Ukraine: Now Donald Trump is raging