Bài viết của Jan Drebes và Hagen Strauß

Berlin. Thứ Hai này đánh dấu kỷ niệm ba năm ngày Nga xâm lược Ukraine. Chính phủ Đức yêu cầu chấm dứt cuộc chiến vi phạm luật pháp quốc tế này – nhưng không phải bằng một nền hòa bình bị ép buộc. Tuy nhiên, ảnh hưởng của Đức đã suy giảm trong thời gian gần đây.

Ba năm đã trôi qua kể từ khi xe tăng Nga vượt qua biên giới Ukraine và khởi động một cuộc chiến tranh xâm lược chưa từng có ở châu Âu kể từ sau Thế chiến II. Kể từ đó, vô số binh sĩ ở cả hai bên và dân thường đã thiệt mạng, các thành phố và làng mạc bị san bằng, và riêng Đức đã tiếp nhận khoảng một triệu người tị nạn từ Ukraine. Nhưng vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy cuộc chiến và sự hy sinh này sẽ chấm dứt.

Mỹ thay đổi lập trường, Ukraine có nguy cơ bị ép buộc ký kết hòa bình bất lợi

Mặc dù vậy, gần đây đã xuất hiện một số động thái có thể mở đường cho một lệnh ngừng bắn – dù với những điều kiện có thể gây bất lợi cho Ukraine. Dưới thời Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã thể hiện rõ ràng quan điểm gần với lập trường của Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hiện lo ngại rằng đất nước ông có thể buộc phải chấp nhận một thỏa thuận giữa Nga và Mỹ, trong bối cảnh các nước châu Âu vẫn chia rẽ.

Theo Điện Kremlin, giữa Nga và Mỹ có "sự nhất trí hoàn toàn" về cách thức giải quyết cuộc xung đột tại Ukraine. Phát ngôn viên Dmitry Peskov cho biết vào thứ Năm tuần trước rằng hai nước đã quyết định "khôi phục đối thoại Nga-Mỹ trên mọi lĩnh vực".

Nhận xét của Peskov được đưa ra chỉ một ngày sau khi Tổng thống Trump chỉ trích gay gắt ông Zelensky, gọi ông là "nhà độc tài". Trump tuyên bố rằng nhà lãnh đạo Ukraine "nên nhanh chóng hành động, nếu không sẽ chẳng còn đất nước nữa". Ông cũng lặp lại các luận điểm của Điện Kremlin khi nói rằng Nga muốn chiến tranh kết thúc nhưng đang có lợi thế vì đã chiếm giữ nhiều lãnh thổ.

Tuần trước, Trump thậm chí còn quy trách nhiệm một phần cho Zelensky trong cuộc chiến mà Nga tiến hành chống lại Ukraine. Đồng thời, ông cũng hé lộ khả năng gặp gỡ Tổng thống Putin trong thời gian sớm nhất. Hôm Chủ nhật, Moscow thông báo về một cuộc gặp với các nhà ngoại giao Mỹ vào cuối tuần này. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng đang vận động các nước thành viên Liên Hợp Quốc ủng hộ một nghị quyết do Mỹ đề xuất về cuộc chiến tại Ukraine. Tuy nhiên, dự thảo này không đề cập đến yêu cầu bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine cũng như không chỉ trích Moscow.

Châu Âu tìm cách gia tăng ảnh hưởng

Nhằm củng cố ảnh hưởng của châu Âu đối với cuộc xung đột Ukraine, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ đến Washington vào thứ Hai này để thảo luận với Trump. Cuối tuần này, Thủ tướng Anh Keir Starmer cũng dự kiến sẽ đến gặp Trump. Tuần trước, Macron đã triệu tập các nhà lãnh đạo châu Âu đến Paris để thảo luận khẩn cấp và sau đó có cuộc điện đàm với Trump về vấn đề Ukraine.

Một trong những nội dung được thảo luận là việc triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình của châu Âu để giám sát một lệnh ngừng bắn tiềm năng. Theo truyền thông, cuộc gặp giữa Starmer và Trump có thể sẽ xoay quanh đề xuất này.

Tuy nhiên, Thủ tướng Đức Olaf Scholz tỏ ra thận trọng, cho rằng còn quá sớm để nói về một lực lượng gìn giữ hòa bình. Ảnh hưởng của Đức đối với tương lai Ukraine đang suy giảm, dù Berlin đã cung cấp hỗ trợ tài chính, quân sự và nhân đạo lớn cho Kiev. Nguyên nhân có thể là do sự suy yếu của Scholz khi không có đa số trong quốc hội và việc châu Âu chưa có chiến lược đối phó với hướng đi mới của Mỹ.

Lời kêu gọi tăng cường khả năng phòng thủ châu Âu

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Đức, Anton Hofreiter (đảng Xanh), kêu gọi châu Âu có các biện pháp khẩn cấp để đảm bảo an ninh cho chính mình. Ông nhấn mạnh rằng châu Âu đã chứng minh khả năng hành động nhanh chóng trong đại dịch COVID-19, khi huy động được 750 tỷ euro trong thời gian ngắn. "Trước các mối đe dọa hiện tại, điều này cũng có thể thực hiện được," Hofreiter nói. "Với 500 tỷ euro, chúng ta có thể ngay lập tức mua vũ khí trên toàn thế giới để bảo vệ Ukraine và khởi động các chương trình mua sắm quân sự chung trong EU."

Chính trị gia CDU Jürgen Hardt cũng nhận định tình hình không hoàn toàn tiêu cực. Ông nhấn mạnh rằng Putin vẫn chưa đạt được mục tiêu chiến tranh của mình, trong khi NATO đã mở rộng thêm hai thành viên mới. "Ukraine vẫn đang kiên cường chống lại, và các nước châu Âu đang thể hiện sức mạnh và sự đoàn kết," Hardt nói. "Nhiệm vụ của chính phủ Đức mới là duy trì động lực này để tăng cường sức mạnh và khả năng phòng thủ."

Drei Jahre Krieg: Wie geht es weiter in der Ukraine?