Hương thu Hà Nội phố , Người xứ Nghệ Kiev

Trong “Miếng ngon Hà Nội”, nhà văn Vũ Bằng đã từng nói lên nỗi nhớ nhung da diết về một mùa thu Hà Nội xưa rằng, “có ai xa Hà Nội lâu ngày, một chiều hiu hắt vọng về Hà Nội nhớ từng cái ngõ, từng cái nhà, nhớ từ vườn Bách thảo, hồ Hoàn Kiếm nhớ đi, nhớ từ những hoa sấu rụng ở trên đường thu nhớ xuống, mà tự nhiên ở đâu có người tìm đến, mang “một chút quà Hà Nội” đến cho mình, người ấy mới có thể biết “quà Hà Nội” giá trị như thế nào”. Mỗi người sẽ có cảm nhận và cảm xúc khác nhau, nhưng thứ “quà Hà Nội” mà Vũ Bằng nhắc đến chính là “hương vị” ẩm thựccủa người Hà Thành mỗi độ thu sang. Nó làm mê hoặc bất cứ ai khi đặt chân đến thủ đô ngàn năm văn hiến này.

Thu đến - đắm say với món ngon Hà Nội

Trong văn hóa phương Tây, người ta nhân cách mùa thu như một người đàn bà đẹp được trang điểm bằng các loại quả, rau và ngũ cốc đã chín vào thời điểm này. Nó gắn liền với các lễ hội tổ chức khi được mùa bội thu như lễ tạ ơn ở Mĩ và Canada, lễ hội Sukkot của người Do Thái... Đây cũng là dịp để người ta nhớ đến công lao của ông bà tổ tiên mình.

Với bản chất trọng tình nghĩa, người Việt Nam vào những ngày này thường hướng về “tâm”. Cả phố phường Hà Nội nhộn nhịp chào đón mùa thu bằng hai ngày lễ vào rằm tháng Bảy Âm lịch (Tết Trung nguyên), lễ xá tội vong nhân (lễ xá tội cho tất cả người chết) và lễ Vu Lan (lễ cầu siêu giải thoát cho ông bà cha mẹ bảy đời, xuất phát từ lòng báo hiếu của con cháu trong gia đình dòng tộc). Mọi người nô nức đi mua sắm hoa, quả, vàng mã… và không quên nhắc đến những món quà đậm chất dân tộc như bỏng ngô, chè, cốm, bánh đúc, bánh su sê... để chuẩn bị cho hai ngày lễ đầy giá trị nhân văn này.

Không ai có thể đếm được trên các con phố Hà Nội có biết bao nhiêu thứ quà bánh. Chỉ biết rằng, dường như, phàm tất cả những gì ngon nhất đều “hội tụ” về đây. Nó tập hợp đủ những đặc sản từ các miền quê khác nhau thuộc vùng đồng bằng Bắc bộ và gắn liền với các con phố như: bánh khoái chợ Mơ, nem chả, miến lươn Đê La Thành, bánh đậu Hải Dương, bánh mè Thiều Châu, bánh cốm Nguyên Ninh, chả Hàng Hài, nhãn Cót, bánh lam Lim, chả nướng Ghềnh, bánh dầy Quán Gánh, bánh cuốn Thanh Trì…

Hơn thế nữa, không một người Hà Nội nào khi xa quê lại không nhớ đến hương vị của cốm khi những cơn gió heo may tràn về. Nó là một thứ đặc biệt nhất trong mọi thứ quà Hà Nội, chưa cần phải ăn, cứ nghĩ đến thôi người ta cũng đã thấy ngất lên mùi thơm dịu ngọt từ những cánh đồng lúa mới được mùa. Trong vô số chủng loại cốm danh tiếng ở đất Hà thành như cốm Lũ (làng cốm Kim Lũ, Thanh Trì, Hà Đông), cốm Mễ Trì (Hoài Đức, Hà Đông)... thì cốm làng Vòng ở phường Dịch Vọng, Cầu Giấy được giới sành ăn xếp vào hàng bậc nhất. Từ những hạt lúa còn ngậm sữa trên đồng, bằng một loạt cách chế biến được trân trọng giữ gìn như bí mật truyền tự đời này sang đời khác. Sau hai ngày, các nghệ nhân làng Vòng cho ra đời những mẻ cốm thơm ngon. Cốm ngon có màu sáng nhạt xanh màu lưu ly, hạt đều không lép, được bọc trong những tàu lá sen tròn cũng xanh muôn muốt màu ngọc thạch. Cốm ngon nhất trong năm phải đợi đến rằm tháng Tám Âm lịch, khi cốm tươi có thể kết hợp với chuối tiêu trứng cuốc hoặc quả hồng chín. Một bên thanh đạm, một bên ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau, quấn quít, cho ra thứ quà thu đặc sắc của đất trời.

Vòng vèo phố cổ Hà Nội, những con phố xưa, ngõ xưa với lô xô nhà cổ bé xíu, mái ngói rêu phong thâm trầm. Lá bàng vẫn xanh, lấp ló qua những tán lá thấy cả một tầng trời xanh ngắt. Mùi hương thơm cốm mới tỏa ra từ mẹt ghánh hàng của bà cụ già ngồi dưới gốc bàng khiến người qua đường lâng lâng như muốn cất lên câu hát: “Mùa cốm xanh về thơm bàn tay nhỏ. Cốm sữa vỉa hè thơm bước chân qua”.

Có thể nói, cái mát heo may của thu Hà Nội khiến người ta ăn gì cũng thấy ngon. Xơi một bát bún ốc trên phố Mai Hắc Đế, đĩa bánh cuốn Thanh Trì, thưởng thức một tô phở Bát Đàn khói bốc nghi ngút, món bánh tôm Hồ Tây giòn tan, nóng hổi hoặc chén bún chả Hàng Mành với nước dùng sâm sấp nóng khiến lòng người thêm ấm lại, tạo cảm giác yêu thương quyến luyến.Du khách đến với Hà Nội mùa này cứ thỏa sức dọc ngang trên khắp các ngõ phố, khám phá đủ mọi cung bậc cuộc sống hiện diện trong những món quà bình dị, trong đó, phải kể đến món chả cá Lã Vọng. Món ăn này của gia tộc họ Đoàn từ lâu đã là nơi tao nhân mặc khách bốn phương hẹn hò nhau những khi đất trời đìu hiu thu. Chả cá Lã Vọng thường làm bằng cá lăng tươi, sống ở môi trường tự nhiên, thịt thơm và ngọt. Cá được tẩm ướp riềng, mẻ, nghệ... đem nướng trên thiết bảng bằng gang. Các "phụ liệu" đi kèm khá cầu kỳ. Sợi bún đúng kiểu Hà Nội trong và dẻo, bánh tráng dày nướng vừa lửa khi nhai nghe giòn và xốp, đậu phộng được chọn lựa kỹ, mắm tôm vùng Hậu Lộc (Thanh Hóa) chế thêm vài giọt hương cà cuống,... Ăn chung tất cả "phụ liệu" này với miếng cá nóng hổi quyện mùi thì là, hành lá, và "đưa cay" bằng chén rượu đế, sau đó nạp thêm một tô cháo chế biến từ xương cá chình, khoai mỡ, gạo nếp, gạo tẻ... thì thật không có gì bằng. Chả thế mà năm 2003, một hãng truyền thông của Mỹ đã xếp chả cá Lã Vọng vào vị trí thứ 5 trong 10 món nên ăn trước khi... "về trời".

Thu Hà Nội và giai điệu tâm hồn

Ngồi uống nước chè trên vỉa hè phố Trần Hưng Đạo, một nghệ sĩ của Hội Nghệ sĩ Việt Nam bộc lộ cảm xúc: “Mùa thu Hà Nội là mùa của những cung bậc sắc thái tình cảm, xa gần nhung nhớ, là mùa của những ký ức ngọt ngào chợt ùa về, của nhớ mong yêu thương và cả giận hờn trách móc”. Chính vì thế nó vấn vương bước chân bất cứ ai mỗi khi đến Hà Nội khi tiết trời vào thu.

Anh Lê Phú Cường - một Việt kiều trẻ đi dạo khắp hang cùng ngõ hẻm Sài Gòn, Hội An, Hà Nội… trong một kỳ nghỉ hè tại quê hương. Anh vô cùng ấn tượng về món Phở Hà Nội. Anh quyết tâm đi tìm hiểu cái “ẩn dụ” về nó. Trong cuốn sổ của anh ghi chi chít địa chỉ các quán phở và những dòng ghi chú ý tưởng, câu chuyện về món ăn này. Anh nói: “Nhiều người trẻ Việt Nam thế hệ thứ hai ở nước ngoài sẽ có những tự vấn về gốc gác. Nhưng họ bị hàng rào ngôn ngữ cản trở, có khi chính cha mẹ họ cũng không giải thích được. Tôi không chỉ nhắm đến thế hệ thứ hai để họ biết về văn hoá Việt Nam, mà còn hướng tới người trong nước để họ hiểu hơn về sự tiến triển của phở, món quốc hồn quốc tuý đã “đi ra” và thay đổi như thế nào. Đặc biệt, thông qua món ăn này để giới thiệu với người nước ngoài về lịch sử và con người Việt Nam một cách nhẹ nhàng và vui thú. Nói chung, phở là một ẩn dụ đầy sinh động”.

Ai mà chẳng thấy xao động trong hương thơm đưa đẩy của gió heo may se lạnh: những hàng rong mời gọi, những tiếng rao êm ái, một bát phở bốc lên nghi ngút, một mẹt bún chả hương thơm ngào ngạt hay một đĩa bánh cuốn nóng Thanh Trì với những miếng đậu phụ rán phồng...Và không chỉ có thế...

Một cô gái Pháp đi lang thang dọc hồ Gươm mơ màng: Mùa thu Hà Nội khiến cô dù ở nơi xa vẫn luôn bồi hồi ngóng trông về quê mẹ!

Mỗi du khách nước ngoài khi đặt chân đến Hà Nội đều ngỡ ngàng bởi vẻ đẹp của nó. Người ta đều gọi Hà Nội là “thành phố vì hòa bình” có lẽ cũng bởi phần nào họ cảm nhận được cái hồn bên trong Hà Nội. Họ thích thú khi được thả bộ ngao du trên các con đường Hà Nội rợp bóng cây để tận hưởng cái không khí thanh bình và dư vị của một bát phở ngon, một miếng cốm Vòng hay đơn thuần chỉ là một bát chè rong giữa tiết trời ấm áp. Hà Nội – niềm tin và hy vọng. Mỗi chúng ta, những con người yêu Hà Nội những mong nó luôn luôn giữ được “cái hồn” giữa bộn bề của cuộc sống hối hả.

(Theo: vitinfo.com.vn)