(Dân trí) - Gần 40 năm đã qua nhưng cảm xúc của người lái chiếc xe chở tổng thống Việt Nam Cộng hòa Dương Văn Minh và các thuộc cấp chính quyền Sài Gòn đến Đài phát thanh Sài Gòn để tuyên bố đầu hàng vô điều kiện vẫn như còn vẹn nguyên.

“Dường như tôi và chiếc xe Jeep mang biển số 15770 ấy có “duyên số” gì với nhau thì phải. Từ lúc nó trở thành chiến lợi phẩm của quân đội ta ở chiến dịch Đà Nẵng đến khi miền Nam đã hoàn toàn giải phóng, tôi đều được lái nó. Ngày nay, thỉnh thoảng mọi người cũng nhắc đến tôi trong vai trò người cầm vô lăng của chuyến xe đặc biệt ấy” - ông Đào Ngọc Vân - mở đầu câu chuyện về những kỷ niệm của ngày giải phóng miền Nam 39 năm trước.

Ông Đào Ngọc Vân (sinh năm 1950) là công nhân giao thông của Phòng Thị chính thị xã Thanh Hóa (giống đơn vị trực thuộc Sở Giao thông vận tải bây giờ) từ năm 1970 đến năm 1971. Năm 1972, trước khi xung phong nhập ngũ để vào chiến trường B, ông Vân cũng từng tham gia đội xe giải phóng giao thông cầu Hàm Rồng. Sau một thời gian huấn luyện, tháng 7/1972, chiến sĩ Vân có mặt tại chiến trường Quảng Trị vừa được giải phóng, rồi được biên chế vào đại đội 14, trung đoàn 66, sư đoàn 304 (C14, E66, F304).

Ngay trong lần thử lửa đầu tiên, chiến sĩ Vân đã được tham gia những trận đánh ác liệt tại đường 9 Nam Lào, rồi lần lượt là các chiến trường A Sầu, A Lưới, Thượng Đức, Đại Lộc… Tại chiến trường Đại Lộc, trong số những chiến lợi phẩm mà trung đoàn E66 thu được của địch bỏ lại khi tháo chạy, có chiếc xe Jeep mang biển số 15770.

Ông Vân nhớ lại: “Anh em trong đơn vị không ai biết lái, còn tôi từng lái xe dọc ngang đất Thanh Hóa rồi, nên nhảy ngay lên xe “phóng lượn” vèo vèo. Đồng đội vỗ tay tán thưởng ầm ầm, còn tôi chưa từng được lái chiếc xe nào mà ga số “xịn” như thế, mái xe, thành, vách thoáng như vậy, nên càng “biểu diễn” hăng hơn. Các thủ trưởng trung đoàn thấy vậy cũng vui vẻ cho phép tiểu đội tôi được thu giữ chiếc xe Jeep này để tiếp tục hành quân xuống giải phóng Đà Nẵng”.

“Năm ngoái, khi các đồng đội cũ ở trung đoàn về tìm tôi để cùng tham gia phục dựng chiếc xe Jeep này cho Bảo tàng Quân đội, tôi mới biết, nó là chiếc xe Jeep kiểu M151A2 do Mỹ sản xuất vào những năm của thập kỷ 60 của thế kỷ trước và đưa vào sử dụng trong chiến tranh xâm lược Việt Nam năm 1970”.

Trong chiến dịch Hồ Chí Minh diễn ra ngay sau đó, với khí thế chiến thắng như chẻ tre, đơn vị ông lần lượt vượt qua Phan Rang, Phan Thiết, Nha Trang rồi đến Xuân Lộc, cửa ngõ Sài Gòn. Khoảng 6 giờ sáng ngày 30/4/1975, Trung đoàn 66 cùng với xe tăng của Lữ đoàn xe tăng 203 (Quân đoàn 2) tiến sát cầu Sài Gòn. Phát hiện được lực lượng của ta, địch dùng 8 chiếc xe bọc thép M113 và 4 chiếc xe tăng M41 cùng bộ binh chống trả quyết liệt trên cầu Sài Gòn. Lực lượng xe tăng của Lữ đoàn 203 tập trung binh lực đánh mạnh xe tăng địch. Đại úy Phạm Xuân Thệ, trung đoàn phó Trung đoàn 66 nhận lệnh của Bộ Tư lệnh Sư đoàn 304 dùng xe Jeep nhanh chóng dẫn đơn vị vượt qua cầu Sài Gòn, thọc sâu vào nội đô cùng phối hợp chiến đấu với các binh đoàn khác.

“Vẫn tôi là người lái chiếc xe Jeep 15770 đưa đại úy Phạm Xuân Thệ vượt cầu Sài Gòn trong mịt mù khói lửa và ầm ầm đủ loại súng tăng súng máy nổ vang trời. Tôi tăng ga lao nhanh, nhưng do chưa từng vào nội đô bao giờ, nên còn lúng túng khi xác định đường đến mục tiêu cuối cùng - Dinh Độc Lập của Tổng thống Việt Nam Cộng hòa. Đại úy Thệ mời một người đàn ông trung niên dáng chắc nịch, mặc áo sơ mi cộc tay, cầm cờ Giải phóng lên xe để chỉ đường. Khi nhìn thấy tòa nhà cao tầng, trên nóc có treo cờ ba sọc, người dẫn đường nói to: “Đó chính là Dinh Độc Lập”.

“Lúc này, chiếc xe tăng 390 của Lữ đoàn 203 đã húc đổ cổng chính của Dinh và lao vào trong. Tôi nhấn ga lái chiếc xe Jeep vượt qua cổng rồi vòng theo đường viền bên phải tiến vào sảnh Dinh, để mọi người nhanh chóng ra khỏi xe, di chuyển lên tầng hai tòa nhà” - ông Đào Ngọc Vân nhớ lại.

“Ít phút sau, tôi được lệnh ra xe để tiếp tục làm nhiệm vụ. Lúc đó là 10 giờ 30 phút. Tôi thấy Trung đoàn phó Phạm Xuân Thệ dẫn theo hai người đàn ông tiến lại chiếc xe Jeep 15770 mà tôi cầm lái. Trung đoàn phó Phạm Xuân Thệ và cùng một người ngồi hàng ghế phía trên, người kia ngồi phía dưới cùng trung úy Phùng Bá Đam, trung úy Nguyễn Khắc Nhu. Hai chiến sĩ Nguyễn Huy Hoàng và Bàng Nguyên Thất ngồi hai bên thành xe. Mãi sau này tôi mới biết người béo ục ịch, đeo kính trắng, đi giầy đen ngồi ngay bên cạnh mình là Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Dương Văn Minh, và vị quan chức mặc bộ comple, sơ mi trắng ngồi phía sau là Thủ tướng Việt Nam Cộng hòa Vũ Văn Mẫu.

Xe ra khỏi tòa nhà, theo chỉ dẫn của một thanh niên mặc áo trắng trạc 35 tuổi đứng ngay phía ngoài tay lái, trên bậc cửa xe, chúng tôi đến Đài phát thanh Sài Gòn chỉ sau ít phút đồng hồ… Vào lúc 11giờ 30 phút ngày 30/4/1975, các loa phóng thanh Sài Gòn cùng phát lời tuyên bố đầu hàng vô điều kiện của Tổng thống Dương Văn Minh”.

“Gần 40 năm đã đi qua nhưng những hình ảnh, những thanh âm của cái ngày lịch sử hôm đó vẫn còn in dấu vẹn nguyên trong trí nhớ của tôi, từng lời Tổng thống Dương Văn Minh nói, tôi nhớ từng câu, từng chữ: “Tôi, Đại tướng Dương Văn Minh, Tổng thống chính quyền Sài Gòn kêu gọi quân lực cộng hòa hạ vũ khí đầu hàng không điều kiện quân giải phóng miền Nam –Việt Nam. Tôi tuyên bố, chính quyền Sài Gòn từ trung ương đến địa phương phải giải tán hoàn toàn, giao chính quyền từ trung ương đến địa phương lại cho Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam - Việt Nam”.

“Lúc đó, tôi nhảy ra khỏi xe, mừng vui đến trào nước mắt, ôm lấy đồng đội và nhân dân bên đường mà hét to lên rằng: “Giải phóng hoàn toàn miền Nam rồi”. Cả thành phố cũng sôi động trong tiếng reo hò không ngớt”.

Sau ngày thống nhất đất nước, ông Vân trở về với cuộc sống thường nhật ở quê nhà, bên vợ con tại phường Ngọc Trạo, thành phố Thanh Hóa. Đến một ngày đầu năm 2008, khi Bảo tàng Lịch sử Quân đội Việt Nam phục dựng chiếc xe Jeep của thời khắc lịch sử ấy, ông Đào Ngọc Vân cung cấp thêm một tư liệu rất quý, bức ảnh ông chụp kỷ niệm với anh Phùng Bá Đam bên cạnh chiếc xe Jeep tại Sài Gòn vào tháng 8/1975. Phóng to bức ảnh, xác định được trên biển xe có một ngôi sao trắng và một dãy số 1577…, Viện Kỹ thuật hình sự (Bộ Công an) đã giám định và xác định được số 0 nằm ở cuối. Và chiếc xe Jeep “lùn”, kiểu M151A2 mang biển số 15770 đã được phục dựng thành công, như một chứng tích của lịch sử…

Nguyễn Thùy