(Nhân kỷ niệm 50 năm ngày Bác Hồ gặp gỡ với Titov 

                         và đặt tên một hòn đảo ở Hạ Long mang tên ông)

                  "Đất anh hùng tạo vĩ nhân

                  Đất nước vĩ đại sản sinh anh hùng

                   Vĩ nhân hội ngộ anh hùng

                  Trập trùng sóng nước giữa trời Hạ Long" (2)

Ảnh: Bác Hồ và anh hùng vũ trụ German Titov

Những cuộc gặp gỡ trên đất nước Việt Nam vào năm 1962 với chủ tịch Hồ Chí Minh đã gắn bó cuộc sống của tôi trong một thời gian dài với nhân dân Việt nam anh hùng. Ngay khi đặt chân đến Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, chúng tôi đã cảm thấy ngay một nhịp sống khác. Và mặc dù cuộc sống của nhân dân Việt Nam vẫn còn rất khiêm tốn, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói với tôi là nhân dân của nước Việt Nam dân chủ đang tiến những bước dài trên con đường tiến bộ, đẩy xa lại đằng sau đói nghèo và nền kinh tế lạc hậu do thực dân Pháp để lại. Chủ tịch Hồ Chí Minh – một con người dễ mến, thông thái và rất quan tâm đến người khác. Sau khi để chúng tôi nghỉ ngơi vài ngày, Người đã dẫn chúng tôi vào cuộc dạo chơi đầy hấp dẫn quanh Vịnh Hạ Long. Vịnh Hạ Long- Có nghĩa là Vịnh của con rồng đang ngủ. Vịnh bao gồm 3 nghìn hòn đảo với kích cỡ và hình dạng khác nhau. Ta có cảm giác như ở dưới mặt nước có một con rồng lớn đang ngủ thật và chỉ có những chiếc quần bơi bằng đá của nó dưới dạng các loài cá khác nhau, các loại cá heo là nổi lên trên mặt biển. Một màn sương nhẹ phủ lên trên Vịnh. Thấp thoáng đây đó những chiếc thuyền đánh cá trườn nhẹ trên mặt nước, mang trên mình những cánh buồm lớn, mà nếu nhìn từ xa có cảm tưởng như những cánh bướm bay mệt mỏi đang sà xuống mặt biển. Vào ngày này nhiệt độ nước biển trên Vịnh là 16 độ. Đây là thời gian được coi là lạnh nhất trong năm.

Ảnh: Cuộc dạo chơi thú vị trên Vịnh Hạ Long

Đến trưa thì mặt trời đã xua tan những đám sương mù và Hạ Long đã hiện lên với tất cả vẻ đẹp kỳ ảo của mình. Trời trở nên nóng , và tôi đề nghị Bác Hồ (đồng chí Hồ Chí Minh đã yêu cầu tôi gọi Người như vậy) cho phép tôi được bơi trong một Hạ Long đẹp như cổ tích.

- Anh sẽ không lạnh cóng chứ? -  Người cười một cách dí dỏm hỏi tôi.

Sau một giây chúng tôi đã ngồi trên một con thuyền tiến đến một đảo nhỏ. Những viên đá mầu nâu, ánh lên bởi sương mai xếp thành những bức tường thẳng đứng. Và chỉ có ở một chỗ thì chúng được chuyển thành một bãi tắm nhỏ với dải cát vàng mịn.

- Đảo này có tên gọi là gì? - Đồng chí Hồ Chí Minh hỏi người thuyền trưởng, khi mà chúng tôi đã tắm thỏa thích và đã ngồi trên khoang thuyền.

 - Nó được đánh số thứ tự số 46, - người thủy thủ trả lời.

- Tôi nghĩ là bởi vì German Titov không thể ở lại hẳn với chúng ta ở Việt Nam được, chúng ta sẽ giữ anh ý lại bằng cách khác, - Bác Hồ nói, quàng lấy vai tôi, và nói thêm: Chúng tôi tặng anh hòn đảo này! Anh hãy tới đây bất cứ khi nào anh thích và sẽ mãi luôn là khách quý của chúng tôi! Và sau đó, Người nói với thuyền trưởng,  như để lý giải cho ý tưởng của mình: - Hãy sửa lại trên bản đồ: Từ nay đảo này sẽ mang tên đảo German Titov.

Tiếc rằng cho tới bây giờ tôi vẫn chưa có dịp thăm lại đảo, mặc dù sau lần đầu tiên đến Việt Nam tôi đã bốn lần quay trở lại đất nước này. Trong thời kỳ Mỹ xâm lược, cảng Hải Phòng đã bị dội bom khốc liệt, và thậm chí cả những hòn đảo nhỏ với những bãi cát tắm mịn màng cũng trở thành mục tiêu của phi công Mỹ.

Ảnh: Người chiến sỹ kiên định đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng Việt Nam Nguyễn Thị Định nói những lời nồng ấm về tình hữu nghị và hợp tác giữa nhân dân Việt nam và nhân dân Liên Xô

    Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã trao tặng tôi danh hiệu Anh hùng lao động Việt Nam như để bày tỏ sự đánh giá cao đối với thành tựu của nhân dân Xô Viết trong công cuộc chinh phục vũ trụ, cũng như thể hiện tình cảm anh em giữa hai dân tộc chúng ta. Và như thế trong một thời gian dài công việc hoạt động xã hội của tôi đã gắn bó với Việt Nam. Tôi được bầu làm Chủ tịch Trung ương Hội hữu nghị Xô-Việt. Và cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam vì độc lập, tự do chống quân Mỹ xâm lược, thành tích của nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh đó đã trở nên ngày càng gần gũi đối với tôi, cũng như số phận của đất nước anh em này ngày càng trở nên gần gũi với toàn thể nhân dân Xô Viết, những con người đã dành sự ủng hộ và giúp đỡ toàn diện cho cuộc đấu tranh của Việt Nam.

    Tôi đã có dịp đến Việt Nam một lần nữa, khi máy bay ném bom Mỹ rải những loạt bom chết chóc xuống các thành phố, làng mạc thanh bình của Bắc Việt Nam, phá hủy một cách vô nhân đạo tất cả những gì được dựng nên bởi sự lao động anh hùng của nhân dân Việt Nam, một dân tộc đã chịu quá nhiều đau khổ; khi mà những đứa trẻ đã phải chạy vào rừng để tiếp tục giờ học của mình ở đó, khi mà trên những đồng lúa, người nông dân tay vẫn không rời cây súng, làm việc miệt mài nhưng vẫn không rời mắt theo dõi bầu trời đầy bất an.

     Trong con mắt của người Việt Nam, chúng tôi nhìn thấy sự quyết tâm chiến thắng trong cuộc đấu tranh chính nghĩa, và chúng tôi tin tưởng rằng chiến thắng sẽ đến và Việt Nam sẽ trở thành đất nước hòa bình, tự do, thống nhất và dân chủ.

      Cuộc chiến tranh khốc liệt trên đất nước Việt Nam đã làm nhức nhối con tim của tất cả những người có lương tri trên toàn thế giới. Tại nhiều nước đã xuất hiện những tổ chức, ủy ban, hiệp hội được thành lập với mục đích bảo vệ Việt Nam. Tên gọi của những tổ chức này có thể khác nhau nhưng bản chất chỉ là một: ngăn chặn tội ác của đế quốc Mỹ, giúp đỡ nhân dân Việt nam đứng vững và chiến thắng bom đạn và máy bay, bom napal và những vũ khí hủy diệt khác. Sự giúp đỡ này rất đa dạng, và khi mà người ta không biết phải làm gì để giúp đỡ Việt Nam, họ đã tìm đến người khác để xin những lời khuyên. Công dân Mỹ Bill Miler, khi đọc được trên báo “Tin tức Matxcơva” thông tin về Hội nghị toàn Liên bang của Hội hữu nghị Xô-Việt, đã gửi tới tôi bức thư sau: “Cách đây không lâu tôi được biết qua báo chí là Ngài đã được bầu làm Chủ tịch Hội “Liên Xô-Việt Nam”. Tôi xin nói một cách thẳng thắn là tôi rất muốn trở thành thành viên của Hội, nhưng, bởi vì mục đích của tổ chức này là phát triển tình hữu nghị giữa Nga và Bắc Việt Nam, nên không cho phép tôi, một công dân Mỹ trở thành thành viên của Hội. Nhưng tâm hồn tôi luôn cùng với các bạn! Như Ngài biết, tôi là một công dân Mỹ, và hy vọng là một công dân không tồi, - nhưng tôi vô cùng phẫn nộ với những gì mà chính quyền của tổng thống Giônxơn làm ở Việt Nam! Đó là một cuộc chiến tranh bẩn thỉu, mà không một người có lương tri nào có thể tự hào! Tôi đã viết thư phản đối cuộc chiến tranh này gửi tổng thống Giônxơn và nhưng cơ quan khác của chính phủ. Gần đây tạp chí “Time” đã bầu đại tướng Westmolend, chỉ huy quân đội Mỹ ở Việt Nam làm “Nhân vật của năm 1965”.Ngài có thể hình dung được điều đó không?! Ngày 6/1 năm nay tôi đã gửi những dòng sau đến “Time”: “Tôi biết là các Ngài đã chọn đại tướng Westmolend, chỉ huy quân đội Mỹ tại Việt Nam là “Nhân vật của năm 1965”. Điều này thật là quá quắt! Có thể tốt hơn là gọi ông ấy là “Kẻ giết người của năm 1965”. Nhưng các Ngài đã lập luận là có nguyên tắc lựa chọn của mình, đó là người được chọn phải là “chiếm vị trí được đưa tin nhiều nhất trong năm và để lại dấu ấn đặc biệt trong lịch sử-dù là tốt hay xấu. Kính thư - Bill Miler”. Tôi gửi cho Ngài copy câu trả lời của Time gửi tới cho tôi. Có thể Ngài quan tâm tới nó. Một lần nữa Ngài Titov, hãy nhận từ tôi những lời chúc tốt đẹp nhất cho Ngài! Tôi luôn hứng thú theo dõi những chiến công trên vũ trụ của Ngài, cũng như hứng thú theo dõi hoạt động của Ngài trên cương vị Chủ tịch Hội “Liên Xô-Việt Nam”.Kính thư Bill Miler”.

       Trong tất cả những năm tháng khó khăn này, nhân dân Liên Xô đã giúp đỡ nhân dân Việt Nam như những người anh em ruột thịt. Chúng ta giúp đỡ lương thực, kỹ thuật, vũ khí, những gì cần thiết để bảo vệ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Những chuyên gia Xô Viết đã đến Việt Nam để giúp đỡ sản xuất công nghiệp, những công nhân của chúng ta đã hoàn thành trước thời hạn tất cả các đơn đặt hàng dành cho Việt Nam. Các em học sinh phổ thông đã gửi đến cho các bạn của mình ở Việt Nam từ búp bê cho đến sách vở, còn tổ chức Đoàn Kômxômôl thì quyết định xây dựng cung thiếu nhi tại Hà Nội. Những cơ sở giáo dục của Nga đã đào tạo hàng nghìn, hàng nghìn các chuyên gia trẻ của Việt Nam, bởi vì Việt Nam nghĩ về tương lai, nghĩ về hòa bình và tin tưởng ở chiến thắng.

      Trong thời gian chuyến thăm Việt Nam lần thứ hai tôi lại có dịp gặp đồng chí Hồ Chí Minh, và trong tâm trí tôi luôn nhớ mãi hình ảnh con người tốt bụng này, người chiến sĩ kiên định đấu tranh vì hạnh phúc của nhân dân Việt Nam và cả cuộc đời mình Người đã giành cho sự nghiệp này. Tên tuổi Hồ Chí Minh đã gắn liền với những sự kiện quan trọng nhất của lịch sử anh hùng của nhân dân Việt Nam-đấu tranh vì độc lập, tự do và xây dựng chủ nghĩa xã hội trên đất nước Việt Nam. Ngày 9/9/1969 tại buổi tang lễ trọng thể vị Chủ tịch nước đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trong điếu văn vĩnh biệt Người của  Ban chấp hành Trung Ương Đảng Lao động Việt Nam có viết : “Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Người đã trải qua một cuộc đời oanh liệt, đầy gian khổ và hy sinh, vô cùng cao thượng và phong phú, vô cùng trong sáng và đẹp đẽ”.

        Cuộc đời của Người quả là vô cùng cao thượng!Ở tuổi 22 ,Hồ Chí Minh đã rời quê cha ở tỉnh Nghệ An để đi tìm con đường giải phóng giải phóng dân tộc đang chịu đau khổ. Số phận đã xô đẩy người thanh niên đang khát khao tìm kiến thức đấu tranh cách mạng đến những nước Châu Âu và Châu Mỹ. Hồ Chí Minh là người Việt Nam đầu tiên hiểu rằng, chủ nghĩa Mac-Lê Nin chỉ ra con đường giải phóng cho các dân tộc bị áp bức, còn cách mạng tháng Mười vĩ đại là tấm gương chói ngời của đấu tranh cách mạng. Sau này Hồ Chí Minh viết: “Trong quá trình đấu tranh, khi nghiên cứu học thuyết Mác-Lê Nin và tham gia vào công việc thực tế, tôi đã hiểu ra rằng chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới có thể giải phóng cho nhân dân và người lao động trên toàn thế giới khỏi ách áp bức và nô lệ. Tôi hiểu ra rằng chủ nghĩa yêu nước chân chính không thể tách rời với chủ nghĩa quốc tế vô sản”.

      Cả cuộc đời mình, Người đã chứng minh lòng trung thành với nhân dân mình, Tổ quốc và sự nghiệp vĩ đại của chủ nghĩa quốc tế vô sản. Vào năm 1920, lúc đang còn ở Pháp, Người là một trong những người đầu tiên đứng vào đội ngũ của Đảng Cộng Sản Pháp mới được thành lập. Năm 1924, Hồ Chí Minh đến Matxcơva để tham gia vào Hội nghị toàn thế giới lần thứ V của Quốc tế cộng sản. Chương trình của Hội nghị này cũng như lý thuyết của Lê Nin về cách mạng tại các nước thuộc địa và đang bị đô hộ đã được Người so sánh với cơm dành cho người đang chết đói và những giọt nước dành cho người đang chết khát.

       Khi đã ở trên cương vị Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Hồ Chủ tịch luôn luôn nhớ về những năm tháng mà Người sống tại Liên Xô với một tình cảm nồng ấm đặc biệt và suốt cả đời mình Người luôn luôn dành sự kính trọng với nhân dân Xô Viết.

       Chỉ đến trước năm 1940 đầy bão tố, Hồ Chí Minh mới quay trở lại đất nước Việt Nam ruột thịt của mình và từ đó cho đến những ngày tháng Tám năm 1945 Người đã làm được một việc vô cùng to lớn là tập hợp các lực lượng trong nước, đấu tranh để giải phóng dân tộc khỏi ách áp bức. Khi những đòn đánh mạnh mẽ của Hồng quân Liên Xô đã buộc phát xít Nhật phải đầu hàng, tại Việt Nam chúng cũng bị vô hiệu hóa, Đảng Cộng sản Đông Dương đã chớp thời cơ nắm trong tay sứ mệnh lịch sử của đất nước. Trong vòng 15 ngày, Cách mạng tháng Tám hào hùng đã giành thắng lợi trên toàn Việt Nam, và vị Chủ tịch của Chính phủ Lâm thời Hồ Chí Minh ngày 2/9/1945 đã đọc Bản Tuyên ngôn Độc Lập lịch sử, công bố trước toàn thế giới về sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa-quốc gia xã hội chủ nghĩa đầu tiên tại Đông Nam Á. “Quân đội Xô Viết đánh bại phát xít Đức và quân phiệt Nhật,-Hồ Chí Minh nói-là nhân tố tác động mạnh nhất góp phần vào thắng lợi của chúng ta vào tháng Tám năm 1945”.

        Người con vĩ đại của nhân dân Việt Nam, nhà hoạt động xuất sắc của phong trào cộng sản và công nhân  quốc tế, phong trào giải phóng dân tộc, người sáng lập Đảng Lao động Việt Nam, Chủ tịch đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Hồ Chí Minh trong bản di chúc của mình gửi cho Đảng và nhân dân đã viết: “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết, phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.

        Ngày hôm nay nước Việt Nam đã hoàn toàn tự do! Sự nghiệp vĩ đại mà Hồ Chí Minh đã cống hiến cả đời mình đã thành hiện thực. Tên của Người đã được đặt cho các quảng trường các thành phố trên đất nước ta. Thế hệ trẻ Xô Viết được học tập và giáo dục theo tinh thần hữu nghị với nhân dân Việt Nam trong các trường phổ thông và Đại học mang tên Hồ Chí Minh. Trên tuyến đường sắt của chúng ta, những tàu chở hàng mang tên “Hồ Chí Minh” đang chở những chuyến hàng dành cho Việt Nam, còn ở cảng Hải Phòng vẫn thường nghe thấy tiếng còi tàu của con tàu “Hồ Chí Minh”. Vị Chủ tịch nước Việt Nam đầu tiên như vẫn đang ở trên cương vị của mình. Ký ức về Người vẫn còn sống mãi trong trái tim của những người Xô Viết.

(1)  Đầu bài do người dịch đặt

(2)  Thơ đề tựa là của người dịch

Quốc Hùng - Hội VHNT Liên bang Nga (Trích dịch từ cuốn sách của Anh hùng vũ trụ Liên Xô German Titov: “Hành tinh xanh của tôi”- Matxcơva 1982, nguyên bản tiếng Nga)