"Nhà thơ tình Nguyễn Đăng Luận vừa viết xong bài: " Giáo sư Đinh Ngọc Lân làng Văn Hào Quỳnh Lưu Nghệ An " cho mục " Truyền thống Nghệ Tĩnh "  báo Người Xứ Nghệ Kiev.vn như món quà nhỏ của Nhà thơ tình Việt Nam tặng bà con anh em các cháu Người Nghệ Tĩnh đang xa Tổ quốc Việt Nam yêu dấu của chúng ta" (Lời nhà thơ Nguyễn Đăng Luận)

                                           GIÁO SƯ ĐINH NGỌC LÂN

                                    Làng Văn Hào, Quỳnh Lưu, Nghệ An

GS Đinh Ngọc Lân sinh ngày 11 tháng 7 năm 1929, ông học 6 năm Trường tiểu học Pháp Việt huyện Quỳnh Lưu tỉnh Nghệ An, 12 tuổi thi đỗ vào trường Quốc học Vinh ( Nhiều giáo sư danh tiếng như: Phan Thiều, Đặng Thai Mai , Nguyễn Xiển, Hoàng Xuân Hãn, nhiều tướng lĩnh, nhà văn, chính trị gia: Tống Trần Thuật, Hoàng Trung Thông, Nguyễn Mạnh Cầm trưởng thành từ Quốc học Vinh ). Đinh Ngọc Lân học giỏi được học bổng toàn phần, ăn ở tại trường không mất tiền. Tháng 5 năm 1945 tốt nghiệp Thành Chung đỗ đầu Trung bộ, bằng loại ưu do Bộ Trưởng Bộ Giáo dục Hoàng Xuân Hãn ký. Ngày 19 tháng 8 năm 1945 Đinh Ngọc Lân tham gia Đoàn thanh niên cứu quốc Vinh và tự học Đệ nhất chuyên khoa toán. Năm 1946 Đinh Ngọc Lân ra Hà Nội thi thẳng vào Đệ nhị chuyên khoa toán Trường Chu Văn An do thầy Dương Quảng Hàm làm Hiệu trưởng, tháng 8 năm 1947 Đinh Ngọc Lân thi đỗ Lớp Đệ tam chuyên khoa toán Trường Quốc học Huế, ông được bầu làm Lớp trưởng, cuối năm được xếp Học sinh ưu tú, được Chủ tịch ủy ban hành chính Liên khu 4 tặng Bằng khen và được chuyển lên học Lớp toán học đại cương (một trong 3 chứng chỉ cần thiết để có bằng Cử nhân Toán). Lớp Toán đại cương khóa 1 có 4 sinh viên khóa 2 có 8 sinh viên. Các anh: Nguyễn Hữu Chỉnh, Nguyễn Đình Tứ, Hoàng Phương, Nguyễn Văn Cung cũng học Lớp toán học đại cương này.

Năm 1951 Đinh Ngọc Lân đang công tác tại Khu đoàn sinh viên Liên khu 4 ông được giới thiệu ra Việt Bắc theo học Trường khoa học cơ bản(Tên trường do Bác Hồ đặt). Trường dạy các môn: Toán, Lý, Hóa ở bậc Đại học. Trường học trong rừng Việt Bắc được mấy tháng thì có lệnh chuyển sang khu học xá Nam Ninh Quảng Tây Trung Quốc. Thầy dạy toán của trường là Tiến sĩ toán học từ Pháp về tham gia kháng chiến chống Pháp: Gs Lê Văn Thiêm. Giảng dạy Toán, Lý, Hóa cho sinh viên còn có các thầy Dương Ngọc Cang, Nguyễn Thạc Cát, Ngụy Như Kon Tum, Nguyễn Xiển, Hoàng Trọng Cung. Ông Đinh Ngọc Lân học khoa học cơ bản đươc 2 năm được chuyển đi Quế Lâm học Trung văn để lên Bắc Kinh học Trường đại học Thanh Hoa (Trường đại học danh tiếng nhất Trung Quốc ). Năm 1960 Đinh Ngọc Lân tốt nghiệp Khoa Vật lý hạt nhân Đại học Thanh Hoa, được mời ở lại Trung Quốc nghiên cứu tại Viện năng lượng nguyên tử Bắc Kinh. Tháng 11 năm 1961 Đinh Ngọc Lân về nước nhận công tác tại Ủy ban khoa học Nhà nước, trong tổ chuẩn bị cho việc thành lập Viện khoa học Việt Nam.

 Tháng 3 năm 1962 Đinh Ngọc Lân đi Liên Xô dự khóa học 3 tháng do Viện liên hợp nghiên cứu hạt nhân Dúpna tổ chức về việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở các nước XHCN.

Năm 1965 Đinh Ngọc Lân giảng dạy môn: " Cấu trúc hạt nhân nguyên tử” cho sv khoa Vật lý Trường Đại học tổng hợp Hà Nội.

Tháng 2 năm 1966 Đại hội Hội Vật lý Việt Nam bầu GS Đinh Ngọc Lân làm Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội vật lý Việt Nam.

Tháng 5 năm 1966 GS được Nhà nước cử đi nghiên cứu tại Viện khoa học Trung Quốc (giống như Viện Hàn lâm khoa học ở Liên Xô), chuyên nghiên cứu hạt nhân, ông đã soạn: “Quy định tạm thời Bảo đảm an toàn cho cán bộ, nhân viên và nhân dân trong việc khai thác, sử dụng bảo quản, chuyên chở chất đồng vị phóng xạ và vật có chất phóng xạ”. GSTS Đinh Ngọc Lân là tác giả của nhiều cuốn sách giá trị như: “Ứng dụng các chất đồng vị phóng xạ”, “Năng lượng nguyên tử và đời sống”, “ Lịch sử chinh phục vũ trụ”. Ông đã biên soạn và biên dịch 34 đầu sách. Mới đây, năm 2011 giáo sư hoàn thành dịch bộ sách 7 tập “ Những hạt giống khoa học”c ấn hành. Đặc biệt giáo sư Đinh Ngọc Lân là tác giả: “Những chuyến bay lên các vì sao”. Năm 2011, Chủ Tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tặng GS Đinh Ngọc Lân Huân chương lao động hạng 3.

Ngày 17 tháng 6 năm 2011, GS Đinh Ngọc Lân vinh dự được Chính phủ Cộng hòa Pháp trao phần thưởng cao quý: Huân chương Cành cọ Hàn lâm hạng Nhất vì những cống hiến của ông cho nền văn hoá Pháp.

Tháng 7 tới đây Giáo sư Đinh Ngọc Lân bước vào tuổi 84. Ngày 21 tháng 4 năm 2012, tôi đến nhà riêng của ông tại khu tập thể Yên Lãng, Đống Đa, Hà Nội thăm giáo sư, tôi rất vui vì sức khỏe của GS rất tốt và ông vẫn đang dịch sách và viết báo. Ông là một Nhà khoa học, một trí thức tuyệt vời - Giáo sư tiến sĩ Đinh Ngọc Lân - người làng  Văn Hào, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An .

Hà Nội, Ngày 10 tháng 4 năm 2012

Nguyễn Đăng Luận ( nhathotinh@gmail.com )

Giáo sư Đinh Ngọc Lân và Nhà thơ Nguyễn Đăng Luận